Türiye Cumhuriyeti Devlet Yapısı
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Türkiye Cumhuriyeti'nin kuvvetler ayrılığı ilkesine dayalı bir yapısı vardır. Yasama, Yürütme ve Yargı erklerinden oluşan üçlü kuvvet ayrılığı ilkesi temel alınmıştır.
Cumhuriyet rejimi ile yönetilen ülkede Cumhurbaşkanı, Devlet'in başıdır. Bu sıfatla Türkiye Cumhuriyeti'ni ve Türk Milleti'nin birliğini temsil eder; Anayasa'nın uygulanmasını, Devlet organlarının düzenli ve uyumlu çalışmasını gözetir.
Türkiye Cumhuriyeti Devleti
Türkiye'de 1923'te Cumhuriyetin ilanı ile devlet başkanı Cumhurbaşkanı sıfatını almıştır. Cumhurbaşkanı devletin başıdır. Bu sıfatla Türkiye Cumhuriyetini ve Türk Milletinin birliğini temsil eder. Anayasanın uygulanmasını, devlet organlarının düzenli ve uyumlu çalışmasını gözetir.
Cumhurbaşkanının resmen imzaladığı kararlar ve emirler aleyhine Anayasa Mahkemesi dahil, yargı mercilerine başvurulamaz.
Cumhurbaşkanının hastalık ve yurt dışına çıkma gibi sebeplerle geçici olarak görevinden ayrılması hallerinde, görevine dönmesine kadar; ölüm, çekilme veya başka bir sebeple Cumhurbaşkanlığı makamının boşalması halinde de yenisi seçilinceye kadar, TBMM Başkanı, Cumhurbaşkanlığına vekillik eder ve Cumhurbaşkanına ait yetkileri kullanır.
Cumhurbaşkanı, TBMM'de kırk yaşını doldurmuş ve yüksek öğrenim yapmış kendi üyeleri veya bu niteliklere ve milletvekili seçilme yeterliliğine sahip Türk vatandaşları arasından yedi yıllık bir süre için seçilir.
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanları
Mustafa Kemal Atatürk
Mustafa İsmet İnönü
Mahmut Celal Bayar
Cemal Gürsel
Cevdet Sunay
Fahri Korutürk
Ahmet Kenan Evren
Halil Turgut Özal
Sami Süleyman Demirel
Ahmet Necdet Sezer
Abdullah Gül
Yasama
Yasama görevi yasa yapma,yasa değiştirme ve var olan yasaları yürürlükten kaldırma yetkisidir.anayasamıza göre ülkemizde yasama görevi TBMM'ye aittir.
Yürütme
Hükümet
Hükümet Cumhurbaşkanı'nın görevlendirdiği Başbakan adayı tarafından kurulur ve TBMM'den güvenoyu aldığında görevine başlar.
Başbakan
Başbakan, Türkiye Cumhuriyeti'nde de yürütmenin başıdır. Bakanlar Kurulu'na başkanlık eder. Hükümeti ve icraatlarını yönetir. Türkiye Cumhuriyeti'nde her bir 5 yılda bir genel seçimle oluşan Meclis tarafından Başbakan, 5 yıl süre ile seçilir.
Başbakan, Bakanlar Kurulu'nun Başkanı olarak, Bakanlıklar arasında işbirliğini sağlar ve Hükümet'in genel siyasetinin yürütülmesini gözetir. Bakanlar Kurulu bu siyasetin yürütülmesinden birlikte sorumludur. Her Bakan, Başbakan'a karşı sorumlu olup, ayrıca kendi yetkisi içindeki işlerden ve emri altındakilerin eylem ve işlemlerinden de sorumludur. Başbakan, Bakanların görevlerinin Anayasa ve kanunlara uygun olarak yerine getirilmesini gözetmek ve düzeltici tedbirleri almakla yükümlüdür.
Türkiye Cumhuriyeti Başbakanları
Kurtuluş Savaşı Dönemi Başbakanları
Mustafa Kemal Atatürk
Mustafa Fevzi Çakmak
Hüseyin Rauf Orbay
Cumhuriyet Dönemi Başbakanları
İsmet İnönü
Ali Fethi Okyar
İsmet İnönü
Celal Bayar
Dr. Refik Saydam
Şükrü Saracoğlu
Recep Peker
Hasan Saka
Şemsettin Günaltay
Adnan Menderes
Cemal Gürsel
İsmet İnönü
Suat Hayri Ürgüplü
Süleyman Demirel
Prof. Dr. Nihat Erim
Ferit Melen
Naim Talu
Bülent Ecevit
Ord.Prof. Sadi Irmak
Süleyman Demirel
Bülent Ecevit
Süleyman Demirel
Bülent Ecevit
Süleyman Demirel
Bülent Ulusu
Turgut Özal
Yıldırım Akbulut
Mesut Yılmaz
Süleyman Demirel
Tansu Çiller
Mesut Yılmaz
Necmettin Erbakan
Mesut Yılmaz
Bülent Ecevit
Abdullah Gül
Recep Tayyip Erdoğan
Bakanlıklar
Cumhurbaşkanı tarafından Hükümeti kurmakla görevli (teamüller gereği ençok sandalyeye sahip siyasi parti genel beşkanı) milletvekili, öngörülen sürede temaslarını tamamlayarak kabine yani Bakanlar Kurulu listesini yine Cumhurbaşkanı'na sunarak onay alır.
Çok az farklılıklar olasada yaklaşık 14 icracı bakanlık ve gerekli sayıda Devlet Bakanlığı vardır.
Başbakan
T.C. Dışişleri Bakanlığı
T.C. İçişleri Bakanlığı
Müsteşarlık
İstişare eden anlamına gelen müsteşar siyasi gücün programını uygularken devlet ilke, kuaral, teamülleri ve yasalara uygunluğunu Bakanlık için Devlet ve millet adına yürütür. Her Bakanlığa bağlı bir müsteşarlık olduğu gibi, birçok devlet kurum ve kuruluşu Müsteşarlar aracılığı ile yürütülür. Harici Müsteşarlıklar genelde Başbakan adına Devlet Bakanlıkları aracılığı ile yürütülür. Tek istisna MİT olup sadece Başbakana karşı sorumludur ve Devlet Bakanlıkları aracılığı ile idare edilemez.
Milli İstihbarat Teşkilatı
Devlet Planlama Teşkilatı
Hazine Müsteşarlığı
Dış Ticaret Müsteşarlığı
Gümrük Müsteşarlığı
Savunma Sanayii Müsteşarlığı
Denizcilik Müsteşarlığı
Yargı
Yargı organları; Türk Halkı adına bağımsız olarak görev yapar. Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu hakim ve savcıların tayin, terfi ve atama işlerinden sorumludur.
En üst mahkeme Yargıtay'dır ve son karar verici mekanizmadır. Aldığı içtihat kararları bağlayıcıdır.
Anayasa Mahkemesi ise Cumhurbaşkanı veya yeterli sayıda imza sahibi milletvekillerinin müracaatı ile, yasaların Anayasa'ya uygunluğunu denetleyerek, yürürlüğe girmesine ya da iptaline karar veren son mercidir. Ayrıca Yüce Divan olarak görev yapar.
Danıştay idari davaların bakıldığı yargı organıdır. Aldığı kararlara Yürütme uymak zorundadır.
Sayıştay ise tüm kamu kurum, kuruluş ve iktisadi teşebbüslerin muhasebat sistemini denetlemekle yükümlüdür.
Türk Silahlı Kuvvetleri
Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK), Türkiye Cumhuriyeti devletini içten ve dıştan gelebilecek olan tehditlere karşı savunma vazifesini üstlenmiş olan silahlı Devlet kuvvetidir. Yaptırım gücünü, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'ndan alır.
İç Hizmet Kanunlarına göre Türkiye Cumhuriyeti'ni korumak ve kollamakla görevlidir.
Siyasi Partiler
Siyasi Partiler Yasasına uygun olarak kurulan partiler, Türk Halkından Genel Seçimlerde oy almak suretiyle, barajı geçtikleri takdirde (ki şu an yüzde 10'dur) ülkeyi yönetmek için veya TBMM'de yer alarak Yasama görevlerini yerine getirirler, çoğunluğa sahip olununca Yürütme erkine sahip olurlar.
CHP
MHP
ANAP
DYP
SHP
SP
DSP
AKP
Devlet Protokolü
Türkiye’de devlet protokolünün ve devletlerarası protokol işlerinin yürütülmesi için Dışişleri Bakanlığı'nda Protokol Genel Müdürlüğü kurulmuştur.
