İNTİHAR VE ETKİLERİ


Tüm ölümlerin % 0.4-0.9 unu olusturan intihar (özkiyim) davranisi kisiyi ve çevresini etkilemesi yaninda, sonraki nesiller ve toplum üzerindeki etkileri nedeniyle büyük bir toplumsal sorundur. Tüm dünya çapinda her gün yaklasik bin kisi özkiyim gerçeklestirmektedir. Erkeklerin kadinlardan daha çok intihari gerçeklestirdigi saptanmistir. Sonuçlara göre erkeklerde 2-7 kat daha fazla özkiyima rastlanmistir. Erkekler daha siddetli metodlar (asilma, kendini silahla vurma gibi) yeglerken, kadinlarin ilaç ve bogulmayi seçtikleri gözlenmistir. Etnik gruplar ve azinlik konumunda olanlar birbirlerine daha bagli olduklarindan daha az özkiyima yönelirken, göçmenler henüz ortama alisamadiklari için daha yüksek oranlara sahiptirler.

Aci ve düsündürücü olan sey, kisinin bu eylem öncesinde kendisi için olasi agirlasan tehlikeyi fark etmesi ve bunu kendi beden dili ya da sözel ifadesiyle açiklamasidir. Bazi vakalarda birey ‘beni tek basima birakmayin, çocuklarima ya da kendime bir sey yapmaktan korkuyorum' seklinde uyari mesajlari verebilmekte, pencere kenarlari, ecza dolaplarinin bulundugu mekanlara yakin durabilmekte, degerli ve kendince manevi degeri olan seyleri çevresindekilere verebilmekte, artan yogunlukta hayatin anlamsizligindan bahsedebilmekte ve tehlikeli eylemleri birer birer deneyebilmektedir. ‘Selvi gibi ümitler birer igdeye dönmüs', intihar disinda yapacak hiçbir sey kalmadigi düsüncesi bilince hakim olmus, yasanan her saatin aci, günah ve sorunlari arttirmaktan baska bir ise yaramayacagi seklindeki yaklasimlar çogu özkiyim durumunda görülebilmektedir. Ancak buna ragmen bazi durumlarda gereken adimlar atilamayabilmektedir.

Kisi intihari sorunlarini giderici, çare bulamadigi acilarini dindirmeye yarayan, katlanamayacagi sonuçlari yasamamasini saglayip, daha önce bulamadigi huzur ortamini getirecek bir çözüm olarak görür. Bireyde olum, mezara konmak ve hayata son vermenin sonrasina ait düsünceler bulunmamaktadir.

Intihar girisimlerinde bulunan kisilerin kendilerini ezen, görmemezlikten gelen, kendileri ile ilgili istek, karar ve seçimlerine kulak vermeyen ebeveynlerden; güvenlerini sarsan, kendilerini yüzüstü birakan arkadaslardan bahsettikleri gözlenmistir. Bu durumdaki kisiler kendilerini ise yaramaz, kullanilmis, günahkar, cezalandirilmayi haketmis kisiler olarak görebilmektedirler. Bireyler kendilerinin görüs ve duygularinin, daha dogrusu kisiliklerinin degistigini görebilmekte ve aklini kaybetme, kendi denetimlerini kaybetme gibi korkular yasayabilmekte ‘o ben gitti, baska bir ben geldi kendimi taniyamiyorum' seklinde konusabilmektedirler.

Genel olarak intihar davranislarinda ölmek düsüncesi yaninda daha iyi sartlarda yasamak yolunda bir kararsizlik da bulunabilmektedir. Bu nedenle yüksek bir yerden atlamadan önce beklenmekte oldugu düsünülmektedir.

Kisinin kendini topluma ait, onun bir parçasi olarak görmesi, çevresinin kendinin arkasinda oldugu, sorumlulugu altinda onun yardimina muhtaç kisilerin oldugu, bu eylemin günah oldugu düsüncesi, kendine maddi ya da manevi olarak destekçi güçlerin bulundugu inanci ozkiyimlarin önüne geçebilmektedir.