Maden hakkının verilmeyeceği durumlar:
Madde 8 - Yürürlükte olan arama, ön işletme veya işletme ruhsatı verilmiş
maden sahası üzerinde başka ruhsat verilmez.
Maden teşvik tedbirleri:
Madde 9 - (Değişik: 26.5.2004 t, 5177 sk.)
Madencilik faaliyetleri Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen teşviklerden
yararlandırılır.
Ürettiği madeni yurt içinde ve kendi tesisinde işleyip ek katma değer
sağlayanlardan, bu tesislerde üretimde değerlendirilen maden miktarı için
Devlet hakkının % 50'si alınmaz.
I. Grup madenler ve mıcır ile kaba inşaat, baraj, gölet, liman, yol gibi
yapılarda kullanılan her türlü yapı hammaddesi yukarıda belirtilen teşviklerden
yararlandırılmaz.
Beyan usulü:
Madde 10 - Madencilik faaliyetlerinin bu Kanun hükümlerine göre devamı sü-
resince teknik ve mali konularda yapılan yazılı beyanlar ile yetkili kişilerce
tanzim edilen raporlar doğru kabul edilir.
Teknik elemanlar sadece ihtisas sahibi oldukları konularda beyanda buluna-
bilirler ve beyanları ile sorumludurlar. Ruhsat sahipleri ise teknik konular
dışındaki tüm beyanlardan sorumludurlar.
(1) Beyanlardaki hata ve noksanlıklar, idarenin tespiti ve sorumluların
uyarılmasından itibaren iki ay içerisinde düzeltilir. Bu sürede gerekli düzeltmenin
yapılmaması halinde teminat irad kaydedilir.
Gerçek dışı veya yanıltıcı beyanda bulunmak suretiyle bu Kanun hükümlerinin
uygulanmasını engelleyen ve haksız surette hak iktisabına sebep olan teknik
elemanlar uyarılarak Maden Kanunu gereğince yapacakları beyanlar bir yıl süreyle
geçersiz sayılır. Fiilin her tekrarında hak mahrumiyeti uygulamasına devam edilir.
Uygulanan uyarı ve hak mahrumiyeti, teknik elemanın bağlı bulunduğu meslek
teşekkülüne bildirilir.
Gerçek dışı veya yanıltıcı beyanda bulunmak suretiyle Kanun hükümlerinin
uygulanmasını engelleyen ve haksız surette hak iktisap eden ruhsat sahiplerinin
teminatları irad kaydedilerek iki katına çıkarılır. Bu fıkranın ikinci kez ihlali
halinde bir önceki ceza katlanarak uygulanır. Beş yıl içinde madde hükümlerinin
üç kez ihlal edilmesi halinde teminat irad kaydedilerek ruhsat iptal edilir.
Gerçek dışı ve yanıltıcı beyanlar yönetmelikte tarif edilir. Tarif edilen bu
fiiller dışındaki hallerde bu madde hükümleri uygulanmaz.
Bu maddede belirtilen şekilde iktisap edilen haklar geri alınır.
Türk Ceza Kanununun ilgili hükümleri mahfuzdur.
(1) Değişik: 26.5.2004 t, 5177 sk.
Faaliyetlerin denetimi:
Madde 11 - Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, maden hakları ile ilgili
bütün faaliyetlerin yürütülmesini ve vecibelerin yerine getirilmesini kontrol
ve denetimini yapmak ve yönlendirmek için teknik ve mali konuları yerinde ince-
lemek maksadıyla ihtisaslaşmış diğer Devlet kuruluşlarından da yararlanarak
inceleme raporu hazırlatır.
Birinci fıkraya göre yapılan inceleme sonunda gerçek dışı ve/veya yanıltıcı
beyanda bulundukları tespit edilenler hakkında 10 uncu madde hükümleri uygula-
nır.
İnceleme yapacakların nitelikleri, incelemenin nasıl yapılacağı ve raporla-
rın tanzimi ile diğer hususlar yönetmelikte belirtilir.
Üretim ve sevkiyat :
Madde 12 - (Değişik: 26.5.2004 t, 5177 sk.)
Üretilen madenin sevk fişi ile sevkiyatı zorunludur.
Konveyör ve boru hattı ile sevkiyat, ocak ve tesis mesafesi, nakil güzergahının
durumu, cevherin tüvanan, konsantre, yarı mamul ve mamul olarak taşınması göz önüne
alınarak sevk fişi kullanımı ile altın, gümüş, platin gibi kıymetli metallerin
entegre tesislerinde ve zenginleştirme tesisleri ile bu tesislerden elde edilen
ürünlerin sevk fişi kullanımı ve denetimi ile ilgili hususlar yönetmelikle belirlenir.
Ruhsat sahibi tarafından sevk fişi olmaksızın maden sevk edildiğinin mülki idare
amirliklerince tespit edilmesi halinde, söz konusu madenin ocak başı satış
bedelinin üç katı tutarında idari para cezası verilir.
Denetim ve inceleme sonucunda, yaptığı üretim ve sevkiyatı bildirmediği tespit
edilen ruhsat sahiplerine, ödenmesi gereken Devlet hakkına ilaveten
bildirilmeyen miktar için hesaplanacak Devlet hakkının on katı tutarında
idari para cezası verilir.
Ruhsat veya işletme izni olmadan üretim faaliyetinde bulunulduğunun tespiti
halinde, üretilen madene mülki idare amirliklerince el konulur. Bu kişilere,
bu fıkra kapsamında üretilmiş olup el konulan ve el konulma imkanı ortadan
kalkmış olan tüm madenin, ocak başı satış bedelinin beş katı tutarında idari
para cezası uygulanır. Bu şekilde maden çıkartılması ve/veya sevk edilmesi Devlet
malına karşı işlenmiş fiil sayılır. Bu fiili işleyenler adli takibat yapılmak
üzere ilgili makamlara bildirilir. El konulan madenler, mülki idare amirliklerince
satılarak bedeli özel idareye aktarılır.
Ticari amaç taşımayan ve köylülerin kendi zorunlu ihtiyaçlarını karşılamak
üzere köy muhtarının yazılı izni ile üretilip sevk edilen yapı hammaddeleri
için bu madde hükmü uygulanmaz. Harç ve Devlet hakkı alınmaz.
---------------------------
(1) Bu fıkrada geçen "madencilik fonuna" ibareleri, 21/2/2001 tarihli ve 4629
sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle metinden çıkarılmıştır.
Harç, teminat, cezalar ve diğer yaptırımlar :
Madde 13 - (Değişik: 26.5.2004 t, 5177 sk.)
Ruhsatların verilmesi için harç ve teminatın yatırılması zorunludur. Ruhsat
teminatı, ruhsat aşamasına ve ruhsat süresine bağlı olarak hektar başına
yıllık ruhsat harcının % 0,3'üdür. Bu oranı %50'si oranında artırmaya veya eksiltmeye
Bakanlar Kurulu yetkilidir. Teminat, ruhsat aşamasına ve ruhsat süresine bağlı
olarak her yıl Maliye Bakanlığınca belirlenen yıllık ruhsat harcından az olamaz.
İrad kaydedilerek tamamlanması istenilen teminatların ruhsat sahibi tarafından
üç ay içinde yatırılması gerekir. Bu süre içinde yatırılmamış ise ikinci bir üç
aylık süre verilir. Verilen bu sürede de teminatı yatırılmaz ise faaliyetler
durdurulur. Teminat, takip eden altı ay içinde de tamamlanmaz ise ruhsat
iptal edilir.
Bu Kanuna göre irad kaydedilen ve tamamlanması gereken teminatlar güncel teminat
üzerinden alınır.
Süresi içerisinde yatırılmayan teminatlar her defasında ikiye katlanır.
Teminatlar, saymanlık emanet hesabına aktarılmak üzere Bakanlığın belirlediği
bankada açılacak teminat hesabına yatırılır. Bu Kanuna göre irad kaydedilen
teminatlar genel bütçeye özel gelir ve Bakanlık bütçesine özel ödenek kaydedilir.
I. Grup (a) bendi madenlerin teminatları ile irad kaydedilen teminatları il özel
idaresi hesabına yatırılır.
Bakanlıkça verilen idari para cezaları ve tahakkuk eden Devlet hakları ile ruhsat
harçları 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine
göre takip ve tahsil edilmek üzere ilgili Defterdarlığa bildirilir.
Devlet hakkı ve özel idare payı :
Madde 14 - (Değişik: 26.5.2004 t, 5177 sk.)
Üretilen madenlerden alınacak Devlet hakkı, I. Grup ve V. Grup madenler ile
mıcır, kaba inşaat, baraj, gölet, liman, yol gibi yapılarda kullanılan her türlü
yapı hammaddelerinde ocak başı satış tutarının %4'ü, diğer grup madenlerde
%2'sidir. Ruhsat sahibi tarafından beyan edilen ocak başı satış fiyatı Bakanlık
tarafından denetlenir ve eksik beyanlar tamamlattırılır. Hazinenin özel
mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerde yapılacak
madencilik faaliyetlerinden Devlet hakkı %30 fazlasıyla alınır.
Bu yerlerin Devlet ormanlarına rastlaması ve Çevre ve Orman Bakanlığınca
verilen iznin beş hektarı geçmemesi halinde, fazla alınan Devlet hakkı, Orman
Genel Müdürlüğünün ilgili hesabına yatırılır. Ağaçlandırma bedeli dışında başkaca
bir bedel alınmaz. Sahanın rehabilite edilerek teslim edilmesinden sonra, talep
edilmesi halinde teslim edilen saha kadar aynı şartlarda izin verilir.
Bir ruhsat sahasında defaten verilen iznin beş hektarı geçmesi halinde,
aşan kısım için orman mevzuatı hükümlerine göre fon bedelleri hariç diğer
bedeller alınır. Bu alanlardaki madencilik faaliyetlerinden birinci fıkrada
öngörülen % 30 fazla Devlet hakkı alınmaz.
Ruhsatın temdit edilmesi durumunda, aynı ruhsat sahası içerisinde
Çevre ve Orman Bakanlığınca izin verilen sahanın beş hektarı geçmemesi halinde
Devlet hakkı ve ağaçlandırma bedeli, beş hektarı geçmesi halinde beş hektardan
fazla olan alan için fon bedelleri hariç orman mevzuatı hükümlerine göre
bedel alınır.
Ürettiği madeni kendi tesisinde kullanması nedeniyle ocak başı satış
fiyatının oluşmadığı durumlarda, ruhsat sahibinin beyanı esas alınır. Ancak
bu miktar emsallerinden az olamaz.
Ruhsat sahibi tarafından yatırılan Devlet hakkının % 50'si özel idare payı
olarak ruhsatın bulunduğu ilin özel idaresine, % 30'u Hazine hesabına,
% 20'si de genel bütçeye özel gelir ve Bakanlık bütçesine özel ödenek kaydedilir.
Devlet hakkı oranlarında, madenin cinsi, üretildiği bölge ve benzeri
kriterler gözetilerek Bakanlar Kurulunca en fazla % 25 oranında indirim yapılabilir.
Devlet hakkı ve özel idare payı, her yıl haziran ayının son günü
mesai bitimine kadar ruhsat sahibi tarafından yatırılır.
Kamu kurum ve kuruluşlarınca yol, köprü, baraj, gölet, liman gibi
projelerin inşasında kullanılacak yapı ve inşaat hammaddelerinin üretimi
için Bakanlıkça ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına izin verilir. Üretim yapılacak
yerlerde ruhsatlı alanlar var ise kamu kurumunun ihtiyacı olan üretim madencilik
faaliyetlerine engel olmayacak ve kaynak kaybına yol açmayacak şekilde
yapılır. Bu izinler çerçevesinde yapılacak üretimden Devlet hakkı alınmaz
ve izinler proje süresini aşamaz.
Süresinde tahakkuk ettirilmeyen Devlet hakkına, tahakkuk ettirilmesi
gereken ayın son gününden tahakkuk ettirildiği tarihe kadar geçen süre
için 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesine göre hesaplanacak gecikme
zammı oranında faiz uygulanır.
Buluculuk hakkı :
Madde 15 - (Değişik: 26.5.2004 t, 5177 sk.)
Ruhsat sahibi, arama ve/veya işletme ruhsatı süresince hazırlanan teknik
raporlar ile görünür rezerv olarak bildirdiği madenlerin bulucusu sayılır. Bu
hakkı talep eden ruhsat sahibine buluculuk belgesi verilir.
Buluculuğa konu madenin bulucusu dışında bir başkası tarafından işletilmesi
halinde, bu alandan üretilen maden için tahakkuk eden buluculuk hakkı her yıl
haziran ayı sonuna kadar bu alanda üretim yapan kişiler tarafından
hak sahibine ödenir.
Buluculuk hakkı, yıllık ocak başı satış tutarının % 1' idir.
İlk müracaat ve ruhsatlandırma :
Madde 16 - (Değişik: 26.5.2004 t, 5177 sk.)
II. Grup, III. Grup ve IV. Grup madenler arama ruhsatı, V.Grup madenler
arama sertifikası ile aranır. I. Grup madenler için doğrudan işletme ruhsatı
verilir. Müracaatların talep harcı ile yapılması zorunludur. Müracaatlarda
öncelik hakkı esastır.
I. Grup (a) bendi madenler için alanlar il özel idarelerince ihale
edilerek işletme ruhsatı verilir. İhale edilecek alanlar Genel Müdürlüğün
uygun görüşü alınarak belirlenir. Bu madenlerin ihale bedeli il özel
idarelerinin hesabına yatırılır. Özel mülkiyete tabi alanlar ihale
edilemez. Mülkiyet sahibinin kendi mülkiyeti üzerinde ruhsat talep etmesi
halinde bir bedel alınmaz. I. Grup (a) bendi maden ruhsatlarının alanları
10 hektarı geçemez.
Denizlerdeki kum ve çakıl, SiO2 oranına bakılmaksızın I. Grup (a) bendi
maden sayılır.
I. Grup (a) bendi madenlerin ihale edilmesi, ruhsatlandırılması,
işletilmesi, işletmelerin denetlenmesi ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça
hazırlanacak yönetmelikte belirlenir.
Genel Müdürlüğe, I. Grup (b) bendi madenler için 50 hektarı geçmeyecek
şekilde doğrudan işletme ruhsatı, II. Grup madenler için 100, III. Grup madenler
için 500, IV. Grup madenler için 2000 hektarı geçmeyecek şekilde arama ruhsatı,
V. Grup madenler için 1000 hektarı geçmeyecek şekilde arama sertifikası müracaatı
yapılır.
Ruhsatlar hak sahiplerinin talep harcı ile müracaatta bulunmaları halinde
birleştirilebilir. Birleştirme sonucunda ortaya çıkan alan, bu maddede belirtilen
alan sınırlamasını geçemez. Ancak işletme ruhsatı safhasında görünür maden
rezervinin mücavir ruhsat alanlarında bir bütünlük teşkil etmesi halinde bu
alan kısıtlaması aranmaz. Birleştirme işleminde teminat güncel hale
getirilir. Ruhsat küçültme işlemlerinde harç ve teminat alınmaz.
Müracaatlar, 1/25.000 ölçekli topografik harita koordinatları esas alınarak
tespit edilen noktalarla sınırlandırılmış alanlar için I. Grup (a) bendi
madenler için il özel idarelerine, diğer grup madenler için Genel Müdürlüğe
doğrudan veya elektronik posta yolu ile yapılır. Talep edilen alanın müsait
olan kısmı müracaat tarihinde müracaat edene bildirilir ve onbeş gün içinde
harç ve teminatın yatırılması halinde ruhsat verilir. Yatırılmadığı takdirde
bu alanlar başka bir işleme gerek kalmaksızın müracaatlara açık hale gelir.
Müracaatların değerlendirilmesi sonucunda hak sağlanan alanların ayrı
alanlar şeklinde oluşması durumunda, bu alanlardan her birine müracaat sahibinin
talebi halinde ayrı ayrı da ruhsat verilir. Ruhsatı alınmayan alanlar başka bir
işleme gerek kalmaksızın müracaatlara açık hale gelir.
Ruhsatlar, sicile kaydedildiği tarihte yürürlüğe girer.
Bir grup için verilen ruhsat, diğer gruptaki madenler için hak sağlamaz. Ancak
ruhsata konu madenin üretilmesi için, işletme faaliyetinin zaruri neticesi olarak
çıkarılan diğer grup madenler Genel Müdürlükten izin almak sureti ile
değerlendirilebilir. İşletme projesinde belirtilen termin planına göre belirtilen
süre içinde ruhsata konu madenin ekonomik olarak işletilmemesi halinde, üretilmiş
olan diğer grup madenlerin satış bedelinin iki katı tutarında idari para cezası
alınarak bu madenlerin üretimi için verilmiş izin iptal edilir.
Aynı grup ruhsatlar birbiri üzerine verilemez. Kazanılmış haklar
korunmak kaydı ile ayrı grup ruhsatların birbiri üzerine verilebilmesine
ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
Arama faaliyeti :
Madde 17 - (Değişik: 26.5.2004 t, 5177 sk.)
Arama ruhsatı ve sertifika süresi üç yıldır. Bu süre, IV. Grup madenler için
arama faaliyet raporları ile müracaat edilmesi halinde iki yıl uzatılabilir.
Ruhsat sahibi ikinci yılın sonuna kadar arama faaliyet raporu vermek
zorundadır. Uzatma talebinde bulunulan IV. Grup ruhsatlar için taleple birlikte
üçüncü yılın sonunda ikinci arama faaliyet raporu verilmesi gereklidir. Arama
faaliyet raporlarının süresinde verilmemesi halinde teminat irad kaydedilir.
Arama faaliyet raporları, yapılan çalışmaların niteliği dikkate alınarak
jeoloji, maden, jeofizik mühendisi veya mühendislerince hazırlanır.
Arama ruhsat süresi sonunda işletme ruhsatı talebinde bulunulmayan arama
ruhsatları iptal edilerek teminatı ruhsat sahibine iade edilir.
Arama döneminde teknolojik araştırma, geliştirme, pilot çalışmalar ve pazar
araştırmaları yapmak üzere arama faaliyet raporu ile birlikte müracaat eden
ruhsat sahibine, Genel Müdürlükçe görünür rezervin %10'una kadar maden üretim
ve satış izni verilebilir. Bu fıkraya aykırı üretim ve satış yapanlar hakkında
10 uncu maddeye göre işlem yapılır.
Arama döneminde üretim yapılması durumunda satış bilgi formunun
29 uncu maddede belirtilen sürede verilmesi zorunludur.
Aramanın sınırları:
Madde 18 - Arama ruhsat sahibi, arama faaliyetinin teknik gereklerini yeri-
ne getirebilmek için çevresindeki ruhsat sahalarında, saha veya işletmeye zarar
vermeyecek şekilde prospeksiyon yapabilir. Arama ruhsat sahibinin, prospeksiyon
yaptığı işletme ruhsat sahalarında daha evvel kayıtlara geçmemiş bir maden
varlığının tespitinde 15 inci madde hükümlerine göre sadece ihbar hakkı doğar.
Ön işletme ruhsatı:
Madde 19 - Arama ruhsat sahibi arama ve rezerv tespit çalışmalarının olum-
lu bir gelişme gösterdiğini, arama ve diğer faaliyetlere bir süre daha devam
------------------------------
(1)Bu maddelerde geçen "Madencilik Fonuna" ibareleri 21/2/2001 tarihli ve
4629 sayılı Kanunun 6 ncı maddesiyle "bütçeye" şeklinde değiştirilmiş ve
metne işlenmiştir.
(2)Bu arada yer alan; "göl sularının ihtiva ettiği madenler için 2000 hektara kadar
ayrı ayrı" ibaresi, 15/6/2001 tarihli ve 4683 tarihli Kanunla metinden çıkarılmıştır.
(3)Bu arada yer alan "Madencilik Fonuna" ibaresi, 21/2/2001 tarihli ve
4629 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle metinden çıkarılmıştır.
edilmesi ile daha büyük işletme veya tesis kurma imkanlarının doğabileceğini
beyanla ön işletme projesi vererek ön işletme ruhsatı talebinde bulunabilir.
İşlemlerini tamamlayan arama ruhsat sahibi ön işletme ruhsatı almaya hak
kazanır.
Ön işletme ruhsatı için müracaat işlemleri, ön işletme projesinin ne şekil-
de tanzim edileceği yönetmelikle düzenlenir.
Ön işletme faaliyeti:
Madde 20 - Ön işletme ruhsat süresi üç yıldır. Bu süre uzatılamaz. Ön iş-
letme faaliyet raporlarının ruhsat verildiği tarihten itibaren azami birer yıl
ara ile ilgili daireye teslim edilmiş olması gerekir. Teslim edilen faaliyet
raporları ile teminatların 1/3`ü iade olunur. Aksi takdirde bütçeye irad
kaydedilir. (1)
Ön işletme faaliyet raporlarının ne şekilde tanzim edileceği yönetmelikte
belirtilir.
Arama ve ön işletme dönemlerinde cevher istihracı:
Madde 21 - Arama ve ön işletme ruhsat süresi boyunca ruhsat sahibi faaliyet
raporlarıyla tespit edilen görünür rezervin 1/ 10`una kadar cevheri istihraç
edip satabilir. Fazlası tespit edildiği takdirde 12 nci madde hükümleri uygu-
lanır. Cevher istihracı bir maden mühendisi nezaretinde yapılır.
Sahaların yeni aramalara açılması:
Madde 22 - Arama ruhsat süresi sonuna kadar ruhsat sahibi faaliyet rapor-
ları ile işletilmeye elverişli cevher bulamadığını bildirmiş veya ruhsatın
herhangi bir döneminde kendiliğinden sahayı terk etmiş veya ön işletme veya
işletme talebinde bulunmamış veya 17 nci madde hükümlerine göre ruhsatı fesh
olunmuş ise, saha, arama süresinin hitamında otomatik olarak yeni aramalara
açılır.
Bu suretle aramalara açılan saha ile ilgili bilgiler 60 gün süre ile ilgili
daire ve vilayetlerde asılarak ilan edilir. Bu süre sonunda sahaya hiç talip
çıkmaz ise sınırları paftalardan silinerek aramalara açılır, tek bir müracaat
olursa 16 ncı madde hükümlerine göre ruhsat hakkı doğar. Yeni aramalara açılan
sahaya aynı anda birden fazla müracaat olursa şahıslardan, ilgili dairede anın-
da açık artırma şeklinde en yüksek bedeli ödemeyi taahhüt edene ruhsat verilir.
Bu bedeller bütçeye özel gelir yazılır.(2)
Ön işletme ruhsatının feshi:
Madde 23 - 20 nci madde hükümlerine göre verilmiş ön işletme ruhsatları,
ruhsat sahibi ruhsat süresi sonunda işletme projesi vererek işletme ruhsatı
talebinde bulunmaz ise fesh olur.
Terk edilmiş, herhangi bir sebeple hükümden düşmüş veya fesh olmuş ön iş-
letme ruhsatları madde 30 hükümlerine göre ihale edilir.
Bir bildiğim varsa hiç bir şey bilmediğimdir. (:
