Böğürtlen (Rubus)

MsXLabs.org Temel Britannica

Bilimsel Sınıflandırma

• Alem: Bitkiler (Bitkiler(
• Bölüm: Magnoliophyta (Kapalı tohumlular)
• Sınıf: Magnoliopsida (İki çenekliler)
• Takım: Rosales
• Familya: Rosales (Gülgiller)
• Alt familya: Rosoideae
• Cins: RubusL.

Böğürtlen, yaz sonuna doğru yol kenarla­rında, kırlarda ve ormanların açıklık yerlerin­de görmeye alıştığımız yabani meyvelerin başında gelir. En yakın akrabası olan ahudu­du ile birlikte gülgiller (Rosaceae) familyasının Rubus cinsinden olan böğürtlen çok yıllık, arsız bir çalıdır. Çabucak büyüyüp yayılır ve kamçı gibi ince uzun, birbirine girmiş dikenli dallarıyla geçit verme­yen sık çitler oluşturur. Hatta dikenleriyle çevresindeki öbür çalılara asılarak güneş ışınlarının geçmesini önlediği için çoğu kez alttaki bitki örtüsünün kuruyup ölmesine yol açar. Böğürtlenin dalları genellikle dik ve yay gibi kıvrık, bazı türlerde ise yere yatık ve sürünücüdür. Anayurdu kuzey yarıkürenin ılıman bölge­leri olan böğürtlen dünyanın bütün ılıman bölgelerinde yaygın olarak yetişir. Daha çok nemli kıyı iklimini sever, ama iç bölgelere uyum sağlamış türleri de vardır. En yaygın tür olan adi böğürtlen (Rubus fructicosus) 2-3 metreye kadar boylanabilen dikenli bir çalıdır. Deniz kıyısındaki ağaçlık­ların ve ormanların açıklık yerlerini, bozul­muş orman alanlarını, yol kenarlarını ve dere kıyılarını kaplar. Türkiye'de en çok Karade­niz ve Marmara bölgelerinde görülür. Kara­deniz Bölgesi öbür böğürtlen türleri açısından da en zengin yöredir. Bitkinin genellikle beyaz, pembe ya da kırmızı olan çiçekleri dal uçlarında kümeler halinde açar. Meyveleri de bir araya toplana­rak salkımaklar oluşturur. Başlangıçta açık yeşil renkte olan meyveler olgunlaştıkça kızarır ve tam olgun duruma geldiğinde karaya yakın mor bir renk alır. Böğürtlenin meyvesi aslında tek bir meyve değil, dut ve çilekte olduğu gibi küçük meyveciklerin bir araya gelmesiyle oluşan ve üzümsü meyve denen bir bileşik meyvedir. Demir ve C vitamini açısın­dan zengin olan meyveler hem taze olarak yenir, hem de reçel, marmelat, dondurma ve pasta yapılır.