İncir (Ficus carica)

İncir (Ficus carica)
MsXLabs.org & Temel Britannica

Bilimsel Sınıflandırma

Âlem: Plantae - Bitkiler
- Bölüm: Magnoliophyta
  - Sınıf: Magnoliopsida
    - Takım: Rosales
      - Familya: Moraceae - Dutgiller
        Cins: Ficus
        Tür: Ficus carica, Linnaeus

İncir, insanın ilk yetiştirdiği meyve ağaçlarından biridir. Dutgiller familyasının bir üyesi olan bu ağacın (Ficus earica) sarı, yeşil, mor ya da morumsu siyah renkli meyvelerle ayırt edilen pek çok çeşidi vardır.
İncir Anadolu'dan Kuzey Hindistan'a kadar uzanan bölgelerde yetişir. Eskidünya'nın sıcak kesimlerinde binlerce yıl öncesinde başlanan incir tarımı özellikle Ege ve Akdeniz çevresinde yaygınlaşmıştı. Nitekim, bitki bilimsel tür adını (Carica) da bugünkü Muğla ve Aydın illerini kapsayan eski Karya bölgesinden almıştır. Günümüzde de başta Türkiye olmak üzere çeşitli Akdeniz ülkelerinde incir yaygın olarak yetiştirilir. Ayrıca, ABD'nin güney kesimlerinde, Güney Afrika'da ve Asya'nın bazı bölümlerinde de yetiştirilir.
İncir, 1 metre ile 10-12 metre arasında boylanan çalı ya da küçük ağaç görünümünde bir bitkidir. Yüzeyi pürtüklü ve derin parçalı kalın yaprakları vardır. İncir ağaçları en iyi, yazların sıcak ve kurak, kışların kısa olduğu bölgelerde yetişir; çeşitli toprak tiplerine kolaylıkla uyum sağlayabilir.
İncirin erkek ve dişi çiçekleri ayrı ağaçlar üzerinde açar yani ikievciklidir. Alışıldık bir biçimde olmayan incir çiçekleri, çanak biçiminde etli ve kapalı bir yapının içinde yer alır. Bu nedenle, çiçeklerin öbür bitkilerin büyük bir bölümünde olduğu gibi rüzgâr ya da büyük böcekler aracılığıyla tozlaşması olanaksızdır. Bu görevi yaklaşık 1,5 mm uzunlukta, oldukça minik bir böcek olan, bazen "ileksineği" olarak da adlandırılan incir yabanarısı (Blastophagd) üstlenmiştir. Dişi incir yabanarıları yumurtalarını bırakmak için uygun bir çiçek ararken, ağaçtan ağaca dolaşarak erkek incirden getirdikleri çiçektozlarını dişi çiçeklere bulaştırır ve döllenmeyi sağlar. Döllenmenin ardından çanaksı yapı, içinde barındırdığı dişi çiçeklerle birlikte etlenip, kalınlaşarak meyveyi oluşturur. İncir meyvesi çok sayıda küçük meyvecikten oluşmuş bir bileşik meyvedir. Nitekim, incir yerken kum tanecikleri gibi ağzımıza gelen küçük çekirdeklerin her biri tek tek meyveciklerin tohumlarıdır. Meyveler şeker, A, B, C ve D vitaminleri ile kalsiyum ve fosfor gibi bazı mineralleri içerir. Taze haliyle ya da kurutularak yenir; ayrıca, reçel, şekerleme ve pasta yapılır. Bazen de incir rakısı ve alkol üretiminde kullanılır.
Dünya üretiminde ilk sıralarda yer alan Türkiye'nin en çok incir yetiştiren illeri Aydın ve İzmir'dir. Toplam üretimin büyük bölümü kurutularak değerlendirilir. Ülkemizde yetiştirilen incir çeşitlerinden en önemlisi, dünyaca tanınan ve dış pazarlarda Smyrna (İzmir) adıyla geçen kurutmalık sarılop çeşididir. Bunun dışında göklop, akça, bardacık, morguz, gürdane, patlıcan, kavak ve sultanselim gibi taze incir çeşitleri de vardır.

MsXLabs Üye Girişi