Akromatik Sistem

Akromatik Sistem

Doğal ışığı, kendisini meydana getiren değişik renklerdeki ışınlara ayıran optik sistemlere verilen addır. Doğal ışık, çeşitli renkteki ışınların birleşmesinden meydana gelmiştir. Bu çeşitli renkteki ışınların her birinin değişik kırılma indisleri vardır. Meselâ menekşe renkli ışın, kırmızı renkte daha fazla kırılır. Kırılma indislerinin bu değişiklik sebebi ile tabiî ışığı, kendisini meydana getiren değişik renklerdeki ışınlara ayırırken, meydana gelecek renk dağınıklığını önlemek lâzımdır.
Bu da ışınları aynı derecede kırmak suretiyle olur. Bunun için iki veya daha fazla mercek bir araya getirilerek Akromatik mercek sistemi yapılır ve renk dağılması önlenmeye çalışılır.
Sapınç, gerçek görüntünün, basit bir teorinin tahminlerinden olan farklılıklarına kusur, aberasyon veya sapınç adı verilir. Işığın renklerine bağlı olarak merceğin kırılma indisinin değişmesinin sebep olduğu kusurlara kromatik aberasyon denir. Işık tek renkli (monokromatik) olduğu zaman bile monokromatik aberasyon vardır.

Kromatik Sapınç

Kromatik sapınç

Merceğin odak uzaklığı, kırılma indisine bağlı olduğundan, mercek üzerine düşen beyaz ışığın yedi renkli ışınları, mor renkten kırmızı renge doğru mercekten gittikçe uzaklaşan noktalarda odaklanırlar. Böyle görüntüler teleskop, mikroskop ve benzeri sistemlerde inceleme güçlüğü ortaya çıkarır. Bu kusur akromatik merceklerle düzeltilir. Akromatik mercekler bitiştirilmiş bir ince kenarlı ve bir kalın kenarlı merceklerdir. Merceklerin bitiştirilen yüzlerinin eğrilik yarıçapları eşit olup, kalın kenarlı merceğin diğer yüzü düzdür. Birisi krown, diğeri flint camından yapılır.

Küresel Sapınç
Yaklaştırıcı merceklerin kenarları orta kısımlarına nazaran daha büyük değerde yaklaştırma gücüne sahiptir. Bu sebepten mercek üzerine düşen ışınlardan kenarlarda kırılanlar, ortada kırılanlara nazaran merceğe daha yakın noktalarda odaklanırlar. Bu durumda ekran üzerine alınan görüntü netleştirilemez. Bu kusurun düzeltilmesi için birkaç yol uygulanır. En ekonomik olanları merceğin ince kısımlarını diyaframla kapatmak veya kırılma indisleri farklı ince kenarlı ve kalın kenarlı mercekleri bitiştirerek kullanmaktır. Bu mercekler flint ve krow camından yapılırlar.
Bir mercek karşısında ebatları büyük bir cisim bulunursa, bunun optik eksenden uzak noktaları mercek yüzeyine eğik ışınlar göndereceğinden, görüntü kenarlarının netliği bozulur. Bu kusur bir tek mercekte düzeltilemez, ancak mercek sistemlerinde, mesela fotoğraf makinası veya sinema makinasında düzeltilir.
Bunun yanında koma, alan eğriliği ve distorsiyon gibi mercek kusurları da mevcuttur.

Kaynak

MsXLabs Üye Girişi