Orhan Veli Kanık

(1914 İstanbul-1950 İstanbul)
Şair.

İlköğrenimini Galatasaray ve Ankara Gazi Lisesi ilk bölümlerinde yaptı. Ankara Erkek Lisesi'ni bitirdi (1933). İstanbul Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü'ndeki öğrenimini yarıda bırakarak (1935), Ankara PTT Genel Müdürlüğü'nde (1936), Millî Eğitim Bakanlığı Tercüme Bürosu'nda çalıştı (1945). Tercüme Bürosu'ndan çıkarılınca (1947), başka bir resmî görevde bulunmadı. Sonraki yaşamını yazarlık, çevirmenlik yaparak geçirdi. Yaprak dergisini çıkardı. İlk şiirleri Varlık'ta yayımlandı (1936). Geleneksel şiir biçimleriyle bireysel duyarlıkların dile getirildiği şiirlerinin yanı sıra, yeni arayışlara da yöneldiği bu döneminde, Mehmet Ali Sel takma adını kullandı.

Daha sonra Oktay Rifat ve Melih Cevdet Anday ile birlikte, ilk kitapları "Garip" (1941) adıyla anılan bir şiir akımını başlattı. Ölçü ve uyağa, şairaneliğe karşı çıkarak ezilen, horlanan küçük insanın dünyasını, beğenilerini yansıtmayı amaçladı. Gündelik yaşamı ve içgüdülere dayalı, küçük şeylerle avunulabilen bir yaşama biçimini dile getirdi. Ortalama insanın duygularını, düşüncelerini, sokaktaki adamın davranışlarını, çoğu kez abartarak, bütün süslerden arınmış bir dille yansıttı. İkinci kitabından başlayarak (1945), sesin, uyumun gözetildiği, duygusal eğilimlerin sezildiği yeni denemelere girişti. Alaycılığı yergiye dönüştü, toplumsal bozuklukları konu edindi. Ölümünden sonra, kitaplarına almadığı şiirleri de eklenerek, "Bütün Şiirleri" adıyla bir kitapta toplandı.

Ayrıca, sayısı 12'yi bulan çeviri kitaplarının yanı sıra, La Fontaine'in masallarının (1948) manzum çevirisiyle, nazımla söylenmiş "Nasrettin Hoca Hikâyeleri" de (1949) basıldı. Yapıtları: "Garip" (Oktay Rifat ve Melih Cevdet ile birlikte, 1941), "Vazgeçemediğim" (1945), "Destan Gibi" (1946), "Yenisi" (1947), "La Fontaine'in Masalları" (2 kitap, 1948), "Nasrettin Hoca Hikâyeleri" (1949),"Karşı" (1949). Ölümünden sonra bu kitaplarına almadığı şiirleriyle, bu kitaptaki şiirleri birleştirilerek basıldı: "Orhan Veli, Bütün Şiirleri" (1951). Düz yazıları, eleştirme ve öyküleri de ölümünden sonra basıldı: "Orhan Veli, Nesir Yazıları" (1953, 2. basımı "Denize Doğru" adıyla, 1970).

Dar Kapı

Nedir bu geceyle gelen birsam?
Duyuyorum serzenişlerini.
Karanlıkta ağzının yerini
Arıyor deli gibi hafızam.

'Yanıyor unutulmuş buhurdan
Yine gecenin içinde sesiz'
Hatıralarla kabaran deniz,
Doluyor ruhun oluklarından

Işık yağıyor doğan geceden;
Nasıl diriliş bu, neden sonra?
Bu rüya gibi geceden sonra
Gidecek mi o maziden gelen?

Seziyorum senelerce susan
Ruhumda taptaze bir geriniş.
Sonuna vardığım çölden geniş
Ayaklarıma acılan umman.

Butun mevsimlerimin üstüne
Geriliyor bembeyaz bir kanat.
Gelip durdu artık işte hayat
Bana hep onu vadeden güne.
Artık ebedi huzur deminin
İçebilirim sırlı taşından
Girmek üzereyim dar kapısından
O eski rüyalar aleminin.