Brunei
MsXLabs.org & Temel Britannica
Güney Çin Denizi'nde büyük bir ada olan Borneo'nun kuzeybatı kıyısında, Ekvator'un biraz kuzeyinde yer alan küçük bir ülkedir. Güney Çin Denizi'ne bakan kıyıları dışında, karadan Malezya'nın eyaleti Saravak'la çevrelenmiştir. Saravak Brunei Koyu'nda ülkeyi iki ayrı kesime böler. Dağlık iç bölgeden gelen birkaç ırmak, dar kıyı ovasını sular. İklimi sıcak ve nemli, özellikle iç kesimleri çok yağışlıdır. Kuzeydoğudan esen muson rüzgârları kasım-mart arasında bol yağış getirir. Ülkenin yaklaşık dörtte üçü tropik yağmur ormanlarıyla kaplıdır. Bu ormanlarda sert odunlu ağaçlar yetişir. Doğal yaşamı çok zengin olan Brunei'de aslanlar, kaplanlar, maymunlar, kertenkeleler ve yılanların yanı sıra birçok kuş türü de vardır.
Brunei'ye ilişkin bilgiler
Yüzölçümü: 5.765 km²
Yönetim: Krallık; ülkeyi sultan diye adlandırılan bir kral yönetir.
Başkent: Bandar Seri Begawan.
Coğrafi özellikler: 90 kilometrelik mercan kumsalı boyunca uzanan dar bir kıyı ovası vardır. İç kesimlerdeki tropik iklimli tepeler deniz düzeyinden 500 metreye kadar yükselir.
Başlıca sanayiler: Petrol, doğal gaz, kereste.
Nüfusunun yarıdan çoğunu Malaylar, dörtte birini de Çinliler oluşturur. Geriye kalanı, İbanlar da denen Deniz Dayakları ve Murutlar gibi yerli kabilelerdir. Nüfusun büyük bölümü ırmak ağızlarındaki yerleşim bölgelerinde yaşar. Tarımsal üretim düşük olduğundan çiftçiler yoksuldur. Kıyılarda balıkçılık yapılır. Önemli işyerleri ve ticaret genellikle Çinliler'in elindedir. Kıyıda, Seria yakınlarındaki petrol yataklarını Brunei devletiyle ortaklaşa yabancı petrol şirketleri işletir. Eskiden başlıca gelir kaynağı kauçuk üretimiyken, petrolün bulunmasıyla kauçuk eski önemini yitirdi. 1980'lerin başında Brunei Doğu Asya'nın beşinci büyük petrol üreticisiydi. Öbür ürünleri doğal gaz, kauçuk ve biberdir. Lumut'ta dünyanın en büyük doğal gaz sıvılaştırma tesisleri vardır. Brunei'nin nüfusunun görece azlığı, petrol ve doğal gaz satışından sağlanan gelirin bir bölümünün toplumsal hizmetlere ayrılmasına olanak verir. Ülkede sağlık ve eğitim hizmetleri yaygındır.
Brunei Ulusal Camii
Brunei'nin başkenti, ülkenin doğusundaki Bandar Seri Begawan'dır. Ulusal din İslam'dır ve görkemli altın kubbesiyle Bandar Seri Begavvan'daki cami Uzakdoğu'nun en büyük camilerinden biridir. Modern kentin hemen yanı başında Kampong Ayer olarak bilinen eski kent yer alır. Burada, ırmağın oluşturduğu koylarda, kazıklar üzerine kurulu evlerde yaşanır. Bu evler tahta köprülerle birbirine bağlanır. Evlerle kara arasında ulaşım küçük kayıklarla sağlanır.
Brunei 1888'de İngiltere'nin koruması altına girdi. 1971'de yeniden kendi kendini yönetmeye başladı. 1 Ocak 1984'te tam bağımsızlığına kavuşuncaya kadar, İngiltere savunma ve dış ilişkilerdeki etkinliğini sürdürdü.
Brunei'de devlet ve hükümet başkanı sultandır.
Brunei Ulusal Camii
1 Ocak 1984'te bağımsızlığına kavuşan Brunei'de 1985'te sultanın öncülüğünde, ülkenin tek siyasal partisi Brunei Ulusal Demokrasi Partisi kuruldu. Yurtdışında üslenen yasadışı Brunei Halk Partisi Nisan 1990'da Sultan Hassanal Bolkiah'a bir mektup göndererek, ülkede demokrasiye geçilmesini istedi. İngilizler'in 27 yıl önce bastırdığı ayaklanmadan bu yana hapiste tutulan rejim karşıtları aşamalı olarak serbest bırakıldı. Temmuz 1990'da sultan, yasaların İslami kurallara göre yeniden düzenleneceğini, ama ülkede yaşayan bütün etnik topluluklara adil davranılacağını açıkladı. Ardından, hükümetin içki satışlarını yasaklaması ve bazı mezheplerle öbür dinler üzerindeki baskıları sürdürmesi, sultanın henüz demokratikleşmeye hazır olmadığını ortaya koydu.