Mehmet Ali Laga

Mehmet Ali LAGA (1878 – 1947)

Mehmet Ali Laga (d. 1878 Trablusgarp – ö. 1947 İstanbul), Türk ressamdır. Trablusgarp’ın “Zafirizade’’ adlı soylu bir ailesinden gelir.
İlk, orta ve Lise öğrenimini Kuleli Askeri Lisesi’nde tamamladı. 1898’de Harbiye’den piyade mülazımı olarak mezun oldu. Trablusgarp’a gönderildi. 1907’ye kadar kaldığı burada kolağası rütbesine yükseldi. Aynı yıl İstanbul’a döndü. Hassa ordusu genelkurmayında görev aldı. Meşrutiyetin ilanında Kuleli İdadisi resim öğretmenliğine verildi. Sonra aynı göreve Bursa Lisesi’nde devam etti. Öğretmenlikten 1924’te emekliye ayrıldı.

Mehmet Ali Laga’nın İstanbul adlı yapıtı

Sanata ilgisi küçük yaşlarda başladı. Boş zamanlarında sürekli desen çizerek ilk çalışmalarını gerçekleştirdi. Kuleli’de o dönemde okulun müfredat programında resim dersi yer almıyordu. Resme olan ilgisini gören hocası ressam Hüseyin Zekai Paşa’nın kardeşi Hasan Rıza Bey kendisiyle yakından ilgilenince motivasyonu arttı.
Kuleli Askeri Lisesi’ni bitirdikten sonra Harbiye’ye girdi. Harbiyenin ders programında resim dersleri de yer alıyordu. Burada Hoca Ali Rıza’nın öğrencisi oldu. Hoca Ali Rıza’nın yakın ilgisini gördü. Daha sonraki yıllarda da beraberlikleri sürecek olan, aynı kuşak ve cemiyetlerde yer alacakları ressam Sami Yetik’le tanıştı. 1898 yılında mülazım (teğmen) rütbesiyle Harbiye’den mezun olduktan sonra doğum yeri olan Trablusgarp’a atandı. Kolağası (yüzbaşı) rütbesini alana kadar burada kaldı. 1907 yılında İstanbul’a gelen Laga, Hassa Genel Kurmay’ında göreve başladı. 1908’de Meşrutiyet ilan edilince mezun olduğu Kuleli Askeri Lisesi’ne resim öğretmeni olarak atandı.
Meşrutiyet’in ilanıyla kendilerini daha özgür bir ortamda hisseden genç sanatçılar yeni bir sanat ortamı yaratmak, sanat ve sanatçıyı topluma tanıtmak amacıyla 1908 yılında kurdukları ve Harbiyeden arkadaşı Sami Yetik’in başkanlığını üstlendiği Osmanlı Ressamlar Cemiyeti’nin kurucuları arasında yer aldı. Cemiyetin üyeleri arasında yer alan ve aralarında Sami Yetik’in de bulunduğu Nazmi Ziya Güran, Namık İsmail, İbrahim Çallı, Hikmet Onat ve Mehmet Ruhi Arel gibi arkadaşları kimi devlet bursuyla, kimi de kendi olanaklarıyla yurt dışına gittiği halde kendisi gidemedi.
Balkan savaşları sırasında, Sami Yetik’le Edirne’de bulundu. Edirne düşünce, iki arkadaş bir süre Sofya’da tutsak hayatı yaşadılar. Resimleri, Sofya Akademisi öğrencilerinin dikkatini çekti.
Mehmet Ali Laga o günlere ait hatıraları şöyledir:

“Sami bölüğe, ben ise Divan-ı Harp’e verildik. Ben şehirde bulunduğum için Edirne’nin içinde her gün sabahtan akşama kadar resim çalışır ve Sami de bölükte olduğundan boş vakit bulursa bölüğün erlerinin krokilerini çizmekle uğraşırdı.”

Sami Yetik, Mehmet Ali Laga’dan söz ederken “şeyda-yı sanat’’ ya da “büyük ruhlu Mehmet Ali’’ deyimlerini kullanır.
O dönemde Kuleli Askeri Lisesi’nde hocası olan Hasan Rıza’nın da Edirne’de bulunması ve atölyesini kendilerine açması, Edirne’nin düşman tarafından işgaline, Hasan Rıza’nın şehit edilmesine ve kendilerinin de Bulgarlara esir düşmesine kadar sürer. Esaretlerinin ne zaman bittiği ve ne zaman yurda döndükleri ile ilgili bilgi bulunmamakla birlikte; Çanakkale Boğaz Komutanlığı Deniz Müzesi’nde bulunan yüze yakın Çanakkale görünümü sanatçının Birinci Dünya Savaşı sırasında Çanakkale’de olduğunun kanıtlarıdır.
Şişli Atölyesi sergisine Çanakkale’de yaptığı dokuz suluboya ve karakalem yapıtıyla katılan sanatçı Bursa Askeri Lisesi’inde bir süre resim öğretmenliği yaptı.
Sanayi-i Nefise Mektebi idare müdürlüğü de yapan Laga, 1924 yılında emekli oldu.
Emekli olduktan sonra Akaretler’deki konağına çekilerek çok sayıda eser üreten sanatçı 1947 yılında İstanbul'da öldü.
Peyzaj türünde yoğunlaşan resimlerinin bir bölümü özel koleksiyonlara dağılmış olmakla beraber, çoğu ailesinin elinde bulunmaktadır. Yağlıboyanın yanında suluboya türündeki çalışmaları da, onun tekniğine hakim bir sanatçı olduğunu gösterir. C. E. Arseven onu, “güçlü bir izlenimci’’ olarak tanımlar. Batı etkisindeki resim sanatımızın ilk renkçi ustaları arasında yer alır. Özellikle sahil görünümleri, karaya vuran dalgaların köpüklü etkisi, küçük tabakalar içinde meyve grupları, seçtiği başlıca konulardır. İstanbul, Bursa ve Edirne gibi yörelerin tarihsel yapılarını, doğa güzelliklerini ele aldığı tabloları, çağdaş resim sanatımızın asker kökenli sanatçılardan sivillere aktarılan gelenekçi yönünü temsil eder.

Derlemedir.

MsXLabs Üye Girişi