Psikoloji ile ilgili Makaleler

Bireysel Kariyer

1. Gençlerde kişilik oluşumu ve yönlendirme nasıl olmalıdır? Bu anlamda verilecek profesyonel desteğin anlamı nedir?

Bir insanı diğer insandan ayıran bedensel, duygusal ve zihinsel etkinliğe çevrenin verdiği değerlerle tanımlanan kişilik gelişimi doğumundan itibaren başlar. Genetik özellikleri, bedensel nitelikleri, zekası, yaşam gereksinimlerinin karşılanması, iç ve dış uyaranları, iletişim ve etkileşimi ile şekillenerek duygu, düşünce, davranış, tutum ve eylemleri ile kendini gösterir.

İnsan yaşamının uzun bir bölümünü eğitim süreci, sonraki bölümünü de mesleki yaşamları etkiler. Mesleki kararların oluştuğu dönem ergenlik dönemi ile çakışmaktadır. Bu döneme ait gelişim özellikleri doğal olarak genci zorlarken, geleceğe ait karar verme konusunda güvenli davranamamaktadırlar. Gencin kendini tanımasında yaşanan güçlüklerin temel nedeni gelişimi devam ederken kendi istek, beklenti, ilgi ve yeteneklerini farklı algılayabilmesidir.İşte bu noktada gencin kişilik özelliklerini, yetenek ve ilgilerini tanımalarına imkan veren profesyonel destek, gelecekle ilgili kararlarına yardımcı olmaktadır.

2. Profesyonel bir yaşam öncesi eğitimde yönlendirme ve kariyer planlama nasıl olmalı?

Öncelikle gencin kişilik özellikleri, ilgi alanları, zeka ve yetenekleri tespit edilerek kendini tanıması sağlanır. İkinci temel nokta ise gerçekçi hedef oluşturmasıdır. Hedefin olmadığı durum belirsizliktir. Daha sonra hedef ile gencin özellikleri arasında ilişki değerlendirilir. Lise de alan seçimini bu kriterlere göre yapması desteklenir Sosyal alanı güçlü kişinin bilgisayar programcılığı mesleğini seçmek istemesi ya da analitik becerileri olmayan gencin genetik mühendisliğini hedeflemesi gerçekçi değildir. Gerçekçi hedefler ve alternatif hedefler başarıya yaklaştıracaktır. Daha sonra, hedeflediği yüksek okulu, mesleği çok iyi tanıması, bu mesleği yapanlarla görüşmesi, iş, kazanç imkanlarını araştırması sağlanır. Tüm bu çabalar uygun bir hedefe yönelik planlama yapma ve bu plana uymayı sağlama ile tamamlanır.

3. Gençlere yönelik DBE’deki kişilik ve kariyer yönlendirme çalışmaları hakkında bilgi verebilir misiniz?

Gençlerin kendilerini tanımalarına yönelik psikometrik test veya envanterlerden yararlanarak, belirlenen kişilik özelliklerinden değiştirmesi ve geliştirmesi gerekenlerle ilgili öneri ve uygulama destek seansları yapılır. Gencin kariyer gelişimi deneyim, düşünce ve davranışlarının planlanması çerçevesinde kendi başarılı kaynağının etkin kullanımı, beklentilerinin tatmini, verimliliğin artması, eğitimlerle desteklemesi sağlanır. Kaynaklarının etkin kullanımı ve geliştirilmesi için akademik ve kişilik özelliklerini yapılandıran performans geliştirme çalışmaları yapılır.

4. Uygulanan test ve envanterler hakkında bilgi verebilir misiniz?

11-22 yaş arası gençler için uygulanan 16 PF Kişilik ve Mesleğe Yönlendirme Envanteri ile 16 yaş ve üzeri kariyer planı için 16 PF Kişilik Envanteri uygulanmaktadır. 16 PF Kim (11-22 yaş) Envanteri Dışadönüklük, Endişe Düzeyi, Gerçekçilik, Bağımsızlık, Oto-kontrol genel kişilik özellikleri ve Sıcakkanlılık, Problem Çözme, Strese Tolerans, Baskınlık, Canlılık, Kurallara Bağlılık, Sosyal Girişgenlik, Duyarlılık, İhtiyatlılık, Soyuta Odaklılık, Ketumluk, Kendini sorgulama, Değişimlere Açıklık, Kendine Yeterlilik, Mükemmeliyetçilik, Gerginlik temel kişilik katagorilerinde gencin bulunduğu durumu tespit eder. Kişilik özelliğine göre belilenen Meslek kategorilerinden Gerçekçi, Geleneksel, Girişimci, Sosyal, Sanatçı, Araştırmacı alanların hanilerinin ön planda olduğu belirlenir. Yaşadığı sorunlara bağlı olarak risk alanları ile başarılı olacağı genel yetenekler tespit edilir.

16 PF Kişilik Envanteri ise şu bölümleri içermektedir;

Cevaplama Tarzı İndeksi : Farklı Görünme Eğilimi, Genelden Sapma Eğilimi ve Genele Aşırı Uyum Eğilimi
5 Genel Kişilik Eğilimi : Dışadönüklük, Endişe Düzeyi, Gerçekçilik, Bağımsızlık ve Oto-Kontrol
16 Temel Kişilik Özelliği : Sıcakkanlılık, Problem Çözme, Strese Tolerans, Baskınlık, Canlılık, Kurallara Bağlılık, Sosyal Girişkenlik, Duyarlılık, İhtiyatlılık, Soyuta Odaklılık, Ketumluk, Kendini Sorgulama, Değişimlere Açıklık, Kendine Yeterlilik, Mükemmelliyetçilik ve Gerginlik
Genel Eğilimler : Duygusal Uyum, Yaratıcılık Potansiyeli, Etkin Bir Liderlik Tarzına Olan Benzerlik, Seçilmiş Bir Lider Rolü Üstlenme Potansiyeli, Yapılandırılmış Durumları Tercih Etme, Resmi/Akademik Alanları Tercih Etme
Yönetici/Çalışan Rolleri Genel Eğilimi: Otoriter, Başkalarını Memnun Edici, Katılımcı, İşbirliği Yapan, Hoşgörülü, Serbest Düşünen, Tartışmacı, Kontrollü, Objektif, Destekleyici
Kariyer/Meslek İlgi Alanları: Etki Etmek, Düzenlemek, Yardım Etmek, Yaratmak, Analiz Etmek, Üretmek, Girişimcilik ve 27 kariyer alanı için Öngörülen Kariyer Etkinlik Puanları
Çeşitli Mesleklerle İlgili Mesleki İlgi Alanları
İstatistiksel Özet ve Ham Puanlar: Bireyin envanterdeki sorulara verdiği cevapların dökümü

16 PF Kişilik Envanterinin uygulamasından elde edilebilen raporlar ise şunlardır:

Temel Sonuç Raporu
Temel Yorum Raporu
İnsan Kaynakları Gelişim Raporu
Kariyer Gelişim Raporu
Takım Çalışması Raporu
Liderler İçin Koçluk Raporu

16 PF Kariyer Gelişim Raporu, kişinin kariyer planlamasının ve kariyer hedeflerinin belirlenmesi için gerekli olan kişisel değerlendirmeyi ve araştırmayı kolaylaştıran etkili bir danışmanlık aracıdır. Ayrıca, bireyin kariyer ilgi alanları ve kişiliğiyle ilişkili olarak, iç görü kazanmasını sağlamaktadır.

Raporun başlıca kullanım alanları;

Kariyer Danışmanlığı
Koçluk ve Süpervizyon Süreçleri
Kariyer Yönetimi Kararları
Kişisel ve Organizasyonel Gelişim
Eğitim Süreçleridir.

16 PF Kariyer Gelişim Raporu iki alt rapordan oluşmaktadır;

Bireye Ait Geri Bildirim Raporu
Danışman Raporu

Bireye Ait Geri Bildirim Raporu:

Bireyin kişiliğiyle ilgili bilgiler, güçlü yönlerine ağırlık veren bir tarzda yorumlanmaktadır. Raporun bu kısmındaki alt başlıklar;

Problem Çözme Becerisi
Stresle Başa Çıkma Tarzı
Kişiler Arası Etkileşim Tarzı
Organizasyonel Rol ve Çalışma Ortamı Tercihleri
Kariyer İlgi Alanları

Raporun bu kısmında, ek olarak yedi sayfadan oluşan ve bireyin araştırma ve planlama sürecini kolaylaştıran bir bölüm de bulunmaktadır. Bu bölümde bir takım egzersizler yer almakta ve bu egzersizler, bireyin kişiliğinin ve kariyerinin güçlü yönlerini, mesleki ve kişisel performansının etkinliğini arttırabilmek için duyduğu gereksinimleri, gelecekteki kariyer adımlarını, kariyer ve kişisel gelişimi ile mesleki hedeflerini kendi başına analiz etmesine yardımcı olmaktır.

5. Türkiye normalarında alınan grafikler ve rakamsal veriler nedir?

IPAT (Institute for Personality and Ability Testing,Inc.) tarafından geliştirilen, 16 PF Kişilik Envanteri Türkiye için seçilen tek temsilci olan Dbe tarafından uygulanmaktadır. 16 PF Kişilik ve Envanteri Beşinci Vresiyonunun Türkçe soru kitapçığına ilişkin psikometrik analizleri ve norm çalışmaları 17-60 yaş aralığındaki yaklaşık 30.000 kişilik bir örneklem içinden istatistiksel yöntemlerle belirlenmiş 2230 kişilik bir alt örneklem grubuyla gerçekleştirilmiştir. 16 PF Kişilik Envanteri Beşinci Versiyonunun güvenirlik analizleri(test-tekrar test, iç tutarlılık gibi), psikolojik testlerin taşımaları gereken psikometrik kriterlere uygun olduğunu göstermektedir. Türkçe 16 PF Beşinci Versiyonunun Türk Kültürüne uyum çalışmaları sonuçları, İngilizce orijinal versiyonun teorik yapısına uygun olduğunu göstermektedir. Çalışma sonucunda Türkiye’deki 16 PF raporlarında kullanılan “Türk Norm Tablosu” oluşturulmuştur.

Şeyda Özdalga
Psikolog
DBE Davranış Bilimleri Enstitüsü
Çocuk ve Genç Bölümü

MsXLabs Üye Girişi