Pirinç (Oryza sativa)

Pirinç (Oryza sativa)
MsXLabs.org & Temel Britannica & Vikipedi

Pirinç, buğdaygiller (Poaceae) familyasından mısır ve buğdaydan sonra en fazla ekimi yapılan otsu bir bitki türleri. Dünya nüfusunun yarısından fazlası için beslenmede büyük bir önem taşır.

Bilimsel Sınıflandırma

Alem: Plantae (Bitkiler)
- Bölüm: Magnoliophyta (Kapalı tohumlular)
  - Sınıf: Liliopsida (Bir çenekliler)
    - Takım: Poales
      - Familya: Poaceae (Buğdaygiller)
        Cins: Oryza, L.
        Türler
        Oryza barthii
        
        Oryza glaberrima
        
        Oryza latifolia
        
        Oryza longistaminata
        
        Oryza punctata
        
        Oryza rufipagon
        
        Oryza sativa

Tahıl bitkileri içinde buğdaydan sonra en çok yetiştirilenlerden biri olan pirinç (Oryza sativa) dünyadaki en önemli bitkisel besin kaynaklarındandır. Aslında dünyanın batı bölümünden çok doğusunda önem taşıyan bu değerli tahıl özellikle Asya'nın Çin, Japonya ve Hindistan gibi fazla nüfuslu ülkeleri ile Malezya ve Filipinler gibi sıcak yörelerinde halkın temel besinini oluşturur. Dünyadaki toplam pirinç üretiminin yüzde 90'ı Asya'da gerçekleştirilir.
Eskiçağlardan beri yetiştirilen pirincin ortaya çıkışma ilişkin ilginç bir Çin efsanesi vardır. Bu efsaneye göre bir kıtlık zamanında balık tutmaya giden, ama balık yerine kurbağalar kralını yakalayan küçük bir köylü kızı kurbağayı serbest bırakınca, balık ağının ince deliklerinden geçen güneş ışınları pirinç tanelerine dönüşüvermiştir. Gerçekte pirincin Avustralya ve Hindistan'da göl kıyılarında yetişen yabani bir bitkiden türediği sanılmaktadır. Hindistan'dan Çin’e, oradan da başka ülkelere yayıldığı düşünülen bu değerli tarım bitkisinin İÖ 3000'lerde Çin'de yetiştirildiği bilinmektedir. Büyük İskender İÖ 4. yüzyılda Babil'i ele geçirdiğinde Dicle ve Fırat kıyılarında pirinç tarımı yapılıyordu. Pirinç Avrupa'ya 15. yüzyılda. Kuzey Amerika'ya ise 17. yüzyılda götürülmüştür. Buğdaygiller (Gramineae) familyasında yer alan öbür tahıllar gibi pirincin de boğumlu ince uzun bir gövdesi (sapı) ve saçak kökleri vardır. Şerit biçimindeki ince uzun yaprakların her biri, çıktığı boğumu bir kın gibi sarar. Pirincin çiçekleri gövdenin ucunda bileşik salkımlar halinde bulunur. Salkımlar çok sayıda başakçıktan oluşur; her başakçıkta tek bir çiçek vardır. Bu çiçekler döllenerek olgun bir tohuma, yani pirinç tanesine dönüşür. Tanelerin her biri "kavuz" denen bir kılıfla örtülüdür. İşte bu kavuzlu taneler, hatta bitkinin kendisi yaygın olarak "çeltik" adıyla anılır.

MsXLabs Üye Girişi