Meteoroloji ve askeri amaçlı uzaktan algılama uyduları, yörüngeleri etrafında dönüşleri sırasında, taşıdıkları radarlar ve sensörler aracılığı ile yeryüzünden topladıkları verileri gene yeryüzünde bulunan kontrol istasyonlarına iletirler.

Kablolama maliyetini ortadan kaldıran ve esnek bir yapıya sahip olan uydu haberleşmesi sayesinde gezgin ve sabit kullanıcılara, yeryüzündeki konumlarından bağımsız olarak, ucuz ve kaliteli iletişim hizmeti sunulabilmektedir.
Uydu sistemlerinin başlangıcı bilim-kurgu yazarı A. C. Clark’ın 1945 yılında yayınladığı bir makaledeki basit bilimsel gözlemine dayanır: Herhangi bir uydu, yerküre ile arasındaki yerçekimi kuvvetinin o uyduya etki eden merkezkaç kuvvetini dengelediği yükseklikteki bir yörüngede, yeryüzüne düşmeksizin ya da uzayda kaybolmaksızın, hareket eder. Bu yükseklik 36 bin km olarak seçilirse uydu yerküre etrafındaki bir dönüşünü bir günde tamamlar ve yeryüzünden bakıldığında sanki hareket etmiyormuş gibi algılanır. Yeryüzüne daha yakın yörüngelerdeki uydular artan yerçekimi kuvvetini dengeleyebilmek için, daha hızlı hareket ederek, merkezkaç kuvvetini artırmak zorundadırlar. Bunun doğal bir sonucu olarak, yeryüzünden yüksekliği 500 km olan bir uydu yerküre etrafındaki bir dönüşünü 1 saat 34 dakikada, 10 bin km yükseklikteki bir uydu ise 5 saat 47 dakikada tamamlar).

Uydular kullanım alanlarına bağlı olarak ekvator düzleminde, kutup düzleminde ya da eğik bir düzlemde dairesel ya da eliptik yörüngelerde hareket ederler. İhtiyaçları olan elektriksel enerjiyi güneş panelleri aracılığı ile güneş enerjisinden elde eden uydular, gece ve gündüz arasındaki ısı farkları çok yüksek olan ve yoğun nükleer radyasyon altındaki yörüngelerde, uzun süre hizmet verebilmek için, disiplinler arası bir yaklaşımla tasarlanır. Uydular yörüngelerine sınırlı sayıdaki ülkenin sahip olduğu fırlatma platformları kullanılarak yerleştirilirler. Çoğunlukla yerçekimi kuvvetindeki küçük değişmelerden kaynaklanan yörünge sapmaları, uyduya bu amaçla konulan kimyasal yakıtlar kullanılarak, belli zaman aralıkları ile düzeltilir. Yararlı ömrü sona eren uydular ise çöplük olarak kullanılan daha yüksek bir yörüngeye aktarılırlar.

A. C. Clark’ın 1945 yılındaki bu öngörüsünden 12 yıl sonra ilk uydu olan SPUTNIK I 1957 yılında SSCB tarafından, iletişim hizmetleri sunan ilk ticari uydu INTELSAT I ise 1965 yılında atıldı.

Meteoroloji ve askeri amaçlı uzaktan algılama uyduları, hedeflerin yüksek duyarlıkla algılanabilmesi için, çoğunlukla yeryüzüne daha yakın (500-1500 km yükseklikteki) yörüngelere yerleştirilirler. Bu uydular, yörüngeleri etrafında dönüşleri sırasında, taşıdıkları radarlar ve sensörler aracılığı ile yeryüzünden topladıkları verileri gene yeryüzünde bulunan kontrol istasyonlarına iletirler. Uzaktan algılama uyduları kullanılarak, örneğin, maden yataklarının yerleri ve özellikleri kolaylıkla saptanabilir. Benzer şekilde, alçak yörüngeli askeri uydular aracılığı ile yeryüzündeki hedefler milimetre mertebesinde çözünürlüklerde algılanabilir. Bu sistemlerde sinyal iletimi büyük oranda uydudan yeryüzüne doğrudur.

Kaynak: popülerbilim(Ocak Sayısı 2008)