Türkiye Azerbaycan Siyasi İlişkileri
Türkiye, 9 Kasım 1991 tarihinde Azerbaycan'ın bağımsızlığını tanıyan ilk devlet olmuştur. İki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler 14 Ocak 1992 tarihinde tesis edilmiştir. Türkiye ve Azerbaycan arasında mevcut kardeşlik ilişkileri gücünü derin tarihi, kültürel, insani bağlar ve ortak dilden almaktadır. Türkiye, başından itibaren, Azerbaycan ile yakın ortaklık ilişkileri geliştirmiş ve yeni bağımsız bir Cumhuriyet olarak çeşitli güçlüklerle karşılaşan Azerbaycan'ın bu zorlukların üstesinden gelebilmesinde kuvvetli destekçisi olmuştur. Türkiye, Azerbaycan'ın bağımsızlık ve egemenliğinin pekiştirilmesine, toprak bütünlüğünün korunmasına ve Hazar Denizi'ndeki doğal kaynaklarından gelen ekonomik potansiyelinin hayata geçirilmesine önem atfetmektedir. Öte yandan Türkiye, Azerbaycan yönetiminin ülkede çoğulcu demokratik yapıyı yerleştirme ve piyasa ekonomisini bütün kurallarıyla işler hale getirme yönündeki çabalarını desteklemektedir. Egemen eşitlik ve karşılıklı saygı temeline dayanan Türkiye-Azerbaycan ilişkileri sadece siyasi alanda değil, ekonomi, ticaret, eğitim, ulaştırma, telekomünikasyon, tarım, sosyal güvenlik, sağlık, kültür, bilim, turizm gibi her alanda gelişimini sürdürmektedir. İki ülke arasında imzalanmış olan anlaşmalarla ilişkilerin ahdi zemini teşekkül etmiştir. Üst düzey temaslar ve her seviyede ziyaretler düzenli ve sık bir şekilde gerçekleştirilmektedir. Ermenistan’ın, Azerbaycan topraklarını işgaliyle ortaya çıkan Yukarı Karabağ sorunu, Güney Kafkasya’da siyasi istikrarın, ekonomik gelişmenin ve bölgesel işbirliğinin önündeki en önemli engeldir. Yukarı Karabağ ihtilafı Azerbaycan’da bir milyonu aşkın insanın yerlerinden edilmesine ve Azerbaycan topraklarının %20’sinin işgaline yol açmıştır. Türkiye, Azerbaycan'ın en önemli dış politika sorunu olan Yukarı Karabağ uyuşmazlığı konusunda da Azerbaycan'ın yanında yer almakta, bu soruna bir an önce barışçı, adil ve kalıcı bir çözüm bulunması amacıyla AGİT çerçevesinde faaliyet gösteren Minsk Grubu’nun çalışmalarına aktif olarak katılmaktadır. Türkiye, AGİT Minsk sürecini, ihtilafa çözüm bulunabilecek platform olarak görmeye devam etmekte, bununla birlikte, barış sürecinde mevcut tıkanıklığın aşılabilmesi için yaratıcı açılımlara gerek bulunduğunu düşünmektedir.
Türkiye, Azerbaycan ile Ermenistan arasında yürütülmekte olan doğrudan ve dolaylı görüşmeler sürecine soruna barışçı bir çözüm bulunmasında yararlı olacağı düşüncesiyle destek vermektedir. Türkiye, Yukarı Karabağ sorununun çözümünde her iki tarafın da kabul edeceği bir çözüme destek vermeye hazırdır. İki ülke arasında son dönemde çeşitli üst düzey temas ve ziyaretler gerçekleştirilmiştir. Bu meyanda Sayın Cumhurbaşkanı Gül resmi bir ziyarette bulunmak amacıyla 6-8 Kasım 2007 tarihlerinde, Sayın Başbakanımız da 11 Türk Devlet ve Toplulukları Dostluk, Kardeşlik ve İşbirliği Kurultayı’nın açılış törenine katılmak üzere 16-17 Kasım 2007 tarihlerinde Azerbaycan’a gitmişlerdir. Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev de Türkiye-Yunanistan Enterkonnektörünün açılış törenine katılmak üzere 18 Kasım 2007 tarihinde
ülkemize gelmiştir. İki ülke arasında üst düzey ziyaretler 2008 yılında da devam etmiştir. Azerbaycan Başbakanı Artur Rasizade, Sayın Başbakanımızın davetine icabetle, 21 Mayıs 2008 tarihinde ülkemize bir çalışma ziyaretinde bulunmuş, Sayın Başbakanımız ise, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in davetine icabetle 3-4 Haziran 2008 tarihlerinde Nahçıvan’ı ziyaret etmiştir.
Bu ziyaretlerde gerek iki ülke ilişkileri ve işbirliği, gerek bölgesel ve uluslar arası konu ve sorunlar geniş şekilde ele alınmış ve değerlendirilmiştir. Nitekim Sayın Cumhurbaşkanımızın Bakü ziyaretleri sırasında 6 Kasım 2007 günü imzalanan Ortak Bildiri’ye de iki ülke ilişkilerinde hakim olan anlayış bütün yönleriyle yansımıştır.
Azerbaycan’la yakın temas ve diyaloğa büyük önem veren Türkiye, Rusya-Gürcistan gerginliği sürecinde Azeri liderlerle sık sık bir araya gelerek, bölgesel gelişmeler ve Kafkasya İstikrar ve İşbirliği Platformu (KİİP) inisiyatifimiz hakkında görüş alışverişinde bulunmuştur. Bu meyanda, Sayın Başbakan Recep Tayip Erdoğan ve Sayın Dışişleri Bakanı Ali Babacan, 20 Ağustos 2008 tarihinde Bakü’yü ziyaret etmiş, Azerbaycan Dışişleri Bakanı Sayın Elmar Memmedyarov 29 Ağustos 2008 tarihinde ülkemizi ziyaret etmiş ve son olarak Sayın Cumhurbaşkanımız Abdullah Gül 10 Eylül 2008 tarihinde Bakü’ye günübirlik bir çalışma ziyareti gerçekleştirmiştir.