KIRMIZI

1. Kan, gelincik çiçeği vb. renginde olan şey için kullanılır; ışık tayfında portakal renginden önce gelen renk için kullanılır: Kırmızı güller.
2. Kırmızı dıpli mumla da vet etmedim ya, bir yere gelen ya da bit toplantıya katılıp da memnun kalmayan biri için "sanki gelmesi için yalvarmadım ya" anlamında sitem yollu söylenir. || Kırmızı gömlek, görünüşüyle kendini kolayca ele veren, gizlenemeyen, ortaya kolayca çıkan şey için kullanılır.

—Ask. tar Kırmızı bayrak bölüğü — SİPAH.

—Bine. Kırmızı bayrak, Türkiye at yarışlarında start alan atların hatalı çıkışlarında gösterilen bayrak. Bu durumda start yeniden alınır Batıdaki yarışlarda bu durumda ışık yanar. Bitiş sırasında ise birinci gelen ata bir itiraz varsa, buna Türkiye'de protesto denir. Bu koşulda da kırmızı bayrak çekilir.

—Bes. san. Kırmızı biber, olgunlaşarak kızardıktan sonra kurutularak toz haline getirilmiş acı biber.

—Dy. Yanıp sönen kırmızı ışık, semafora benzeyen blok sistem işareti; bu işaret durmayı gerektirmez ancak tren makinistine işareti geçerken 15 km/sa'lik hızı aşmamasını ve bir sonraki kantonun sonuna kadar görerek seyire uymasını emreder. (Yanıp sönen kırmızı ışık, bir trenin kısmen dolu bir hatta girişi sırasında kimi gar giriş panolarında, bir durma işaretinin gerisinde yer alan bazı panolarda ve yalnız ışıklı otomatik blok sistem durumunda, rampadaki kimi panolarda bulunur.)

—Metalürj. Koyu kırmızı, parlak kırmızı (ya da kiraz kırmızısı), akkor kırmızısı, ısıtılmış ürünün rengini belirtmede kullanılan ve 500 ile 1 200 °C arasındaki yaklaşık sıcaklıklara karşılık gelen terimler.

—Miner. Kırmızı zırnık, REALGAR ın eşanlamlısı.

—Müc. Kırmızı akik, yarı saydam, kırmızı renkli, mücevhercilikte ve oymataş ve kaşe yapımında kullanılan akik çeşidi.

—Nöroanat. Kırmızı çekirdek, beyin saplarının içinde, locus niger’in arkasında bulunan çekirdek.

—Nörol. Kırmızı çekirdek sendromu, kırmızı çekirdekteki lezyonlardan doğan belirtilerin tümü.

—Şarapç. Kırmızı şarap, kırmızı üzümlerin bağdan toplanırken getirilen katı kısımlarıyla birlikte şıraya yatırılmasıyla elde edilen şarap. (Bu yatırma işlemi alkol mayalanmasından önce ya da mayalanmayla birlikte olabilir, ayrıca üzümler ezilmeden ya da ezildikten sonra, saptan ayrılmadan ya da ayrıldıktan sonra da yapılır.)

—Ulaş. Kırmızı ışık, durmayı gerektiren yol işaret ışığı. || Kırmızı plaka, Cumhurbaşkanı, Başbakan, Meclis başkanı, Meclis başkanı yardımcıları, bakanlar, Danıştay, Sayıştay, Temyiz başkanları vb’nin resmi makam otomobillerine takılan plaka.

—vet. Kırmızı hastalıklar, domuzlarda görülen ve deride kırmızı lekelerin ortaya çıkmasıyla belirginleşen hastalıklar. Kırmızı lekelerin yanı sıra ağır genel belirtiler, akciğer ve bağırsak bozuklukları da görülür. Salgın ve ölüm oranı yüksek ağır hastalıklardır. Domuz kızılı, domuz pastörellozu, domuz vebası ve salmonelloz bu hastalıklar arasındadır. Deride kırmızı lekelerle belirgin başka hastalıklar da vardır: domuz çiçeği, yılancık.

—Zootekn. Kimi sığırların soluk kırmızı -turuncu donuna denir. (Ömelanin yokluğundan ileri gelen kırmızı tüylerin yanında mukozalar ve boynuzlar açık renklidir) Doğu Anadolu kırmızı sığırı - DOĞU ANADOLU KIRMIZISI.
1. Kırmızı renk; at Kırmızıya boyanmış panjurlar.
2. Durak ve tehlike sinyallerinin belirgin rengi: Kırmızı sönmeden karşıdan karşıya geçmemek. Kırmızıda durmamak.

—Astrofiz. Kırmızıya kayma, tayfın kırmızıya doğru ilerlemesi.

—Aşındc. İngiliz ya da Prusya kırmızısı, KOLKOTAR'ın eşanlamlısı.

—Bitki patol. Çam kırmızı çürüklüğü, bir çam ağacı topluluğunda dairesel olarak yayılan ve her yıl alanını genişleten hastalık. (Fomes annosus mantarının yol açtığı bir hastalıktır. Miselyumun daha fazla yayılmasını önlemek için, hastalıklı alanın çevresinde 30 ila 50 cm derinliğinde bir çukur kazılması tavsiye edilir.)

—Biyol. Nötr kırmızı, canlı bitki hücrelerine düşük yoğunlukta girdiğinde zehir etkisi göstermeden kofulları pembeye boyayabilen boyarmadde.

—Boyac. Kırmızı bir renk veren boyarmadde, madde, pigment: Kırmızılar anorganik, bitkisel ve hayvansal kökenlidir. Kozmetik yapımında kullanılan bir kırmızı.

—Dokubil. Kongo kırmızısı, böbrekte amilaz olup olmadığını anlamaya yarayan benzidin türevi boyarmadde.

—Kim. Cassius kırmızısı, bir altın tuzunun kalay ll klorürle indirgenmesi sonunda elde edilen kolloidal altın çökeltisi; kırmızının, seramikçilikte kullanımını sağlayan bir tonudur. || indigo kırmızısı, İNDİRUBİN’in eşanlamlısı.

—Oy. Bilardoda kırmızı top. (Kırmızıdan hareket etme, her karambolde oyuncuların önce kırmızı topa vurma zorunda olmaları.) || Oyun kâğıtlarında kırmızı renkteki kupa ve karolar. || Otuz ve kırkta ve rulette kırmızı renk.

—ANSİKL. Bes. san. ve Halk hek. Kırmızı biber, özel batıcı kokulu ve çok acı lezzetlidir. Sofralarda ve mutfakta bahar olarak kullanıldığı gibi halk hekimliğinde de haricen deriye sürülerek kan toplayıcı olarak kullanılır. (Romatizma ağrılarına karşı 10 g kırmızı biber 60 g alkol (50°) ile karıştırılarak deriye sürülür.)