Tiyatro Terimleri Sözlüğü - İ

Tiyatro Terimleri Sözlüğü

- İ -

İbiş: Doğaçlamaya dayanan Türk halk tiyatrosunda güldürünün baş yapımcısı olan uşak tipi. Bu tip Türk kuklasından gelmiş ve Kel Hasan'ın Tuluat Kumpanyası'nda geliştirilmiştir.

İbret Oyunu: Ortaçağ dinsel tiyatrosunun bir oyun türü. Hıristiyan ahlak öğretisinin propagandasına dayanan İbret Oyunu'nda eylem, "hayır" ve "şer" gibi kişileştirilmiş soyutlamalar, alegorik kişileştirmeler arasındaki savaşım biçiminde geçer. Gizem oyunlarına karşıt, İbret Oyunu, tek perdelik oyunlar halinde, meslekten oyuncularca oynanırdı. İbret Oyunu, üç bölümden oluşurdu: Ölüm dansı, erdemler arasındaki atışma ve insanlığı temsil eden oyun kahramanının kendi ruhunun kurtuluşu adına bir çatışmadan geçmesi. İbret Oyunu, zamanla dünyevi özellikler kazanmış, İnsanlık gibi soyut kişileştirmelerin yerini somut kişiler alırken, soyut kavramlar da güncel yaşama indirilmiştir.

İç Dekor: Bir odayı ya da kapalı alanı gösteren bir dekor.

İç Monolog: Bir oyuncunun sahnede konuşmasına karşın, düşündüklerini ve ruh durumunu seyirciye duyurması.

İçbükey Mercek: Iraksak (uzaklaştırıcı) mercek;bakılan bir şey olduğundan küçük görünür.
İçli Komedya: Çocuksu, yüzeyde, yalın ve kentsoylunun ahlak kavramlarını vurgulayan içli, acıklı ve sonu mutlulukla biten komedya biçimi. Genellikle, aralarına engeller konulan iki sevgilinin birleşmeleriyle tamamlanır. XVII. yüzyılda, Fransa'da Nivelle de la Chaussee adlı bir yazar tarafından ortaya çıkarılmıştır.

İmge Tiyatrosu: Sahne tasarımcısı Robert Wilson'un imgelere dayanan, sahne plastiği ve ışık anlayışıyla gelişen oyun düzeni biçemine verilen ad. Robert Wilson'dan kaynaklanan bu tiyatro eğiliminde, geleneksel dramaturgi ve sahne tekniklerinin dışına çıkarak imge dizilerinin oluşturulmasına, oyun kişileri, yer ve zaman gibi dramatik öğelerin biçimsel parçalanmasına çalışılır. Sahne üzerindeki estetik hareketli resimlerde geliştirilen bu sahneleme anlayışına "Resim Tiyatrosu" da denilmektedir.

İmgelem: Stanislavski oyunculuk dizgesinde, oyuncunun,bir yapıtın öyküsünü sanatsal bir yolda sahne gerçeğine çevirmesinde başvurduğu varsayma işlemi. Oyuncunun sözcükler ardında yatan alt metni bulmak için başvurduğu imgelem. İmgelem bir oyuncunun uygulayım aracıdır.

İtalyan Sahnesi: İlk kez Rönesans'ta İtalya'da yapılmaya başlanan çerçeve sahneli ve perdeli sahne türü.

İyi Kurulu Oyun: XIX. yüzyılın başlarında, Fransız yazar Eugene Scribe tarafından önerilen uygulayımı yetkin bir oyun biçimi. Şu özellikler vardır:
1- Olay dizisi seyircinin bildiği, ama oyun kişisinin bilmediği bir giz üzerine kurulur; bu giz oyunun çözümüne dek saklı kalır.
2- Serim, eylemin gelişimi boyunca gerçekleştirilir ve seyircinin ilgisi baştan sahneye çekilir.
3- Dördüncü perde ulaşılan doruk nokta, o oyunun zorunlu sahnesidir.
4- Her oyunda bir yanılgı sahnesi vardır. Özü hafifletip biçimi vurgulayan bir oyun kurma anlayışıdır.

İzlenimci Tiyatro: 1896 Bildirisi ile doğalcılığa karşı çıkmış bir akım. Çoğu kez simgeci tiyatro ile çakışır. "Maddeyi bırakın, ruhu verin!" sloganı ile ortaya çıkan bu akımın yazarları yapısalcı sahne anlayışını başlatmışlardır. Plastik sahne anlayışı, biçemleme (stilizasyon), bütünü simgelerle verme ve iç eylemi ön plana alma özellikleri bu akımın temel nitelikleri arasına girer. Simgeci tiyatro, atmosfer tiyatrosu ve biçemci tiyatro ile eşanlamlı olarak kullanılan kavram. 20. yüzyılın başlarında, başlıcalıkla Fransa'da ortaya çıkmış bir tiyatro anlayışı olan İzlenimci Tiyatro, gerçekliğin gösterilmesinden çok, ondan edinilen izlenimin yaratılmasını amaçlar, psikolojik deneyime dayanır. İzlenimci Tiyatro'da, simgeci bir anlatımla, şiir dilinde, söz gücüne, öte yandan, sahne tasarımı, sahne ışığı ve sahne müziği yoluyla sahnede "atmosfer" yaratılmasına, eylemin dış atmosferle bağıntılı olmasına önem verilir.

İşçi Tiyatrosu:
1- İşçi sınıfının çıkarları doğrultusunda, onların sözcülüğünü yapan tiyatro.
2- İşçileri dinlendirip eğlendirirken öğreten tiyatro.

Kaynak

MsXLabs Üye Girişi