Fatih Sultan Mehmet Döneminde İstanbul'da Kültürel ve Sosyal Müesseseleler
izafet.Com - Fatih Sultan Mehmet Döneminde İstanbul'da Kültürel ve Sosyal Müesseseleler
Bir taraftan İstanbul nüfusunu çoğaltmak, ticari ve iktisadi faaliyeti arttırmak için çalışırken diğer taraftan da yeni Türk eserleriyle şehrin kültürel ve sosyal sahada inkişafına gayret edilmekte idi; bunun için başta pâdişâh ile vezirleri oldukları halde kudreti müsait olanlar tarafından istanbul'un muhtelif semtlerinde, cami, medrese, imaret, han, hamam, hastahane bedesten vesaire gibi eserler vücuda getirilmiştir. Mimarisine dokunulmadan Ayasofya Kilisesi tamir edilerek bir minare ilavesiyle cami yapılmıştır.
Fatih Sultan Mehmet fetihten 10 sene sonra yani 867 H. 1462 M. de camiini yaptırmaya başlamış ve 8 senede (875 H. 1470 M.) sona ermiştir; bu cami yeri İstanbul'un ikinci tepesi üzerinde bulunup bunun yerinde harap bir halde Rumların Havariyun Kilisesi ve Bizans imparatorlarının mezarları vardı. Camiin etrafına dördü kuzeye ve dördü güneye tesadüf etmek üzere sekiz medrese ile tetimmeleri ve imaret ve hastahânesini yaptırdı. Mahmud Paşa kendi adına olan cami, imaret ve hamamını, İshak Paşa, Gedik Ahmet Paşa ve Karamanî Mehmet Paşa ve şâirleri de ilmî ve içtimaî eserlerini vücuda getirdiler. Bugün İstanbul'un en işlek yerindeki Kapalıçarşı ile Bedesten de Fatih Sultan Mehmet zamanında yaptırılmıştır.
Fatih Sultan Mehmed sûr dahilinde ilk defa Ayasofya odalarını medreseye çevirdiği gibi sûr haricinde de bugün Eyüp dediğimiz mahalde peygamberimizin eshabından Halid ibn-i Zeyd Ebu Eyyüb Ensârî'nin kabrinin yanına bir cami ile bir de medrese yaptırarak az zamanda buranın sür'atle îmarını temin etmiş, dini bir kudsiyetle Eyüp semti kısa bir müddet içinde bir şehir halini almış ve Havass-ı Kostantiniyye ismiyle burası Eyüp kadılığı olmuştur.