YANGIN SÖNDÜRME PRENSIPLERI :
Yangin söndürmede temel prensip, yanginin klasik tanimi yapilirken, belirtilen ve yanma sarti için geçerli olan üç unsurdan birinin ( Isi veya Oksijenin veya Yanan Maddenin herhangi birisinin ) ortadan kaldirilmasi yada Yanan Madde ile havadaki Oksijen arasindaki kimyasal zincir reaksiyonunun kirilmasi gerekir.
Bu tanimlama ile, yangin söndürme prensipleri 4 grupta incelenir.
1- SOGUTARAK SÖNDÜRME ( Isinin Düsürülmesi ) : Yanma esnasinda, yanan maddenin isisi azaltilir ve yanma derecesinin altina düsürülürse yanma durur. Sogutarak söndürme iki sekilde uygulanir ;
- SU ILE SOGUTARAK SÖNDÜRME
- YANAN MADDEYI DAGITARAK SÖNDÜRME
- Burada amaç, yangin nedeni olan yüksek isiyi bölmek ve isiyi düsürmektir.
- Su ile sogutarak söndürmenin temeli, yanan maddenin sogutulmasina ve açiga çikan yanici buhar ve gazlarin azaltilmasi ve durdurulmasina dayanir.
- Su ile sogutarak söndürme isleminde, özellikle genis açili sprey seklinde püskürtme nozullari kullanilir ve bu püskürtme nozullari vasitasi ile, su buhari olusturulur ve kismen bogma etkisi meydana gelir.
- Sogutma yolu ile söndürmede kullanilan maddelerin, söndürmedeki etkinligi, bu maddelerin, özgül isilari, gizli buharlasma isilari ve kaynama noktalarina baglidir.
- Suyun, spesifik isisi ve buharlasma gizli isisi yüksek oldugu için, iyi ve etkili söndürme özelligi gösterir.
- Bunun yaninda Karbondioksit Gazi, Halojenlendirilmis Hidrokarbonlu söndürme gazlari, Köpük konsantrasyonlari, söndürmede sogutma etkisi gösterirler.
2- HAVADAKI OKSIJEN ILE IRTIBATI KESEREK SÖNDÜRME : Havadaki oksijen ile irtibati keserek söndürme iki sekilde uygulanabilir ;
ÖRTME : Kati maddeler ( hali, kilim, battaniye, kum, toprak, v.s. ) kullanilarak veya kimyasal bilesikler ( Köpük konsantrasyonlari veya Kuru Kimyevi Tozlar ) kullanilarak, Yanan Maddenin, Oksijen ile temasi kesilir.
BOGMA : Bu yöntem, özellikle kapali veya kolaylikla kapali hale getirilebilecek yerlerdeki yanginlarda kullanilir. Hava sirkülasyonuna yol açabilecek bütün açikliklar kapatilir ve Oksijen yenilenememe nedeni ile yangin kendiliginden söner.
3- YANICI MADDEYI ORTADAN KALDIRARAK SÖNDÜRME : Yanici maddeyi ortadan kaldirmak sureti ile söndürmede, ya bizzat yanici madde ortadan kaldirilir yada madde isidan korunur veya ayrilir.
4- KIMYASAL REAKSIYONUN KIRILMASI ILE SÖNDÜRME : Yanma Bölgesi içerisinde, ortamda mevcut oksijen konsantrasyonunu bozmak üzere, yanma bölgesine bir takim kimyasal maddeler ( Karbondioksit, Nitrojen veya Halon Alternatifi Gazlar ) bosaltmak veya Yanma bölgesinde bu nev-i, kimyasal gazlari patlatmak sureti ile havanin içerisinde bulunan Oksijen ile Yanan Madde arasindaki kimyasal zincir reaksiyonu bozularak yangin söndürülebilinir.
