Şarkı (edebiyat)

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Git ve: kullan, ara
Besteyle okumak için yazılmıştır. Bestelenmek amacıyla yazıldığı için 3-5 dörtlük arası değişir. Yeni edebiyatımızda Yahya Kemal bunu ustalıkla kullanmıştır. Aruz ölçüsünün her kalıbı ile kullanılır. Dörtlüklerden kurulan musammat da denebilir. Murabbaya benzer. 5 ya da 6 dizelik bentlerden de oluşabilir. Üçüncü dizeye miyan, dördüncü dizeye nakarat denir. Aşk, sevgili, ayrılık, içki ve eğlence konularında yazılır. Divan edebiyatının ilk şarkı yazarı Nail-i Kadim'dir. Lale Devri'nde ise en önemli temsilcisi Nedim'dir. En çok şarkıyı Enderunlu Vasıf yazmıştır.
Müzikte, türkünün karşıtı olarak, Şarktan gelen,doğuya ilişkin,özgü,tarzında anlamında kullanılır.
Divan şiirine Türkler tarafından katılmış bir nazım şekli. Bestelenerek okunmak için yazılır. Dörder mısralık 2-5 bendden meydana gelir. Birinci bendin 2. ve 4., öbür bendlerin yalnız sonuncu mısraları hiç değişmeden tekrarlanır.
Şarkının ilk örneklerine, Divan edebiyatımızda, 11. yüzyılda rastlanır. Bu edebiyatımızda şarkı özellikle 18. yüzyılda, Lâle Devri'nde çok gelişmiştir. Divan edebiyatının en büyük şarkı şairi Nedim'dir. Halk edebiyatında da şarkı türünde eserler veren şairler yetişmiştir. Uyak düzeni abab,cccb,dddb... şeklindedir Yahya Kemal de bu türde edebiyatımıza güzel örnekler kazandırmıştır.
Dört dizelik kıtalardan oluşur. Şarkının uyak düzeni şöyledir: aaaa, bbba, ccca... Eğer bendin son dizesi aynen tekrarlanırsa buna murabba-i mütekerrir denir. Bent sayısı 3-6 arasında değişir. Felsefi konular ve aşk konusu işlenir.