BİLİŞSEL - ANALİTİK TERAPİ
Vaka Örneği: Linda
Linda, birçok psikolojik problemi olan 28 yaşında bir kadındı. Yaşamı boyunca devam eden depresyonundan şikâyet ederek konuşmaya başladı. Enerji kaybı vardı ve her şeye karşı ilgisizdi. Ev hanımı ve bir anne olarak günlük işlerle bile baş etmeyi çok zor buluyordu. Kendini değersiz ve önemsiz hissediyordu. Fiziksel yorgunluk ve uykusuzluk çekiyordu. Sosyal ortamlarda kendini rahat hissetmediğini, bu tür ortamlarda insanları görmemezlikten geldiğini ya da o ortamdan kendini uzaklaştırdığını anlattı. Kızı ve eşi dâhil diğer insanlara sevgi ve ilgi gösteremediğini hissediyordu. Şu anda hala iletişimde olmalarına rağmen biraz da bu nedenle eşi, birkaç hafta önce evi terk etmişti.
Linda, dört kardeşin üç numara olanıydı (iki erkek, iki kız). Dört yaşındayken annesi başka bir erkekle tanışarak evi terk etmişti. Linda’nın annesi ile ilgili sadece birkaç anısı vardı. Bununla birlikte annesinin babasıyla şiddetli bir tartışmadan sonra evi terk etmesini çok iyi bir şekilde hatırlıyordu. Annesinin evi terk etmesinden sonra, babası alkolik ve şiddet kullanan biri olmuş çocuklarına bakamamıştı. Linda böylece teyzeleri ve amcaları tarafından yetiştirilmişti. Linda’nın bu döneme ait çok kötü anıları vardı ve iyi olanların hiç birini geri çağıramıyordu. Amcalarından bir tanesi altı yaşından dokuz yaşına kadar Linda’ya cinsel tacizde bulunmuştu (göğüslerini ve genital organını okşamıştı). Linda bu konudan hiç kimseye söz etmemişti çünkü amcasının tepkisinden korkmuştu. Ayrıca amcası bir neden olmaksızın Linda’yı dövüyordu. Linda diğer akrabaları tarafından da fiziksel istismara uğramıştı. Çocukluğu döneminde kendisine şefkat gösteren olmadığı ve kendisine hiç hediye alınmadığı için nasıl acı çektiğini hatırlıyordu. Okul yıllarına ait de kötü anıları vardı Linda’nın. Okulda hiç arkadaşı olmamış; okul arkadaşları ona tepeden bakmış, zayıf olduğu, eski ve kirli elbiseler giydiği için onu küçümsemiş ve ona gülmüşlerdi.
Linda 17 yaşına geldiğinde evden ayrılmış ve kısa bir süre sonra yaşadığı bir ilişkiden hamile kalmıştı. Daha sonra başka bir erkekle tanışmış ve iki yıl onunla birlikte yaşamıştı. Bu ilişki şiddet ve aşağılamanın olduğu çok kötü bir ilişkiydi. Bu kişi zamanının birçoğunu hapiste geçirmiş olan bir suçluydu. Bu adam hapisteyken Linda, şu andaki eşi ile tanıştı ve onunla yaşamaya başladı. Kısa bir süre ilişkileri iyi gitti fakat daha sonra eşi de Linda’ya şiddet kullanmaya başladı ve çok defa başka kadınlar için evi terk etti. Sekiz yaşında bir erkek çocukları vardı. İki yıl önce bir tartışma sırasında kocası Linda’yı çok kötü şekilde döverek çenesini kırdı. Bu olaydan sonra da Linda’yı dövmekten vazgeçti. Linda, eşinin kendisine karşı çok baskıcı davrandığını; kendisini çocuk yerine koyduğunu; onun kurallarına ve isteklerine uymasını istediğini; kendi ihtiyaçlarını ve isteklerini bir yana bırakarak eşini nasıl memnun etmeğe çabaladığını anlattı.
Linda’nın terapisi sekiz seans sürdü. Terapi seansları Linda’nın bay terapisti tarafından aşağıdaki şekilde özetlenmiştir:
1. Seans
Linda sosyal ortamlarda gösterdiği kaçınma davranışları hakkında konuştu. Bazı zamanlarda sosyal ortamlara katılıyor fakat kendini rahat hissetmiyordu. Konuşmalara katılmıyor çekimser davranıyordu. Eğer bir şey söyleyecek olursa diğerlerinin bunu ilişkisiz ya da aptalca bulacaklarını, alay edeceklerini hissediyordu. Bazı zamanlar bir şey söylemek için kendini hazır hissediyor fakat tereddüt ederek söyleyeceği şeyin söylemeye değer olup olmadığı konusunda dikkatlice düşünmeye çalışıyordu. Kendini endişeli hissediyor ve bunun söylemeye değer olmadığını düşünüyordu. Bu tür sosyal toplantıların sonunda kendini genellikle kötü ruh halinde buluyor ve diğerlerini, konuşkan ve kendine güvenen insanlar oldukları için kıskanıyordu. Bu durum ile okul arkadaşlarının ona tepeden bakıp güldükleri okul ortamının benzerliğine burada dikkat çekildi.
2. Seans
Linda, bir önceki seansta konuştuğumuz sosyal ortamlarla ilişkili bir şey hatırladığını söyledi. Kendine çok güvenen sosyal ve girişken bir arkadaşı vardı. Herkes bu arkadaşından hoşlanmaktaydı. Bu arkadaşı gibi olmak istiyor fakat onun tam tersi olduğunu hissediyordu. Onunla sık görüşmekten hoşlanmasa da onu ret edemiyordu çünkü onunla sık görüşmeyi ret ederse arkadaşı onu ret edebilirdi. Linda bunun olmasını istemiyordu. Arkadaşı ile karşılaştırdığında Linda, kendini niteliksiz hissediyordu. Sosyal ortamlarda da aynı niteliksizlik probleminin ortaya çıktığını düşünüyordu. Kocası ile ilişkisinde de kendini niteliksiz ve değersiz hissediyordu. Kendini her zaman değersiz hissetmiş, kendini aşağıda diğer insanları yukarıda görmüş ve diğer insanların kendisini aşağıya ittiğini hissetmişti (jestleriyle bu durumu tarif etti). Kendi isteklerini ve ihtiyaçlarını hep bir kenara bıraktığını ve başkalarının arzu ve ihtiyaçlarına daha çok önem verdiğini söyledim. Bunun ne kadar işe yaramaz bir davranış olduğunu; kişiyi depresyona sürüklediğini ve onun değersizlik duygularını da arttırdığını söyledim. Benim bu düşüncemle aynı fikirde olduğunu söyledi. Şu anda nasıl hissettiğini sordum. Gergin hissettiğini fakat bunun normal olduğunu çünkü kendini her zaman bu şekilde gergin hissettiğini söyledi. Yaşamının üstesinden gelebilmesi için alternatif yollar bulabileceğimizi önerdim.
3. Seans
Seans iki defa iptal edildi. Linda, ikinci seansı iptal ederken herhangi bir mesaj bırakmamıştı. Randevuları iptal etmek ile bana yönelik duyguları arasında bir bağlantının olduğunu kabul etmedi. Günlüğüne hiçbir şey yazmadığını çünkü kendisini tembel hissettiğini söyledi. Daha sonra da bir önceki hafta günlüğüne yazdığı bir şey hakkında konuşmaya başladı: “Beni tutacak birine ihtiyacım var.” Bunu söylediğini çünkü tek başına hayatla baş edebileceğine inanmadığını belirtti. Kendisine güven duygusu çok düşüktü. Daha önceki seansta tartıştığımız Linda’nın sürekli başkalarını memnun etme çabasının nedeniydi kendisine güven duygusu olmayışı. Daha sonra Linda’ya duygularını ifade edip edemediğini sordum. Duygularını ifade etmediğini söyledi. Örneğin, kötü ruh halindeyse ve o anda onu ziyarete gelenler varsa her şeyin iyi gittiği izlenimini vermekteydi. Öfke duygusunu ona sorduğumda ise hiçbir zaman öfke duygusunu göstermediğini çünkü diğerlerinin nasıl tepki vereceklerinden korktuğunu söyledi. Bu tepkinin ne olabileceğini tanımlamasının mümkün olup olmadığını sordum; ret edilmekten ve şiddetten korktuğu ortaya çıktı. Babası ve kocası ile ilgili anıları geri çağırdığında kendisini çok kötü hissettiğini söyledi. Bu görüntüler çok canlı ve unutulmazdı. Birinci seans sırasında annesine yönelik de öfke hissettiğini çünkü onu terk ettiğini hatırlattım. Şu anda bile halen öfkeli olduğunu söyledi fakat direk olarak ifade etmediğini sadece dolaylı yoldan annesiyle çok seyrek olarak görüştüğünde ifade ettiğini söyledi (annesi Linda 16 yaşına geldiğinde tekrar görünmeye başladı). Direk olarak öfkesini ifade etmesinin mümkün olup olmadığını sorduğum zaman kendi annesine öfkeli davranmanın çok kötü olduğunu çünkü annesinin incinebileceğini, öfkelenebileceğini ve buna kendisinin neden olacağını söyledi. Şiddet görme ve ret edilme korkusuyla Linda, kendi öfkesini ifade etmekten kaçınıyor gibi görünüyordu. Fakat aynı zamanda kendi öfkesinin diğerlerine kötü bir şeyler olmasına neden olacağı inancı da onu engelliyordu. Bununla birlikte Linda’nın duygularını ifade edememesi, kendini iyi hissetmediği ve zorunlu olarak teslim olduğu anlamına geliyordu. Aynı fikirde olduğunu söyledi ve konuyla ilişkili bir şey hatırladığını belirtti. Kocasıyla ne zaman tartışmaya girse haklı olduğunu biliyor fakat bunu asla kanıtlayamıyordu. Eşini ikna etmek için doğru kelimeleri bulamıyordu. Daha sonra kendini çok endişeli hissediyor eşinin ne söylediğini duyamıyordu. Sadece vızıltı bir ses duyuyor; kendini depresif, yenilgiye uğramış ve aşağılanmış hissediyordu. Böyle bir savaşa girmeden önce eşini ikna etmede başarılı olup olamayacağı konusunda ne düşündüğünü sorduğumda % 99 kaybedeceğinden emin olduğunu söyledi. Bu irrasyonel düşüncelerinin sonuçlarını tartıştık ve ek olarak kendisinin tenkit ve saldırıya maruz kaldığını görenler tarafından da aynı şekilde istismar edileceğini vurguladım. Daha sonra nasıl hissettiğini sordum. Bir süre cevap vermedi ve sonra değişmek zorunda olduğunu fark ettiğini söyledi. Bununla birlikte bu çok zor bir işti çünkü yaşamındaki birçok şeyi değiştirmesi gerekiyordu.
4. Seans
Üçüncü seanstan sonra yeniden yapılandırma (reformulation) ve Şematik Döngüsel yeniden yapılandırma (Şekil 6.2) hazırlanarak dördüncü seansın başlangıcında Linda’ya verildi.
Yeniden Yapılandırma (Tekrar Formülasyon - Reformulation): Linda
Erken çocukluk döneminde çok travmatik ve acılı deneyimler yaşadın. Annen evi terk etti (dört yaşında olmana rağmen annenin evi terk ettiği günü çok net hatırlıyorsun). Baban iyi bir bakıcı olamadı. Yaşamının bu döneminde senin için zorunlu gereksinim olan şefkat ve sevgiden mahrum kaldın. Amca ve teyzelerinle olan ilişkilerin tehlikeli ve acı verici olduğu kanıtlandı. Çünkü onlar sadece senin isteklerini karşılamakta yetersiz kalmamış (bu dönemde sana sarılan ve şefkat gösteren olmadığını; doğum günü ve yeni yıl hediyesi alınmadığını hatırladığında halen acı hissediyorsun) aynı zamanda fiziksel ve/veya cinsel yönden seni istismar etmiş ve kullanmışlardı. Böylece çok erken yaşlarda diğer insanlarla ilişkide olmanın sana şefkatsizlik, şiddet, istismar ve tacizi getirdiğini öğrendin. Bütün bu olumsuz yaşantılar senin kendinle ilgili olarak kendine güvenmeme ve güvensiz bir imge yaratmana neden oldu. Bu kötü yaşantılardan, 17 yaşında evden ayrılmakla kaçmaya çalıştın fakat iki erkekle de yaşadığın ilişkiler, daha önceki irrasyonel düşüncelerini güçlendirmekle son buldu. Kendinden emin olamama ve güvende hissetmeme duyguları senin kendine güvensiz olmana ve kendini aşağılanmış hissetmene neden oldu (kendini nasıl niteliksiz, aşağılanmış hissettiğini jestlerinle anlattığını hatırlıyorum). Bu duygular, senin boyun eğici davranmana; diğer insanları memnun etmeye çalışmana, kendi istek ve ihtiyaçlarını bir kenara itmene neden oldu. Bu şekilde davranış göstermen de seni gergin ve depresif yaptı. Seni rahatsız eden duyguların, senin sosyal ortamlardan kaçınmana neden oldu ve tartıştığımız gibi bu da senin kendine olan güven duygunda azalmaya, değersizlik ve çevrene karşı güvensizlik duygularının artmasına neden oldu. Ayrıca bütün bu travmatik yaşantılar seni diğer insanlara karşı öfkeli yaptı fakat öfkeni ifade edemedin çünkü şiddetle karşılaşma riski ya da ret edilme riski vardı veya onları incitmekten korkuyordun. Son olarak kendi duygularınla savaşmayı ve diğer insanlardan duygusal olarak uzak durmayı öğrendin. Onlara yakınlık, şefkat gösteremedin bu da senin kendini suçlu hissetmene neden oldu ve kendini suçladın. Kendini suçlu hissetmen de seni tekrar depresif ve gergin yaptı. Bulduğun başka bir çözüm yolu da diğerlerinden uzak durmak, onların arasına katılmamaktı. Bununla birlikte bulduğun bu çözüm yolu, sana çok nadir yardımcı olan ya da rahatlatan bir çözüm seçeneğidir. Çünkü senin kendini yalnız, muhtaç ve sevgisiz hissetmene neden oluyor.
Bu nedenle senin diğerleriyle olan ilişkilerin konusunda basit bir ikileme yakalanmış olduğun görülüyor: ya diğerleri ile ilişkidesin ve kullanılıyorsun, istismar ediliyorsun, teslimiyetçi davranıyorsun, tepeden bakılıyorsun, kendi duygularınla savaşıyorsun; ya da diğerleri ile iletişim kurmuyorsun ve bu davranışın sonucunda kendini yalnız, ret edilmiş, sevgisiz, muhtaç olarak hissediyorsun.
Şüphesiz yaşamındaki zor ve acılı olaylar karşısında ayakta kalabilmek için çok zor mücadeleler verdin fakat içsel enerjinin büyük bir kısmını kullanarak bulduğun bu çözüm yolları günlüğünde de yazdığın gibi seni istediğin mutluluğa götürmedi. Bununla birlikte daha önce tartıştığımız gibi denemeye değer olan başka alternatif çözüm yollarının olduğunu fark etmeye başladın. İçsel olarak kendine güvenmen ve kendini memnun olacağın düzeyde güvende hissetmen için kendi yaşamının patronu olabilir ve kendi gereksinimlerini karşılamak için daha girişken olabilirsin; önce kendini memnun etmeye çalışabilir sonra diğerlerini düşünebilirsin; diğer insanlarla eşit koşullarda iletişime girdiğini, karşılıklı saygı ortamında olduğunu hissedebilirsin.
Linda, bu yeniden yapılandırmayı özellikle döngüsel şematik yeniden yapılandırmayı çok faydalı buldu. Şemayı görünce “Bu benim kötü yaşam döngüm. Bunu kırmak zorundayım” yorumunu yaptı. Bir önceki hafta yaşamış olduğu bir olayı anlatmaya başladı. Eşinin iki arkadaşı Linda’nın evine gelmişti. Linda ve eşinin şu anda ayrı yaşadıklarını bilmiyorlardı ve Linda’nın eşini ziyarete gelmişlerdi. Linda onları içeriye davet etmeye karar verdi. Bununla birlikte kocasının bundan memnun olmayacağını düşünerek kendini çok kaygılı hissetti; bu tür durumlarda kocasının sözel saldırılarını bildiği için birden kendini bu durumdan korkar halde buldu. Kendini korkmuş ve küçük düşmüş hissetti çünkü bu durumla baş edemeyecekti. Fakat bu olayda eşi, Linda’nın korktuğu gibi davranmadı fakat Linda, bunun kendi davranışından değil eşinin davranışından kaynaklandığını düşünerek kendini yine depresif hissetti. Eğer eşi öfkeli bir şekilde konuşmuş olsaydı bu durumla nasıl baş edebileceğini sorduğumda eşine “Çeneni kapat. Onlar senin arkadaşların. Niçin bağırıyorsun?” diyebileceğini söyledi. Daha sonra Döngüsel Şemaya baktık ve Linda’nın muhtemel saldırgan cevaplardan korkarak kendi duyguları ile nasıl savaştığını, girişken bir yetişkin gibi davranamadığında bu durumun kendisini nasıl aşağılanmış, değersiz, depresif, kaygılı hissetmesine neden olduğunu gördük. Bu tür duyguların, eşi ile konuşmasına nasıl engel olduğu açıklandı. Bu durum kaygı, depresyon ve kendine güven yokluğuna neden olan depresif düşünce tuzağına bir örnekti. Linda bu durumu fark ettiğini ve çocukluğunda babasının her akşam alkollü ve öfkeli eve dönüşünü beklerken nasıl korktuğunu hatırladığını söyledi. Bu duyguyu küçük bir kızken yaşandığını ve bunun geçmişte kaldığını söyledim. Şu anda Linda yetişkin bir kadındı. Bir çocuk gibi davranır ve hissederse, kendisine haksızlık yapmış olurdu.
5. Seans
Linda, kendisini her gün depresif ve gergin hissettiğini söyledi. Geleceğin umutsuz göründüğünü düşünüyordu. Birçok problemi vardı. Örneğin, tek başına iki çocukla nasıl baş edecekti. Evliliğinde başarısız olmuştu ve bütün yaşamı da bir başarısızlıktı. Linda’ya terapi ve terapisti hakkında ne hissettiğini sordum. Hemen cevap vermedi. Daha sonra başlangıçta terapinin ona yardımcı olmadığını hissettiğini söyledi. Bu şekilde hissettiyse, geçmişte insanlarla çok kötü deneyimler yaşadığını belirterek bana güvenip güvenemeyeceğini sordum. Ona yaklaşan herkesin onu incittiğini kast edip etmediğimi sordu. “Evet” cevabını verdim. Daha sonra Linda terapinin başlangıcında benimle ilgili kendini çok rahat hissetmediğini fakat şu anda nasıl hissettiğinden emin olmadığını ve bana biraz güvendiğini söyledi. Linda’nın Döngüsel Şematik yapılandırmasına göre, Linda’nın geçmiş yaşantılarında başkaları ile ilişkiye girmesinin onun için istismar, kullanılma, teslimiyet ve incitilme anlamına geldiğini vurguladım ve bu nedenle bana güvenemediğini söyledim. Üçüncü seansı iptal etmesinin nedeninin de bu olduğunu belirttim. Ek olarak “İç dünyasını” bana açtığı için okul arkadaşları gibi ona yukarıdan bakacağımı düşünmüş olabilirdi. Yeniden yapılandırmadan sonra Linda’nın daha fazla karmaşık duygular yaşamaya başladığını düşündüm; Linda, şu anda iki seçeneğe sahipti- ya eski çözüm yolunu takip edecek ya da yenisini – bu karmaşık seçme işi belki de Linda’nın bu hafta kendisini kötü hissetmesinin nedeniydi. Bunu söylediğimde Linda biraz şaşırdı ve hemen, iki gün önce gördüğü bir rüyayı hatırladığını söyledi. Rüyasında babasının evindeydi. Babasının eve dönüşünü beklerken kendisini çok kaygılı, depresif ve korku içinde hissediyordu. Kaçmaya çalışıyordu ama ayaklarını hareket ettiremiyordu. Bu rüyanın “Linda’nın acı olan geçmişinden kaçmak istediğini gösterdiğini fakat bir şeyin onu hala geçmişine bağlı tuttuğunu” söyledim. Bununla birlikte Linda’nın geçmişinden kaçma istediği, onun yeni sahip olduğu bilgileri temsil etmekteydi. Linda, bunu anladığını söyledi ve bu durumda kendisini “Fiziksel olarak büyümüş fakat duygusal olarak olgunlaşmamış” olarak gördüğünü söyledi. Bu farkındalığın çok önemli olduğunu fakat bunun kesinlik taşımadığını söyledim. Bazı bağlar, Linda’yı halen geçmişi ile bağlantılı tutuyor ve içsel enerjisinin büyük bir kısmını tüketiyordu. Terapinin devam eden diğer haftalarında Linda, HP ve HPİ’de önemli gelişmeler gösterdi.
6. Seans
Linda, uzun bir zamandan sonra yaşamında ilk kez depresif ve gergin hissetmeden iyi bir hafta geçirdiğini söyledi. Daha sosyal olmaya başlamıştı ve yaşamında ilk kez tartışmalara daha rahat katılmaya başlamıştı. Geçmişte farklı bir şekilde baş etmeye çalıştığı eşi ile olan şu andaki ilişkilerini anlatmaya başladı. Eşiyle bir tartışma yaşamışlardı ve eşi onu küçümsemeye, Linda’ya çocuk gibi davranmaya ve onun fikirlerini bastırmaya çalışmıştı. Linda, eşine cevap verebileceğini hissetmiş ve anlaşamadıkları konu ile ilgili Linda, eşine “Bu konuda senin kendine ait, benim de kendime ait farklı düşüncem var” demişti. Başka bir gün, eşi Linda’nın nikâh yüzüğünü takmadığını fark etmişti. Öfkeli bir şekilde tepki göstermiş fakat Linda bundan ne korkmuş ne de özür dilemeye çalışmıştı. “Şu anda ayrı olduklarını nikâh yüzüğünü takmanın da bir anlamı olmadığını” söylemişti eşine. Tekrar formülasyon ve döngüsel şematik formülasyon üzerinde durduk. Linda, kabullenici - boyun eğici davranmadığında ve kendi duyguları ile savaşmadığında kendine nasıl güvendiğini; kendini depresif ve kaygılı hissetmediğini gördü. “Yaşamının kötü döngüsünü kırmış olduğunu” hissettiğini söyledi.
7. Seans
Linda, yine birçok önemli olay yaşadığı iyi bir hafta geçirdiğini anlattı. İlk olarak kız kardeşi ile bir tartışmada kendi fikirlerini söyleyebilmiş ve kayın biraderi, kardeşi ile aralarında olan bazı problemlerle ilgili onlara yardımcı olmuştu. Kayın biraderi Linda’yı ilk kez bu şekilde görmüş ve çok şaşırmıştı. Linda, kendi görüşlerini destekleyici önemli fikirler ileri sürmüştü. Kayın biraderinin bunu fark etmesi Linda’yı sevindirmiş ve günlüğüne şöyle yazmıştı, “Takdir edilmek beni mutlu etti”. Linda’nın depresif düşünce tuzağı konusunda tartışarak, kendine güvendiği zaman nasıl daha iyi performans gösterebildiğini ve başkalarına karşı nasıl tamamıyla farklı bir imaj sergileyebildiğini konuştuk. Kocasının da katıldığı bir dans partisine gitmeye karar verdiğini söyledi. Birkaç hafta önce bir dans partisi daha olmuştu fakat eşinin orada oluşu Linda’yı dansa gitmekten alıkoymuş ve bunun sonucunda kendini depresif hissetmişti. Şematik döngüsel yeniden yapılandırma aracılığı ile Linda, boyun eğici davrandığını ve bu taviz verici davranış sonucunda da kendine güven duygusunun azaldığını, kendini küçümsenmiş, öfkeli ve sonra da depresif hissettiğini gördü. Linda, önce kendini, sonra diğerlerini memnun etmenin neden önemli olduğunu şimdi anladığını söyledi ve böylece dansa gitmeye karar verdi.
8. Seans
Gittiği dans partisi hakkında konuşurken Linda, eşinin ilk kez kendisini küçümsemeye çalışmadığını; hatta destekleyici davrandığını söyledi. Bu tamamı ile yeni stil bir davranıştı. Linda’ya “Bu olayın kendi davranış stilinin; kendi duygu ve düşüncelerinin başkalarının ona gösterdikleri davranışları nasıl etkilediğine iyi bir örnek” olduğunu söyledim. Linda bunu fark etti ve yeni davranış stilini sürdüreceğini söyledi.
Linda’nın Terapi Sonunda Yazdığı “Hoşça kal mektubu”
Terapiye başladığımda terapi konusunda tamamıyla olumsuz duygulara sahiptim. Düşünmeyi sürdürdüm ama işe yaramadı! Bu şekilde hissettim çünkü ben, diğer insanlarla problemlerim konusunda ne kadar çok konuşursam konuşayım nasıl hissettiğimle ilgili hiçbir değişme olmuyordu. Neyse birkaç hafta geçtikten sonra kendi tutumlarımda hafif değişmeler olduğunu fark ettim. Ayrıca bir birey olarak ne kadar önemli olduğumun farkına varmaya başladım. Terapi seanslarım sırasında terapistim, belirli durumlara yönelik olarak benim gözlerimi açtı örneğin; eşitlik, girişkenlik, önce kendimi memnun etme gibi. Yaşamımdaki şeylerin her zaman normal olduğunu (çok mutsuz olmama rağmen) düşünmüştüm. Fakat şimdi kendimi, kendime ait duyguları ve düşünceleri olan bir birey (daha önce önemli olduğunu düşünmediğim bir şeydi bu) olarak görüyorum. Bazı zamanlar kendi düşünme biçimimi değiştirmeye çalışmanın zor olacağını hissediyorum fakat şu anda duygularımın akış yönü beni mutlu ediyor. Böylece bu olumlu duygularımın bundan sonraki yaşamımı sürdürmemde bana güç vereceğini biliyorum. Bir zamanlar kendimi başarısız ve işe yaramaz biri olarak görüyordum. Şu anda bu şekilde hissetmediğimi söylemek beni mutlu ediyor.
İzleme
Üç ay izleme çalışmasının sonunda Linda, çok iyiydi. Terapide kazandığı bütün iyi şeyleri sürdürmeye devam etti. Linda’nın depresyon ve kaygısı (Linda’nın iki hedef problemiydi) kayboldu. Kendini neşeli ve enerjik hissediyordu. Şu anda evindeki günlük işlerle baş edebiliyor ve iki çocuğuna bakabiliyordu. Şu anda kızına daha fazla şefkat (HPİ’den biriydi fakat terapi sürecinde gelişme göstermemişti) gösterebiliyordu. Eşiyle çok girişken ve açık bir şekilde konuşarak ilişkisi konusunda tekrar bir anlaşmaya varmıştı. Geçmişte eşi ile olan ilişkileri eşinin ayrı yaşaması ve canı istediği zaman eve gelmesi nedeniyle çok karmaşıktı. Sonuç olarak Linda’nın eşi, Linda’da ki değişmelerden hoşnut olmadı. Linda’yı terapiyi evlilik ilişkilerini onarmak yerine evliliklerini bitirmek için kullandığı konusunda suçladı. Şimdi de eşi, terapiye ihtiyacı olduğunu söylüyordu. Linda kendine daha çok güveniyor ve daha sosyal hissediyordu. Gelecek konusunda oldukça iyimserdi. Açıkça görülüyordu ki Linda’nın terapiden kazandığı ve sürdürdüğü birçok şey vardı. Linda, daha fazla terapi seansına ihtiyaç olmadığını hissediyordu ve bu aynı zamanda terapisti olarak benim de fikrimdi.
Kaynak:
Ryle, A. (1997), Cognitive-Analytic Therapy: Active participation in change.
A new integration in brief psychotherapy. John Wiley & Sons Ltd: England. 
