• [+] Asya kıtasındaki göller

Çin'deki göller

-->Ebinur Gölü

Ebinur Gölü (Rusca: Эби-Нур; Çince; 艾比湖; Pinyin: Àibǐ Hú) Bortala Moğol Özerk İli toprakları içinde, Kazakistan yakınındadır. Batısında Bortala (博乐市 Bólè Shì ) şehri konumlanır.
Cungarya havzası'nın ortasındadır. Çok yüksek bir tuz oranı (87 g/litre) nedeniyle, hiç bir bitki veya balık gerçek gölde yaşamaz, yine de birçok çeşit balıklar onun kaynak nehirleri ağızlarında yaşarlar. Göl denizden 189 metre yükseklikteki alanda bulunur.


-->Bosten Gölü veya Bağraş Gölü

Bosten Gölü veya Bağraş Gölü (Çince: 博斯滕湖, Pinyin: Bósīténg Hú; Uygurca: باغراش كۆلى, Baƣrax Kɵli, Bağraş köl), Çin Halk Cumhuriyeti'nin Sincan Uygur Özerk Bölgesinde, Bayangolin Moğol Özerk İlinde Korla şehri'nin 57 km kuzey doğusunda, Bağraş İlçesi toprakları içinde ve Orta Asya'nın en büyük gölüdür. Deniz'den yüksekliği ortalama 1,048 metredir.
Bosten Gölü'nün en önemli yüzde 83'ü varan su kaynağı Kaydu Nehridir.[1]
Kaşgarlı Mahmud, Türk Dili'nin en eski ve değerli sözlüklerinden Divân-ı Lügati't-Türk'te;
"يلدزكول Yolduz köl" "Küçe, Kinğüt ve Uygurlar sınırında bulunan bir göl."[2] olarak tanımladığı bu göldür.

Doğal yapısı
1957 yılında Rus mühendis Jida, gölün dibine deneme burgu yapmış ve gölün 4000 yıl önce oluştuğunu tahmin etmiştir. Çinli Li Daovuan ünvanı Shui Jin Zhu ölümünden önce Milattan sonra 527 yılında şimdiki gölün yerinde sadece bataklık bir bölge olduğunu yazmıştır. Qing Hanedanı Jiaqing (Çince: 嘉慶, Mançu: Saicungga fengšen) zamanında (1798–1820) Xu Song gölün etrafını gezer ölçüm yapar. O zamanlar göl, 138 km uzunlukta, 23 km genişlikte ve 16 metre derinlikte, çevresi bataklıkla kaplıymış.

Balık türler
Bosten Gölünde, (Abbottina rivularis)[3], (Abbottina rivularis)[3], Sazangiller Cyprininae alt-familyasından (Ctenopharyngodon idella)[4], (Cyprinus carpio haematopterus)[5], Mersin balığıgiller'den Sibirya mersin balığı (Acipenser baerii baerii)[6], (Diptychus maculatus)[7] ve Aspiorhynchus laticeps gibi tatlı su balık türleri yaşar.

Önemi
Bosten Gölü, bol balık bulunması, etrafının bataklık ve sulak oluşu nedeniyle bu bölgede önemi büyüktür. Bosten Gölü ve Kaydu Nehri ile birlikte Yenci Havzasındaki ortalama 100.000 hektar alan tarla ve bahçeler sulanır. Yıllık buharlaşma ortalama 2,902 milimetredir. Verilen demeçlere göre 1964 yılında 1. Aralık ile 28. Şubat arasında 5 milimetre ve 1. Haziran ile 31. Ağustos arasında 10 mm yağmur yağmıştır, ortalama sıcaklık Ocak ayında −10 °C ve Haziran'da + 28 °C; yıllık ortalama sıcaklık 9,5 °C'dir.

Bosten Gölü Etiyoloji (neden bilimi) söylentisi
Bosten Gölünün isim kökeni bir neden bilimi (Etiyoloji) söylentisine bağlanır ve şöyle açıklanır; önceleri Yenci Havzasında böyle bir göl yokmuş sadece büyük bir bozkır'da bir birbirlerini çok seven genç bir çift yaşarmış, oğlanın ismi Bosten kızın ismide Gaya, fakat birgün Gökteki Yağmurtanrısı kızı kaçırıp kendi karısı yapmak ister, bunu gören Bosten onunla savaşır ve yener, fakat o çok bitkinlikten ölür. Bunu gören Gaya çok üzülür ve ağlar ve hep ağlar. Gaya'nın göz yaşlarından o bozkır bir göle dönüşür. Bu çifti anmak için gölün ismine Bosten Gölü denilmiştir.

Bosten Gölü yanındaki Çin'in nükleer test alanı
Çin 1. Nisan 1960 yılında Lop Nur Nükleer test bölgesini, 100 km Bosten Gölünün güneydoğusundaki Qinggir'de Kuruk Dağlarında, dünyanın en büyük nükleer test alanını (100.000 km²) yapmıştır. Burada 1964 ve 1996 yılları arasında toplam 45 yerüstünde (en son 16. Ekim 1980) ve yeraltında atom bombasının denemesi yapılmıştır. Üs, bir Havaalanı ve yeni yerleşim birimi (马兰公安管区) denilen Uxxaktal beldesinin batısında Hoşut İlçesinde bulunur. Yerüstünde yapılan Atom bombası denemeleri sonucunda güneybatı Sincan'da yaşayan yerel halkta anlaşılmaz hastalıklar göze çarpmıştır, Çin yöneticileri verdikleri demeçlerde, o insanların atomik radyasyon sonucunda hastalanmadıklarını açıklamışlardır. Şimdi Lop Nur Nükleer test alanı, çok sıcak ve yüksek atomik radyasyonlu artıklar için geçici depo veya son depo olarak kullanılmaktadır.


-->Kanas Gölü

Kanas Gölü, (Çince: 喀納斯湖; pinyin: Kānàsī Hú; Rusca: Канас) Çin Halk Cumhuriyeti'nin Sincan Uygur Özerk Bölgesinin kuzeyinde, Altay İline bağlı Burçin İlçesi kuzeyinde bir tatlısu gölüdür.

Bölgenin doğal yapısı
Kanas Gölü Altay Dağlarının yakınında Çin'in en derin tatlı su gölüdür. Yaklaşık 117 farklı kuş türleri gölün etrafında yaşarlar. Ayrıca bütün göl bölgesinde doğada yabani yaşayan göçmen 20 çeşit hayvanlar, Çin ulusal koruması altına alınmıştır.

Bikti örtüsü
Kanas Gölü etrafındaki bitki örtüsü, başlıca çayırlardan ve karakteristik tayga'ya özgü bitkilerden olan kozalaklı Karaçam (melez çamı) (Larix sibirica), Ladin (alaçam) (Picea obovata), Çam (Pinus sibirica), ve Köknar (Abies sibirica) gibi ağaç ormanlarından oluşturur. Ayrıca Ballıbabagiller (Lamiaceae) familyasından (Ziziphora clinopodioides)[1] nane türüde bu bölgede bolca yetişir.

Yabani Hayvanlar
Doğal korumaya alınmış bölge, Kar parsı (Panthera unica), Avrasya vaşağı (Lynx lynx), Kızıl geyik (Cervus elaphus), Samur (Martes zibellina), Dağ keçisi (Capra ibex), Yabani koyun (Ovis ammon), Arktik yaban tavşanı (Lepus timidus), ve kuşlardan Orman tavuğu[2] (Tetrao tetrix), elâ orman tavuğu (Bonasa bonasia), fındık tavuğu[3] (Tetrao bonasia) gibi dikkati çeken yabani hayvanları barındırır.[4]

Balık türleri
1987 yılında Sincan Üniversitesi yetkilileri bir araştırma yapmışlar ve latince ismi Hucho hucho olan uzunluğu üç ile dört metreye ulaşan Taimen balığının yaşadığını tesbit etmişlerdir. Soğuk su gölünde en önemli tatlısu balıklarından, ilk önce Alabalıkgiller'den Hucho hucho, Somon balığı, Nehir Morinaları gibi balık türleri yaşar.

Bölgenin etnik yapısı
1956 yılında Çin'li Türk dilbilimcisi Geng Shimin Burçin ve Kaba İlçeleri ile ilgili bir metin yazar. O zamandan sonra ve 1980'li yılların sonlarında, dilbilimsel kapsamlı alan çalışması bu bölgede uygulanır. Bir alan araştırmacısı olan, Talant Mawkanuli, Larry V. Clark ve György Kara, Bloomington'nun gözetimi altında bir doctoral sesbilim ve şekilbilim "Jungar Tuva" ismindeki savında, Kanas Gölü etrafında sayıları 2,000'den daha az olan kişiler tarafından Tuvaca konuşulduğunu yazmıştır (1998).
Kazakistan sınırı yakınında kuzey Sincan Uygur Özerk Bölgesinde, eski Sovyetler birliğinde ve Moğolistan'da Tuvaca veya Tuva Türkçesi konuşanlar bulunur. Kazaklara komşu olan bu dile ve konuşanların diline Diwa, Soyan, v.b. denilir, ve kök monč** diye söylerler, "mavi boncuk" (karşıtı Gök Monjaq) olarak tanımlanır. Onlar Junggar Altay Özerk bölgesinde yaşarlar, etkin olarak Burçin İlçesi'nde Kom (Khom, K'u-mu, Hom Hanas Mongolzu Xiang) ve Kanas (Khanas) köylerinde ve Kaba İlçesindeki ** Khawa 'da, onlar bu bölgeye kendi deyimleriyle dört ken, yani "dört nehir" derler.[5]
Bu yörede Tuvalar'ın geniş bir nüfusu vardır ve üç köyleri bulunur. Tuvalar eski kır evlerinde doğa ile uyumlu hayatlarını sürdürürler.

Turizm
Ressamlara kaynak olacak güzellikte olan Kanas Gölü, ormanla kuşatılmış, daha çok Tuvaların yaşadığı, Çin Ulusal Turizm 5A alanı olarak sınıflandırılır. (Çince: 布尔津喀纳斯湖国家地质公园) Burçin Kanas Gölü Ulusal jeo koruma altına alınmış bölgedir.


-->Karakul Gölü

Karakul Gölü, (Kırgızca: kara köl; Çince: 喀湖) yaklaşık olarak 200 km Kaşgar'a uzaklıkta Kızılsu Kırgız Özerk İli sınırları içinde, Karakurum Karayolu üzerinde, daha Taşkurgan Tacik Özerk İlçesi gelmeden Khunjerab Geçiti Çin - Pakistan sınırı yakınlarında denizden 3600 metre yükseklikte bulunan bir dağ gölüdür.
Karakul Gölünün etrafında Muzdağ-Ata Dağı (7.546 metre), Mongur Dağı (7.649 metre) ve Mongur 9 (7.530 metre) gibi tepeleri bütün yıl karla kaplı yüksek dağlar bulunur.


-->Sayram Gölü

Sayram Gölü (Rusca: Сайрам-Нур; Çince; 塞里木湖; Pinyin: Sàilǐmù hú) Bortala Moğol Özerk İli toprakları içinde, Tanrı Dağları'nın yakınındadır.
Kazak dilinde Sayram; dua, nimet, lütuf, şükran veya bereket anlamındadır.
Ayrıca Santai Haizi, Sairam Nur ismi ilede bilinir. Göl 458 km² geniş alanı kaplar ve denizden 2070 metre yüksekliktedir. Zengin bir doğa güzelliğine sahip olan Sayram Gölü Resmi doğa parkları listesini alınmış ve koruma altındadır.[1]. Bu Doğal park Sayram Gölün etrafındaki Orman, Bozkırlarla birlikte 1301,4 km² alanı kapsar.

Doğu Türkistan'daki göller

-->Ayding Gölü

Ayding Gölü, (Uygurca: ئايدىڭكۆل, Ayding Kɵli, Ayding köl; Çince: 艾丁湖, Aīdīng Hú) Sincan Uygur Özerk Bölgesinde Turfan Havzasında (çöküntü) bir göldür. Deniz yüzeyinden 154 metre altında olan dünyada ikinci en düşük noktasıdır.[1]. Şimdi bu göl tamamen kurumuş ve çok çamurlu ve tuzludur.[2]. Turfan şehrinin 50 kilometre güneyinde bulunan gölün batısında deniz seviyesinden 133 metre alçakta olan Qiquanhu Huagong Fenchang isminde bir köy bulunur. Göl ortalama batıdan doğuya 40 kilometre, kuzeyden güneye 8 kilometre boyutundadır.
Uygurlar göl ay biçiminde olduğundan "ayışığı (mehtap) göl" anlamında olan, "Ayding köl" adını vermişlerdir. Günümüzde göl üç bölümden oluşmaktadır: dış çevresi alüvyonlu, lığlı yüzeylidir. İç kısım tuz bataklığı iken, gölün ortası saf beyaz ve parlak, ışıl ışıl, tuz kırağı renklidir.

-->Ulungur Gölü

Ulungur Gölü, (Rusca: Улюнгур) Çin Halk Cumhuriyeti'nin Sincan Uygur Özerk Bölgesinin kuzeyinde, Altay İli'ne bağlı Burultokay İlçesi toprakları içinde bulunur. Çin'nin on en büyük tatlı su gölünden biridir.
Ulungur Gölüne verilen diğer isimler: Bulunto Hai, Ku-cha-erh-pa-shih-no-erh, Pu-lun-t'o Hai, Uliungur Nor, Ulyungun Nor, Ulyungur Nor, Urungu Nor, Wu-lun-ko-erh Hai, Wu-lun-ko-no-erh, Wu-lun-ku Hu ve Ulungur he.

Doğal yapısı

Ulungur Gölü iki bölümden oluşur: Buluntuo Gölü ve daha küçük olan Jili Gölü ve Ulungur nehiri tarafından beslenir. 1969 yılında, Ulungur ve Ertiş nehir havzaları arası bir kanal bu göle su saptırmak için yapılmıştır. Kış boyunca, buz balıkçılığı vardır. Kapalı havza gölü olan Ulungur, suyunu yeraltı suyu, Ulungur nehirinden, yağışlardan ve eriyen karlardan alır.
Ulungur Gölü, Cungarya bölgesinde Altay dağlarının güneyindedir. Geçmişte göl denizden 468 metre yükseklikte bulunurdu ve yüzölçümü 827 km² alanı kaplardı.[1]

Balık türleri
Gölde Turnabalığı (Esox lucius), tatlısu levreği (Perca fluviatilis), Abramis brama orientalis, Leuciscus leuciscus baicalensis ve Stizostedion luciopera linnaeus[2], Sazan balığı (Cyprinus carpio carpio)[3], (Cyprinus carpio haematopterus)[4], Sazangiller Cyprininae alt-familyasından (Ctenopharyngodon idella)[5], Turna balığı (Esox lucius)[6], Bıyıklı balık (Barbus barbus)[7], (Carassius carassius)[8], (Carassius gibelio)[9] gibi tatlı su balık türleri yaşar.

Ürdün'deki göller


-->Lut Gölü


İran'daki göller


-->Urmiye Gölü

Urmiye Gölü Farsça:دریاچه ارومیه. İran 'ın Batı Azerbaycan ilindeki tuz gölü. İran içindeki en büyük göldür. Dünya'nın en büyük ikinci tuz gölüdür. Göl 5,200 km² yüzölçümüne sahip olup en derin yeri yaklaşık 16 metredir. Tebriz gölün kıyısındaki en büyük yerleşim yeridir.

Urmiye Gölü uzun zamandır küçülmektedir. Yılda yaklasşık 0.6m ile 1m arasında buharlaşma olmaktadır. Urmiye Gölü, bir UNESCO Biosfer rezervidir.


İsrail'deki göller

-->Taberiye Gölü

Taberiye Gölü (Celile Denizi, Celile Gölü ya da Kinneret Gölü (İbranice ים כנרת) İsrail'de bulunan bir göldür. Lübnan'dan gelen Litani Nehri tarafından beslenmektedir. İsrail'in su ihtiyacı büyük oranda bu gölden karşılanmaktadır. Yaklaşık 53 km kıyıya sahip ve karşılıklı uzak noktalarından 21 km / 13 km genişlikteki İsrail'in en büyük tatlı su gölü. Gölün toplam yüzölçümü 166 km²'dir ve en derin yeri aşağı yukarı 43 m.'dir [1] Haritalarda deniz seviyesinden 209 metre aşağıda gösterilen gölün yüzeyi, Lut Gölünden sonra dünyanın en alçak II. noktası ve aynı zamanda dünya üzerinde en derinde bulunan tatlı su gölüdür.[2]

Kelime kökeni
Taberiye ismi, orijinal olarak Arapça'da Buhayret Taberiyye (Yardım·bilgi)(طبريا بحيرة ) olarak geçer. Anlamı, Tiberya Gölü'dür. Gölün bu ismi, hemen kıyısındaki Tiberya şehrinden ötürüdür.