Kökler
Kök Çeşitleri

1. Ad Kökleri
2. Fiil Kökleri

• Yansıma Kökler
• Sesteş Kökler
• Ortak Kökler

1. Ad Kökleri
Varlıkları, kavramları, duyguları karşılayan ad soylu sözcüklerdir.

şeker, iyi, diş, çiçek, demir, yas, kin…

Ad köklerine “–mak, –mek” mastar ekini getiremeyiz.

“şeker” → şeker–mek olmaz
“çiçek” → çiçek–mek olmaz
“ağaç” → ağaç–mak olmaz

Hareket anlamı taşıyan sözcüklerdir.

sus–, sev–, üz–, kaç–, çalış–, kork–, çürü–, işit–, ört–, kok–…

Fiil köklerine “–mak, –mek” mastar ekini getirebiliriz.

“sev–” → sev–mek olur
“dök–” → dök–mek olur
“vur–” → vur–mak olur

NOT: Fiil köklerini ad kökleri gibi tek başına yazıp söyleyemeyiz. Mastar durumundaki fiil köklerinin sonuna ya kısa çizgi (–) konur ya da “–mak, –mek” mastar eki getirilir. Fiilin sonuna konan kısa çizgi (–), “mak, mek” diye okunur.

“yırt–” (okunuşu: “yırtmak”)
“çürü–” (okunuşu: “çürümek”)

Fiil köklerini tek başına yazarsak, emir kipinin 2. tekil kişisiyle çekimlemiş oluruz.

“sus” → “Sen sus.” anlamına gelir.
(Emir kipinin 2. tekil kişisiyle çekimlenmiş.)

“çık” → “Sen çık.” anlamına gelir.
(Emir kipinin 2. tekil kişisiyle çekimlenmiş.)

• Yansıma Kökler

Doğadaki sesleri yansıtan ad soylu sözcüklerdir.
Yansıma sözcükler, dildeki sesleri kullanarak doğadaki sesleri taklit etmek amacıyla yapılmıştır.

NOT: Yansıma kökler, ad soylu sözcükler olduğu için “ad kökü” olarak kabul edilir.

“me” (melemek) “hav” (havlamak)
yansıma kök yansıma kök
(ad kökü) (ad kökü)

“vız” (vızıltı) “cız” (cızırtı)
yansıma kök yansıma kök
(ad kökü) (ad kökü)

fıs (fısıltı), şır (şırıltı), çatır (çatırtı, çatırdamak), pat (patlamak), çın (çınlamak), hır (hırıltı), şangır (şangırtı), gıcır (gıcırtı, gıcırdamak), fokur (fokurdamak), tü (tükürmek)…