Türkçede Ulama Nedir?
Ulama Nedir?
Sessizle biten sözcükten sonra sesliyle başlayan bir sözcük gelirse, iki sözcük birbirine bağlanarak okunur. Buna ulama denir.
Ulama Hakkında
Dilimizde cümleler okunurken kelimelerin sonlarında bulunan sessizler, kendilerinden sonra gelen kelimelerin ilk harfi sesli ise bu sesliye bağlanarak okunurlar.
Ulama Örnekleri
- Emanet_eşeğin yuları gevşek olur. > Emane-teşeğin yuları gevşek olur.
- Geniş_ovayı seyre daldı. > Geni-şovayı seyre daldı.
- Elbisenin_ütüsü bozulmuş. > Elbiseni-nütüsü bozulmuş.
Kural: Ulama sadece okuma ve söylemede geçerlidir. Yazmada geçerli değildir.
Kural: Sözcükler arasında herhangi bir noktalama işareti varsa ulama yapılmaz.
Kural: Anlamı bozulan sözcükler arasında ulama olmaz.
NOT: Noktalama işlaretleri ulamayı bozar.
ÖRNEK (1): Güzel bir ev satın aldık.
Bu cümlede, "bir" sözcüğü ile "ev" sözcüğü arasında ulama vardır. Yine "satın" ile aldık" sözcükleri arasında da ulama vardır.
ÖRNEK (2): Portokal, ağaçta yetişen turunçgil meyvelerdendir.
Bu cümlede, " portokal " ile " ağaçta " sözcükleri arasında ulama yoktur. Çünkü; bu iki sözcük arasında noktalama işaretlerinden olan virgül (,) vardır.
ÖRNEK (3): Taze kan almış gibi koşuyordu.
Bu cümlede, "kan" ile "almış" sözcükleri arasında ulama yoktur. Çünkü, bu iki sözcük bitişikmiş gibi okunduğunda başka bir anlam, başka bir sözcük oluşmaktadır. Oluşan sözcük ise "kanalmış" dır.
NOT: Bileşik sözcüklerin hecelere ayrılmasında, ulama kuralına uyulur.
ÖRNEK: İlk + okul = İlkokul
Bu oluşumdan meydana gelen ve yeni bir anlam kazanan bileşik "İlkokul " sözcüğü hecelerine ayrılırken, kendini oluşturan "ilk" ve "okul" sözcüklerinin ayrı ayrı hecelerine ayrılmasına uygun olarak hecelerine ayrılmaz.
Ya nasıl ayrılır?
Şöyle ayrılır: İl - ko - kul
Halbuki " İlk " ve " okul " sözcüklerini ayrı ayrı hecelerine ayırırken şöyle yaparız:
- İlk = - İlk
- Okul = O - kul
Çünkü, " İlkokul " sözcüğü bileşik sözcüktür. Yukarıda da belirttiğimiz gibi, bileşik sözcüklerin hecelere ayrılmasında ULAMA kuralına uyarız.
Yani; "sessiz harf ile biten bir sözcükten sonra, sesli harf ile başlayan bir sözcük gelirse, bu iki sözcük bitişikmiş gibi okunur". Hecelere ayırmada ise, böyle iki sözcük bileşmiş olduğu için sessiz harften sonra gelen sesli harfler, sessiz harfe ile birleştirilerek hecelerine ayrılır.
ÖRNEKLER
Kızıl = Kı - zıl Ay = ay Kızlay = kı - zı - lay Baş = baş Öğretmen = öğ - ret - men Başöğretmen = ba - şöğ - ret - men Hanım = ha - nım Eli = e - li Hanımeli = ha - nı - me - li Semiz = se - miz Otu = o - tu Semizotu = se - mi - zo - tu Kırk = kırk Ayak = a - yak Kırkayak = kır - ka - yak Yayın = ya - yın Evi = e - vi Yayınevi = ya - yı - ne - vi Kardan = kar - dan Adam = a - dam Kardanadam = kar - da - na - dam Son düzenleyen nötrino; 28 Ekim 2015 08:51
Sebep: Gereksiz ayrıntı kaldırıldı!
