Karıncanın Omuzlarında Ağaç

Dr. Muvaffak AYVAZ

Lancaster Üniversitesi Ökoloji gurubu araştırmacıları, Dr. John Whittaker başkanlığında yaptıkları kontrollü denemeler neticesinde, büyük kırmızı orman karıncalarının (Formica rufa) meşe ve çınar ağaçlarını, tırtıl ve fidan bitlerine karşı koruduklarını tespit ettiler. Araştırma gurubu, incelemeler için, ağaçları iki guruba ayırdı. Birinci guruptaki ağaçların gövdesine yapışkan bant sarmak suretiyle, karıncaların ağaçlara çıkması engellendi. Normal olarak ormanlarda yasayan zararlı böcekler, karıncalar tarafından tedirgin edilmeksizin rahatca bu ağaçların yaprak ve özsu/arından istifade ettiler. İkinci guruptaki ağaçlara ise karıncaların çıkması engellenmedi ve bunlar zararlılara karşı korundu. Bu ağaçlara araştırmacılar tarafından bu denemeye mahsus kapanlar yerleştirildi. Bu kapanlar sayesinde karıncaların ağaçlardan yuvalarına dönüşleri engellemekte ve avları ellerinden alınmaktaydı.

Bu karınca kapanlarından elde edilenler ökolog Gary Skinner tarafından şöyle açıklandı: 0,4 ha²lik ormanda karıncalar saatte 100 bin fidan biti ve 2000 tırtıl elde etmişlerdi ki bu, 2 kg kadardı.

Bundan sonra araştırma gurubu bir kompüter yardımıyla, karıncasız ve böceklere karşı korunmamış ağaçlarda %10 yaprak kaybı ve ağaç başına 2,5 litre sıvı kaybı tespit ettiler. Karıncalar tarafından korunan ağaçlardaki yaprak kaybı ise diğerinin sadece %10 u olan % 1 mertebesindeydi. Sıvı kaybı da %75 nispetinde azalmıştı. Bu şundan ileri geliyordu: Böcekler tarafından kemirilen yaprakların fotosentez gücü azalıyordu. Yaprakların alt tarafındaki yeniklerden su buharlaşması artıyor ve bunlar kuraklığa dayanamıyorlardı. Son olarak zararlılara karşı korunmayan ağaçlarda gelişmenin engellenip engellenmediği gözlendi. Mikroskobik inceleme neticesi karıncaların koruması altında olmayan ağaçlarda yıllık kalınlık artışının korunanlardan %30 daha az olduğu tesbit edildi. Sadece karıncalarla ağaçlar arasındaki bu mânâlı yardımlaşma ve diğerini zararlılara karşı koruma gösteriyor ki, rahmeti sonsuz Yaratıcı, akılsız karıncalara rızıklarını verirken aynı zamanda başka bir nev'i, bunlar vasıtasıyla muhafaza etmektedir. Elbette bu şuursuz mahlûklar, bu harikulade işleri kendileri yapamazlar. Buradan, bütün âlemi kaplayan bir rahmet kanununun ucu ve kanun koyucunun izi çok açık bir şekilde görülmektedir.