SERA

a. (fr. şerre, lat. şerare, kapatmak'tan, sera, kapalı, kilitli yer). Bitkilere, korumasız yetiştirildikleri yerlerde bulabilecekleri elverişli yaşama koşullarını sağlamak üzere yapılan, yarı saydam çeperli hafif yapı.

—Fiz. Sera etkisi, güneş ışınlannı geçiren bir çeperle yalıtılmış bir ortamın, söz konusu çeperin kızılaltı ışımaya karşı geçirgen olmaması nedeniyle ortamın içinde yalıtılmış bulunan cisimlerin yayımladıkları kızılaltı ışımanın etkisiyle ısınması olayı. (Sera etkisi mimarlar tarafından birçok güneş evinde kullanılmaktadır.)

—Meteorol. Sera dayı, Güneş'in yeryüzüne gönderdiği ısı enerjisinin, atmosferin seçici soğurması sayesinde tutulması.

—ANSİKL Seraların kullanılması Avrupa ile tropikal ülkeler arasında ilişkilerin kuj rulduğu çağda (XV. yy.'ın sonu) başlar. En eski seranın Padova Botanik bahçesi'nde kurulduğu sanılmaktadır. Seraların yapımı, bunları oluşturan çeperlerin hem yalıtkan, hem saydam olma özelliğine dayanır. Eskiden toprağın ya da bir duvarın ısıyı geçirmemesinden yararlanmak için "yere gömülü" ya da "duvarla çevrili'1 tipte yapılırlardı. Hangi tipte olursa olsun hepsinin üzeri camla kaplıydı. Günümüzde camın yerini plastik maddeden örtüler almaktadır. “Bölmeli" denen seralar birbirine bitişik sera bölmelerinden oluşur. “Tünel" biçimli seralar yarımküre kesitli ve uzundur. Nihayet, "tırtıl" tipi seralar biçim bakımından bir öncekiyle özdeştir, ama daha dar ve alçak olduğundan bunların içinde ayakta durulamaz.

• Soğuk seralar. Küçük donlardan korkan bitkilerin (örneğin vapurdumanı, kasımpatı) ya da sıcaktan hoşlanmayan bitkilerin (ceneralya, siklamen) korunduğu seralardır. Sıcaklığın 0 °CTn altına düşmesini önleyecek kadar ısıtılırlar.
• Hık seralar Yan tropikal Avustralya ve Güney Çin bitkileri (kuyrukçiçeği, begonya, kauçuk, kentia vb.) için sıcaklığı 10 ila 15 °C arasında tutulan seralardır.
• Sıcak seralar. Tropikal ve ekvatoral bitkileri barındırmaya yarar; sıcaklık 30 °C’a erişebilir, ama 15 °CTn altına düşmemelidir. Yani güçlü bir ısıtma sistemini gerektirir; ayrıca ortamdaki nemi korumak için de çok su gereklidir. Kroton, kardeşkanı, pandanus sıcak sera bitkileridir.
• Çoğaltma seraları. Alttan ısıtılan, funda toprağı ya da kumla beslenen ve kapalı yerde çelikleme yapmaya yarayan camekânlı seralardır.
• Katlama seraları. Boyutları, tesisleri, havalandırma ve sulama sistemleri katlanacak bitkiye göre değişir, (örneğin üzüm ya da şeftali serası, gül serası, açalya serası, siklamen serası.)
• Sebze seralan. İkinci Dünya savaşı'ndan sonra önce Hollanda'da (VVestland), sonra Fransa, Belçika, Ingiltere ve bütün Avrupa'da sera altında büyük çapta sebze üretimine girişildi. Buralarda ilke olarak kışın marul, ilkbahar, yaz ve sonbaharda domates ve hıyar, aynı zamanda biber, turp, kavun ve çeşitli çiçek türleri de yetiştirilir. Verim m2’ye domates için 15 kg, hıyar için 30 kg, çilek için 4 kg, biber için 8 kg dolayındadır.

Türkiye'de seraların toplam alanı 5 000 hektarın üzerindedir. Bunun büyük bir bölümü Antalya ve İçel illerimizdedir. Muğla, İzmir ve İstanbul da seracılığın yaygın olduğu illerdir.

—Meteorol. Sera olayı. Güneş'in yayımladığı kısa dalga boylu ışınımlar atmosferdeki gazlar tarafından soğurulmaz. Bunlar yeryüzüne ulaşarak sıcaklığı yükseltir. Ancak yerin yayımladığı 10 dolayındaki uzun dalga boylu ışıma ise su buharı ve karbondioksit tarafından soğurulur ile tekrar yeryüzüne gönderilir. Sonuç olarak, atmosfer, morötesini ve görünür ışınları geçiren, ancak kızılaltı ışınları tutan, cam bir sera görevi yapar.

BAKINIZ
Sera ve Seracılık Hakkında
Elementler - Kükürt