Polisakkaritler - Kitin
Kitin
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Kitin önemli polisakkaritlerden biridir.Eklembacaklılar tarafından dış iskeletin kurulmasında kullanılan karbonhidrata kitin denir.
Kitin molekülü beta 1,4 bağıyla bağlı iki N-Asetilglikozamin biriminin tekrarlanmasıyla oluşan uzun zincir yapısı gösterir. Kitin (C8H13O5N)n doğal olarak birçok yerde bulunan, bir glikoz türevi olan N-Asetilglikozaminin uzun zincirli polimeridir. Mantar hücre duvarının, kabuklular (yengeç,ıstakoz,karides gibi)ve karıncalarla kelebeklerin dahil olduğu böcekler gibi eklembacaklıların dış iskeletinin,yumuşakçaların radulalarının (dişli dil) ve ahtapodla mürekepbalığının dahil olduğu kafadan bacaklıların ağız kısmının ana bileşenidir.Ayrıca kitinin tıbbi ve endüstriyel amaçlı kullanımı da denenmiştir.Kitin polisakkarid olan selüloza ve protein olan keratine benzetilebilecek bir biyolojik maddedir.Keratin protein kitin karbonhidrat olmasına rağmen hem kitin hem de keratin benzer yapısal özellikler gösterirler.
Kimyasal, fiziksel özellikler ve biyolojik fonksiyon
Kitin bir polisakkariddir; N-Asetilglikozamin ( tam olarak N-Asetil-D glukoz-2 -amin)birimlerinden sentezlenir.Bu birimler kovalent β-1,4 bağları oluşturur ( selülozu oluşturan glikoz birimleri arasındaki bağlara benzer).Kitin bu yüzden her monomerinde , bir hidroksil grubunun bir asetilamin grubu ile yerdeğiştirmiş olduğu selüloz olarak tanımlanabilir. Bu komşu polimerler arasında, kitin polimer matriksinin gücünü arttıran gelişmiş hidrojen bağının oluşmasına izin verir.
Bir ağustos böceğinin kabuğu onun kitinden oluşan dış iskeletidir.Kitinin şekil değiştirmemiş formu yarısaydam,esnek,elastik ve oldukça dayanıklıdır.Bununla birlikte genelde eklembacaklılarda değişikliğe uğramıştır, dış iskeletin çoğunluğunu oluşturan,sertleşmiş proteinimsi matrikse gömülü olarak bulunur.
Kitinin saf hali kösele gibidir fakat kalsiyum karbonat ile kaplandığından çok daha sert hale gelir.[1]Değişmiş ve değişmemiş formlar arasındaki fark bir tırtılın (değişmemiş) vücut duvarı ile kelebeğinki(değişmiş) karşılaştırılarak görülebilir.
Kitin doğal olarak oluşan polimerlerden biridir.Bakteri ve mantar gibi mikroorganizmalar tarafından salgılanan ve bazı bitkiler tarafından üretilen kitinaz enzimi tarafından kataliz edilerek yıkılabilir.Bu mikroorganizmalardan bazıları kitinin ayrışması sonucu oluşan basit şekerlere duyarlı reseptörlere sahiptir.Kitin saptanırsa bu mikroorganizmalar glikozidik bağlarını kopararak kitini basit şekerlere ve amonyoğa dönüştürecek enzimleri üretir.
Kimyasal olarak kitin kitosan ( suda daha çok çözünebilen bir kitin türevi) ile yakından ilişkilidir. Kitin ayrıca glukoz türevlerinin dallanmamış uzun bir zinciri olan selüloz ile de yakından ilişkilidir. Her iki materyalde organizmanın yapısına,dayanıklılığına ve korunmasına katkıda bulunur.
Etimoloji
İngilizce "chitin" kelimesi ilk kez 1836 da ortaya çıkan Fransızcadaki "chitine" kelimesinden gelir.Bu kelimeler Latincedeki yumuşakça anlamındaki "chitōn" kelimesinden türetilmiştir.Bu kelime de Greekçe "kılıf" ya da "gömlek" anlamındaki "khitōn" kelimesi,Merkez Semitik dilindeki "*kittan", Akad dilindeki keten anlamındaki "kitû" ya da "kita’um" ve Sümerce "gada" ya da "gida" kelimesi ile ilgilidir ya da etkilenmiştir.[2]
Benzer bir kelime olan "kiton" koruyucu kabuğa sahip denizde yaşayan deniz beşiği de denilen bir hayvana verilen addır.
