Hava kirlenmesi

Hava kirlenmesi kirlenebilen diğer ortamlar gibi (biyolojik ortam, toprak, su) zehirli ve artık maddelerin atmosfere yayılması sonunda oluşur.

Bunlara gürültü, koku, göz kamaştırıcı ışıklar gibi çevre sağlığını olumsuz yönde etkileyen kimi zararlı etkenleri de eklemek gerekir. Gerçekte atmosfer söz konusu olduğunda kirleticilerle zararlı etkenler arasında sistemli bir ayırıma gitmek yerinde bir tutum değildir. Örneğin egzos gazı ve gürültüden ileri gelen kirlenmeler, kent içi ve hava trafiğine sıkı sıkıya bağlıdır. Volkan çıkartıları, doğal radyoaktiflik, çöl tozları gibi doğal olaylar bir yana bırakıldığında öteki kirlenmeler (fabrika ve konut bacalarından yayılan gazlar, zirai ilaçlamalar, sanayi kuruluşları, nükleer deneme ve santrallar) özellikle insandan kaynaklanır. Zararlı etkenler göz önüne alınmazsa kirletici ürünler, katı, sıvı ve gaz olmak üzere üç durumda bulunur Hava kirliliğine yol açan kirleticiler, ayrıca kimyasal yapılarına göre (kükürt bileşikleri, karbonlu ürünler, azotlu maddeler, ozon) sınıflandırılır. Radyoaktifliğe biraz aşağıda değinilecektir.

Kirletici maddelerin bulunması ve zararlılık derecesi, kirletme kaynaklarının konumuna, bu kaynakların türüne, kirleticilerin yayınma güçlerinin süreklilik derecesine, hatta atmosferin yapısına ve hareketine (rüzgâr, atmosferin düşey yapısı, çökme) büyük ölçüde bağlıdır.
Hava kirlenmesi, ortamı değiştirir. Kentsel ve sanayisel kirlenmeler, atmosferin donuklaşması (parçacıkla [toz] kirlenme) ve gaz oranlarının değişimine bağlı olarak (su buharı, C02) enerji bilançolarını da etkiler. Bunlar ayrıca sıcaklık (kentlerin üstündeki ısı adacıkları), rüzgârlar (kent meltemleri) ve yağışlar üzerinde de etkilidir. Sanayisel ve kentsel bir bölge ölçeğinde yerel değişiklikler, yerküre yüzeyinde kirletici kaynakların önemine ve sayılarının artmasına bağlı olarak genel bir hava kirlenmesine yol açarlar. Tam bir genel hava kirlenmesinden söz edebilmek için kırsal etkinliklerin (ormandan tarla açma, toprağı sürme, rüzgâr etkisiyle taşınma) yanı sıra volkan püskürmeleri gibi doğal süreçleri de saymak gerekir. Kirlenme yüzünden havanın tümüyle dönüşümüne yol açan olasılıklar arasında, insanoğlunun havadaki su buharı ile karbondioksit (C02) oranını değiştirmesi ve böylece iklimlerin gelişimini saptırması da sayılabilir. Tartışmalı nükleer sorunlar ile sesüstü uçuşlar bu olasılıkların dışında tutulmuştur.

DEVAMI Hava Kirliliği