Cenâb-ı Hakk'ın, peygamber göndermesindeki hikmet nedir?
Doğruyu yanlıştan ayırmada bir ölçü olan "akıl", mânevî bir rehber olan "kalb" ve istediğini seçebilme gücü olan "irâde"ye sahip insanoğlu; bu ilâhî ikrâmlarla birlikte imtihan gereği, içinde sinsi düşman, yani "nefis" engeliyle de perdelenmiştir. İçindeki bu düşmanının yanısıra, dışında da "iblis", onu hidâyetten uzaklaştırmak için nöbet tutmaktadır.
Cenâb-ı Hak, insanoğlunun acziyetini ve zaaflarını bildiğinden bir de içlerinden müstesnâ yaratılışlı sâlih zâtları "rehber" olarak vazifelendirmiştir. Bu ilâhî rehberlerin bütün insanları kuşatması için ilk insan Hazret-i Âdem, aynı zamanda ilk peygamber olmuştur.
Bu rehberlik silsilesi, insanlığın iç ve dışının karardığı, önlerini gösterecek bir nûr aradıkları her ân karşılarına çıkmış ve bu hâl son peygamber Muhammed Mustafa -sallallâhu aleyhi ve sellem- Efendimiz'e kadar böyle devam etmiştir. Bu ise, aynı zamanda ilâhî rahmetin en mükemmel bir tezâhür şeklidir.
Peygamberler insanlara ne öğretmişler, onların gönlüne nasıl bir "nûr" vererek rehberlik etmişlerdir?
Cenâb-ı Hakk'ın yeryüzündeki âyetlerini göstererek, kendilerine gece-gündüz, mümin-kafir ayırt etmeksizin binbir türlü ikram ve ihsanda bulunan Allah'ı tanıtmışlardır.
İnsanların iç dünyalarını temizlemiş, kendilerini Kitab ve Hikmet'i öğrenecek hâle getirmiştir. (Âl-i İmrân, 164; Cuma, 2)
Onları kullara kulluktan kurtarıp, sadece Allah'a kul olmaya yükseltmişlerdir. Ahiret azâbını hatırlatarak, dünya ve âhiretlerini cennete çevirmenin yolunu göstermişlerdir.
Peygamberler, söylediklerini bizzat yaşamışlar ve insanlara "üstün ahlak" sergileyerek "üsve-i hasene: en güzel örnek" olmuşlardır. (Ahzab, 21) Bu sayede kızını diri diri gömen, yarı vahşi çöl insanını, câhiliyet uçurumunun dibinden gökyüzündeki "yıldız"lar seviyesine ulaştırmışlardır.