Gaznelilerin coğrafi, ekonomik, siyasel ve kültürel özellikleri nelerdir?

Gazneliler Devleti Özellikleri download word belgesi : Gazneli Devleti ve zellikleri indir - Upload.gen.tr

Aşağıda yazim.5 tane resim var onlar gözükmüyor.

>>>GAZNELİLER (963 – 1183)<<<
GAZNELİLER (963 – 1183) ;

Coğrafi Özellikleri

İlk Müslüman Türk devleti olan Karahanlılar Devleti'nden sonra tarih sahnesine çıkan ikinci Türk Müslüman devleti Gazneliler'dir. Başlangıçta, bulundukları yöre nedeniyle Gazneliler İran kültürü etkisinde bir devlet kurmuşlardır. En geniş zamanında imparatorluk olarak beş milyon kilometrekarelik bir alanı kapsayan Gazne Devleti, Afganistan, Türkmenistan, Horasan, Kirman, Tahran Sin, Belucistan, Pencap, Racistan, Gucarat, Ganj Vadisi, Kuzey ve Orta Hindistan gibi bölgeleri sınırları içine almıştır. Bu bölgelere iki yüzyıldan fazla bir süre hükmeden Gazneliler kendi devirlerinin en düzenli ve disiplinli hükümdarlığı olarak ön plana çıkmışlardır.

Toharistan, Zebulistan, Gur, Zemindaver ve Belûcistan topraklarını ele geçirerek Gazneliler Devleti’nin asıl kurucusu oldu. Zaman içerisinde Gazneliler, Horasan, Afganistan ve Kuzey Hindistan’da hâkimiyet kurarak istikrarlı bir iktidar oluşturmuştu.

Devletin kurulduğu yıllarda Abbâsî Halîfeliği siyasî bütünlüğünü kaybetmiş, halîfeliğin eyaletlerdeki nüfuzu ve otoritesi de oldukça zayıflamıştı. İran’da hâkimiyetlerini genişletme eğilimi taşıyan Büveyhoğulları Abbâsî başkentinin korkulu rüyasıydı.

Orta Asya’da Mâverâünnehir bölgesinde Karahanlılar hüküm sürmekteydi. Kuzey Afrika’da ve Mısır’da hüküm süren İsmâilî Fâtımîler, Abbâsîleri batıdan siyasî baskı altında tutmaktaydı. Öte yandan İslâm dünyası genel bir durgunluk içerisine girmiş, İslâmiyet’in yayılışında da hissedilir bir yavaşlama baş göstermişti.

Şarkın en büyük Hıristiyan devleti Bizans İmparatorluğu, Basilios II iktidarında en parlak dönemlerinden birini yaşamaktaydı. Anadolu’da ve Tuna’ya kadar Balkanlarda, Bizans’ta çoktandır görülmeyen güçlü bir siyasî birlik bulunmaktaydı.

Basilios II döneminde Kafkaslardaki askerî başarılar sonucu imparatorluk doğuda genişlemeyi sürdürmüş bölgedeki küçük Hıristiyan devletleri ve beylikler itaat altına alınmıştı.

Egemenlik Alanı
Zafer kuleleriMavera-ün'nehir'den Ganj boylarına, Hindistan içlerine; Hazar kıyılarından Pamir yaylalarına kadar uzanan bölgeler. (4.700.000 km2)

Siyasi Özellikleri

Samani Devleti'nin önemli şahsiyetlerinden Horasan kumandanı Alp Tigin (Alptegin), 961'de Vezir Ali Muhammed Bel'ami ile birleşerek kendi adayını zorla Samani tahtına oturtmak istediğinde başarısızlığa uğrar. Böylelikle Gazne Devleti'nin temeli atılmış olur.

Gazneliler Devleti sadece Alptegin'in beraberinde getirdiği Türk askerlerine dayanmaktadır.

Hanedanlık, Gazneli Mahmud zamanında altın çağını yaşar (997-1027). Başarılı bir komutan olarak bilinen Gazneli Mahmud sadece ülkenin topraklarını genişletmekle kalmaz aynı zamanda Gaznelilerin çoğunu da Müslüman yapar.

Gazneli Mahmut'un oğlu olan I. Mesut'un tahta gelmesiyle hanedanlık geriler. Dandanakan Savaşı'yla da Selçuklular ülkenin büyük bir bölümünü ele geçirirler. Gazneliler devleti tarîhî kaynaklarda Yeminiler ve Sebüktiginler olarak geçer.

Alp Tigin Dönemi
Samanoğulları'nın Horasan valisi olan Alp Tigin tarafından Samanoğulları yönetimi tanınmıyarak Gazne bölgesinde kurulan bir Türk-İslam devletidir. Bu dönemde Gazneliler tam bağımsız olamamışlar, tam olarak siyasi ve askeri faaliyetlerde bulunamamışlardır.

Sebük Tigin Dönemi
Sebük Tigin döneminde devlet tam bağımsız hale gelmiş ve hükümdarlık saltanat haline dönüşmüştür. Devletin sınırları Afganistan ve Pakistan'a kadar genişlemiştir. Yine bu dönemde Hindular İslamiyet ile tanışmışlardır .

Gazneli Mahmut Dönemi
Gaznellilerin en geniş sınırları-1028997 yılında hükümdar olan Gazneli Mahmut, 999'da Karahanlılar'dan da yardım alarak Horasan'ı fethetmiş ve Samanoğulları Devleti'ne son vermiştir. Gazneli Mahmut 1001-1027 yılları arasında Hindistan üzerine 17 sefer düzenlenmiştir. Bu seferler;

Hindistanın yer altı ve yer üstü zenginliklerini ele geçirmek,
Hindistanda İslamiyeti yaymak,
İslam dünyasının lideri olmak amacıyla yapılmıştır.
Bu dönemde ülke sınırları Ganj nehrine kadar genişlemiş, Hindistan içlerinden kaynaklar sağlanmıştır, devletin ekonomisi güçlenmiştir. 1017 yılında Harezm bölgesi de devlet sınırları içine katılmıştır.

Gazneli Mahmut Abbasi halifesini Şii Büveyhoğullarına karşı korumuş; halife, Gazneli Mahmuda Sultan unvanını vermiştir. Bu tarihten sonra Türkler, Sünni İslamiyetin savunucusu konumuna gelmişlerdir. Sultan unvanını kullanan ilk Türk hükümdarıdır.
Selçuklular'ın büyük güç olacağını önceden sezmiş[kaynak belirtilmeli], Aslan Yabgu'yu esir alarak bunu engellemeye çalışmıştır.
Gazneli Mahmud döneminde askeri alanda önemli bir yenilik olarak filler orduda kullanılmaya başlanmıştır.

Selçuklular ile mücadele ve Yıkılış [değiştir]1040 Dandanakan savaşı sonunda ağır yenilgi alan Gazneliler Devleti 1187 yılında Afganlar (Gurlulardan olan Sultan Giyasuddini Guri) tarafından yıkılmıştır. Tarihçilere göre Gazneliler Türklerin kurduğu çok uluslu devletlerin ilkidir. [kaynak belirtilmeli]Devletin çökmesinde bu çok uluslu yapı da önemli rol oynamıştır.

Gazne Sultanları
Alp Tigin (961 - 962)
Ebu - İshak İbrahim (962 - 965)
Bilge Tigin (965 - 971)
Piri Tigin (971 - 976)
Sebük Tigin (976 - 996)
İsmail (996 - 997)
Gazneli Mahmud (997 - 1030)
Celalu'd - Devle ve Cemalu'l-Ebu -Ahmed Muhammed 1030 - 1041)
I.Sultan Mes'ud (1030 - 1040)
Sultan Mevlud (1040 - 1048)
II.Sultan Mes'ud (1048 - 1049)
Sultan Ali (1049 - 1051)
Sultan Abdürreşid (1051 - 1052)
Sultan Tuğrul (Mütegallibe) (1052 - 1053)
Sultan Ferk-Zad (1053 - 1059)
Sultan İbrahim (1059 - 1099)
III. Sultan Mes'ud (1099 - 1115)
Sultan Şir-Zad (1115 - 1116)
Sultan Arslan - Şah (1116 - 1117)
Sultan Behram-Şah (1117 - 1152)
Sultan Husrev-Şah (1152 - 1160)
Sultan Husrev-Melik (Melik Şah) (1160 - 1187)

Kültürel Özellikleri

Gaznelilerde resmî dil Farsça olmasına rağmen orduda ve sokakta [kaynak belirtilmeli] Türkçe kullanılmaktaydı. Gazneliler Samanoğullari gibi Farsçaya ve İran kültürüne adapte olmuşlar ve farsça edebiyatı desteklemişler. Gaznelilerin sarayında ünlü Farsi yazarları büyük edebiyat eserleri yazmışlar. Bunların arasında Şehname nin yazarı Firdevsi ve al-Biruni vardir.

İran tarihçileri Gaznelileri kendi kültürlerine mal etmeye çalışmaktadırlar. Bugün Gazne şehrinde Gazne sultanlarından kalan "Zafer kuleleri" vardır.

Gaznelilerin Türk ve Dünya Tarihine katkıları
Bugünkü Pakistan, Bangladeş yani Hindistan müslümanlarının islamlaşmasını sağlayan ülkedir.
Hindistan içlerine kadar müslümanlığı götürmüşlerdir.[kaynak belirtilmeli]
Yukarıdaki iki maddenin gerçekleşmesinde Gazneli Mahmut'un Hindistana yaptığı 17 sefer en önemli etkenlerdendir.

Ekonomik Özellikleri

Gazneliler döneminden çok sikke kalmıştır. Bu sikkelerin üzerinde Alp Tekin döneminden Hüsrev Malik saltanatına kadar başlıca olaylar yeralmaktadır. Farvan'da Sebük Tekin'in bastırdığı sikkeler dikkati çekmiştir. Vezin ve kıtalar açısından Hindu şeyhlerinin sikkeleri taklit edilmiştir. Daha sonra Muhammed ve Mesut l de bunların kullandığı süvari tipini almışlar ve süvarinin üzerine kendi isimlerini koymuşlardır. Bazıları Arapça ve Sanskritçe olmak üzere iki dilde yazılmıştır. Hint paralarının yanı sıra Abbasi halifelerinin bastırdığı paralar tarzında dinar ve dirhem basımı da sürdürülmüştür. Selçukluların egemenliğine kadar bu sikkelerin yapımı sürdürülmüştür.

MsXLabs Üye Girişi