Cenaze Nedir?

a. Cenazenin Kabre Taşınması

Defnedilmek için hazırlanan cenazenin bekletilmemesi gerekir. Sözgelimi, cuma günü sabahleyin hazırlanan cenazenin, cemaati daha çok olsun diye, cuma namazı sonrasına bekletilmesi mekruhtur.
Cenazeyi teşyi etmek, yani arkasından mezara kadar gitmek sünnettir. Özellikle akraba veya komşulardan olup iyi haliyle bilinmiş kişilerin cenazesini teşyî etmenin nafile namaz
dan daha faziletli olduğu ile ilgili bağlayıcı olmayan bazı değerlendirmeler yapılmıştır.
Cenazenin, dört kişinin birer taraftan tutması şeklinde taşınması sünnete uygundur. Cenazenin her bir tarafından tutularak onar adım, dört taraftan toplam kırk adım taşınması müstehaptır. Cenaze önce ön taraftan sağ omuza, sonra ayak tarafından sağ omuza alınır. Sonra yine ön taraftan bu defa sol omuza, sonra arka taraftan sol omuza alır. Her bir omuzlamada onar adım yürünür. Cenazenin, omuzlara alınarak kabre götürülmesi, cenazeye hürmet ve saygı anlamı taşımaktadır.
Bir insanı ahiret yurdunun kapısına eşya taşır gibi götürmek insanın şeref ve onurunu rencide eder. Bunun için de bir zaruret olmadıkça cenazeyi sırtlamak, hayvan veya arabaya yüklemek mekruh görülmüştür. Ülkemizin köy ve kasabalarında büyük oranda cenazeler insanların omuzlarıyla taşınmaktadır. Ancak büyük şehir ve metropollerde, mezarlıkların şehir dışında ve uzak yerlerde olması halinde, cenazenin arabayla taşınması mekruh olmaz. Günümüzde söz konusu yerlerde cenazeler daha çok mahalli idarelerce tahsis edilen özel araçlarla taşınmaktadır.
Cenazeyi takip edenlerin, cenazenin arkasından yürümeleri daha faziletli olmakla birlikte,
önden yürümelerinde de bir kerahet yoktur. Cenazeyi yaya olarak takip etmek binitli olarak takipten daha faziletlidir. Eğer binitli olarak takip edilecekse, cemaati rahatsız etmemek için ya en önden gitmek ya da cemaatin arkasından gelmek uygundur. Cenaze ve matem havasına uygun davranılmalı, gereksiz yere konuşulmamalıdır. Yapılacak en doğru ve faydalı iş, cenazeye günahlarının affı için dua etmek ve bir gün kendimizin de öleceğini hatırlamak, dünya ile irtibatımızı ve dini hayatımızı sorgulayarak tefekkür etmektir.

b. Defin

Cenaze kabre götürülüp omuzlardan indirilince, oturmaları için bir engel yoksa cemaatin cenazeye saygının bir ifadesi olarak oturması uygundur. Cenaze omuzdan inmeden oturmaları mekruh olduğu gibi cenaze yere indikten sonra ayakta durmaları da mekruhtur.
Kabrin bir insan boyu kadar derin olması yeterlidir. Kabirlerde lahit yapmak faziletlidir. Lahit, kabrin içinde kıble tarafının oyulmasıy la yapılır ve ölü, yüzü kıble tarafına gelecek şekilde sağ tarafı üzere buraya yerleştirilir.Lahi tin önüne tahta, kerpiç veya kamış gibi malzemeler konulur. Böylece atılan toprak ölünün üstüne değil, bu malzemelerin üstüne gelmiş olur. Bu ölüye saygının bir gereğidir. Kabrin kazıldığı yer lahit yapılamayacak derecede yumuşak veya ıslak ise, bu durumda, dere gibi bir çukur kazılır ki buna şak (yarma) denir.Gerekirse bunun iki yanı kerpiç veya tuğla gibi maddelerle örülür. Sonra ölü bunların arasına konur ve ölüye dokunmayacak şekilde tahta, kerpiç vb. maddelerle üzeri örtülür. Kabrin dibi ıslak veya yumuşak olduğu durumlarda cenaze tabut ile birlikte gömülebilir. Fakat gerekmedikçe tabut ile gömmek mekruh sayılmıştır.
Kabir temininde güçlük çekildiği takdirde, daha önce defin yapılmış bir kabre, önceki ölünün çürüyüp sadece kemiklerinin kalacağı bir sürenin geçmesinden sonra ikinci bir cenaze defnedilebilir. Bu süre iklim, bölge ve toprak özelliklerine göre değişiklik gösterebilir. ikinci defin önceki ölünün kemikleri dikkatlice bir kenara toplandıktan sonra yapılabilir. Kabir hazırlandıktan sonra cenaze kabre indirilir. Bundan sonraki aşama şöyle gerçekleşir:
Cenaze kıble tarafından kabre indirilir, sağ yanı üzerine kıbleye döndürülür ve kefen üzerinde bağı varsa çözülür. Cenazeyi kabre koyan kişiler "Bismillâhi ve alâ milleti resûlillâh" (Allah'ın adıyla ve elçisinin dini üzere) derler. Cenazeyi kabre koyacak kişilerin sayısı ihtiyaca göre değişir. Kadınları kabre koyacak kimselerin ölüye akrabalık yönünden mahrem olmaları daha uygundur. Kadınlar kabre yerleştirilinceye kadar kabirleri üzerine bir perde çekilir.
Definde bulunan kişilerin kabir üzerine üç avuç toprak atarak birinci defada "Sizi bundan (topraktan) yarattık", ikincisinde "Sizi tekrar toprağa iade edeceğiz", üçüncüsünde de "Sizi bir kez daha topraktan çıkaracağız" demeleri müstehaptır.
Kabrin topraktan bir iki karış yükseltilip, deve hörgücü gibi yapılması menduptur. Kabir üzerine su serpmede-gerekli olmamakla beraber bir sakınca yoktur.

MsXLabs.org & DİB

MsXLabs Üye Girişi