Cenaze Nedir?

a. Kur'an-ı Kerim Okuma

Cenaze defnedildikten kısa bir süre sonra, orada Kur'an okunması bir gelenek haline gelmiştir. Özellikle Yasin, Mülk, Vâkıa, İhlâs, Felak ve Nâs sureleri ile Fâtiha ve Bakara suresinin ilk beş ayeti okunur. Sevabı da cenazenin ve diğer müminlerin ruhlarına bağışlanır. Ölünün günahlarının bağışlanması için dua edildikten sonra cemaat yavaş yavaş mezarın yanından ayrılır.
Nitekim Hz. Peygamber (s.a.s.) cenaze defnedildikten sonra bir müddet cenazenin mezarı başında bekler ve cemaate şöyle buyururdu
"Kardeşiniz için Yüce Allah 'tan mağfiret isteyiniz ve kendisine sükûnet vermesini dileyiniz. O şimdi sorguya çekilmektedir" (Ebû Dâvud, "Cenâiz", 67-69).
Ölünün yakınları, ölünün hayrına olabilecek ve onu ölüm ötesi hayatta rahatlatacak maddi ve manevi bazı etkinliklerde bulunabilir. Bu çerçevede fakirlere sadaka verme, cami, okul yaptırma gibi toplumun istifadesine sunulabilecek bazı tesisler inşa edilebilir. Çünkü bu müesseselerin vesile olduğu her türlü hayırlı iş ve hizmet, kişiye sevap olarak gidecektir.

b. Telkin

Telkin, cenaze kabre konulup Kur'an okunduktan sonra geride kalan bir kimsenin kabrin başında yüksek sesle ve ölüye hitaben iman esaslarını hatırlatması işleminin adıdır. Pey- gam-beri-miz-in "Ölülerinize 'lâ ilâhe illallah' telkin ediniz." (Müslim, Cenâiz, 1) sözündeki "ölüleriniz" kelimesi, islam alimlerinin çoğunluğu tarafından, "ölmek üzere olanlarınız" şeklinde anlaşılmıştır. islam alimlerinin bir kısmı, telkinin sadece ölüm döşeğindeki hasta için geçerli olduğunu, definden sonraki telkinin meşru olmadığını söylemişlerdir. Bazı Hanefi alimleri ise bu konuda açık bir hüküm bulunmadığını, ölü defnedildikten sonra telkin vermenin tavsiye edilmediği gibi yasaklanmadığını da ileri sürmüşlerdir. Malikiler'e göre telkin, ölüm döşeğinde iken verilir, cenaze defnedildikten sonra telkin vermek mekruhtur. Bir kısım Hanefi alimlerince, sorumluluk yaşına girdikten sonra ölen kimsenin mezarı başında telkin verilmesi meşru görülmüştür. Şafii ve bir kısım Hanbeli fıkıhçılara göre de telkin yapılması müstehaptır.
Hadis kaynaklarında yer almayan, ancak yaygın olarak halk nezdinde tatbik edilen, cenazenin defninden sonra kabirdeki bir müs- lümana şu sözlerle telkin verilebilir:

"Üzküril-'ahdellezî harecte 'aleyhi mine'd- dünyâ.Şehâdeti en-lâ ilâhe illallâhü vahdehû lâ şerîke lehû ve enne Muhammeden 'abduhû ve Rasûlühû. Ve enne's-sâ'ate âtiyetün lâ raybe fîhâVe enne'l-lâhe yeb-'asü men fi'l-kubûr.Kul radîtü billâhi Rabben ve bil-Islâmi dînen ve bi Muhammedin sallâllâhü aleyhi ve sell- eme nebiyyen ve bi'l-Ka'beti kıbleten ve bi'l- Kur'âni imâmen ve bi'l-Müslimîne ihvânen."Rabbiyellâhü lâ ilâhe illâ hû. Ve hüve Rabbu'l-arşi'l-azîm.

...Anlamı: "(Ey Falan oğlu falan). Dünya hayatından ayrılırken üzerinde bulunduğun 'Lâ Ilâhe illâllahu vahdehu la şerîke lehu ve enne Muhammeden abdühu ve Resûlühu (Allah'tan başka bir ilâh yoktur; yalnız O vardır, ortağı yoktur; Muhammed O'nun kuludur ve O'nun Peygamberidir)' Kıyamet gelecektir, onda şüphe yoktur. Allah, kabirlerde olan kimseleri diriltecektir, ahdini hatırla.
De ki; Rab olarak Allah'a, din olarak islâm'a, peygamber olarak Muhammed (s.a.s.)'e, kıble olarak Kâbe'ye, imam olarak Kur'ân'a ve kardeş olarak Müslümanlara rıza gösterdim.
Rabbim, kendisinden başka ilâh olmayan Allah'tır. O, büyük Arş'ın Rabbidir. (Nevevi, el- Ezkar, 194)
"Ey Allah'ın kulu!
De ki: Allah' tan başka ilâh yoktur.
De ki Rabbim Allah'tır. Dinim islâm'dır. Peygamberim Muhammed Aleyhisselâm'dır.
Ya Rabbi! Bu ölüyü yalnız bırakma. Sen varislerin en hayırlısısın."

MsXLabs.org & DİB

MsXLabs Üye Girişi