Denizde dalgalar nasıl oluşmaktadır?

Alıntı

Misafir adlı kullanıcıdan alıntı

Denizlerde dalgalar nasil olusur[

DALGALAR:

Dalgaların büyük bir bölümünü,deniz yüzeyinden esen rüzgar oluşturur.Boyutları ve güçleri,esiş süresine ve estiği alanın uzunluğuna bağlıdır.Rüzgarın estiği alana Feç denir.En büyük feç Büyük Okyanus'tadır.Bu yüzden en büyük dalgalar burada oluşur.ABD'nin Büyük Okyanus kıyılarında kırılan dalgalar,buradan 10.000. km ötede oluşmaya başlamış olabilir.

DALGA BİÇİMLERİ:

Akıntı ve gelgitin aksine,açık denizlerdeki dalgalar suyu ileriye doğru ettirmez.Daşlga ilerler ama su ileri doğru hareket etmez.Bunu,deniz üzerindeki bir cismi örneğin bir kuşu aşağı ve yukarı hareket ederken gözlediğinizde anlayabilirsiniz.
3 tane şekil (küçük)
Dalga,su parçacıklarının bir çember üzerinde hareket etmesine yol açar.Yüzeyden dibe doğru inildikçe çemberler,giderek daralır.Dalganın hiçbir etkisinin kalmadığı bir derinlikte de yok olur.100 m den daha derinde bir deniz altının içindeyseniz yüzeyde çok şiddetli bir fırtına bile olsa dalgaların etkisini hissetmessiniz.

DALGALARIN KIRILMASI:

Dalga,eğimli bir sahile doğru yaklaştıkça su,deniz tabanına sürtünmeye başlar.Su parçacıkları daha yayvan ovaller biçiminde dönmeye başlar.Bu da dalgayı yavaşlatır.Dalga çok sığ sulara geldiğinde,parçacıklar ovallerini tamamlayamaz duruma gelir ve dalganın tepesi düşer,dalga sahilde kırılır.
Dalga,su altındaki yamacın eğiminin dikliğine bağlı olarak dökülerek,patlayarak ya da çok büyük bir dalga halinde kırılabilir.

DALGALARIN İŞLEVİ:

Dalgalar,kendilerini oluşturan rüzgar dindikten çok sonra bile,şekillerini değiştirmeden ya da enerjilerini kaybetmeden çok uzun süre yol alabilir.Sahilde kırıldıkları zaman,yolculukları boyunca depoladıkları enerji açığa çıkar.Art arda kırılan dalgaların enerjisi,kıyı boyunca uzanan karanın şekil değiştirmesine yol açar.
Kıyıdan çok açıkta çatlayan dalgalara,kumsalı düzenli bir şekilde geliştirdikleri için ''yapıcı dalgalar'' denir.Kıyıda çatlayan dalgalara ise,karayı yavaş yavaş aşındırdıkları,kumsalı yok ettikleri için ''yıkıcı dalgalar'' denir.

YIKICI DALGALAR:

Yıkıcı dalgalar,kumsallardaki kumları ve irili ufaklı çakılları yavaş yavaş açıklara sürükler.Sahilde bulanan maddelerle birlikte kaya ve falezlere çarparak bunların yüzeylerinin aşınmasına yol açar.Her yarık ve çatlağa patlayıcı bir güçle su ve hava sokarak bunların yavaş yavaş genişlemesine ve kayaların güçsüzleşmesine neden olur.Kopan kaya parçacıkları da sonraki aşındırmalarda rol alır.Bu şekilde,çok sert kayaçlar bile aşınabilir. Böylece deniz kıyısındaki kara da dalgalar tarafından şekillendirilmiş olur.

DALGALAR İLE İLGİLİ SÖZCÜKLER:

Kumsalda ilerleyen köpüklü suya dalga ilerlemesi denir.
Kumsaldan aşağıya geri dönen suya dalga gerilemesi denir.Dalganın en yüksek noktasına dalga sırtı denir.İki dalga arasındaki en alçak noktaya dalga çukuru denir.Dalga periyodu,birbirini izleyen iki dalga arasında ki süredir.Dalga sürekliliği,sırtla çukur arasındaki yükseklik farkıdır.Dalga boyu,bir dalganın sırtıyla bir sonrakini sırtı arasındaki uzaklıktır.

MsXLabs Üye Girişi