TELEFON
Elektrik aracılığıyla ses iletimine ve iletilen sesin yeniden oluşturulmasına yarayan aygıt.
Boru, megafon ve telgraf, telefondan önceki ilk adımlar oldu. Çalışma ilkesi 40 yıl öncesinden bilinmekle birlikte, telefon, Alexander Graham Bell tarafından ancak 1876'da bulundu. Bell'in telefonu, titreşen bir diyaframa bağlı bir demir parçasının bir bobinde oluşturduğu indüksiyon akımıyla çalışıyor, sesi alan merkezde de aynı aygıt ters yönde çalışarak ses oluşturuyordu. Günümüzde de telefon alıcıları benzer biçimde çalışır.
Ses kaynağında daha duyarlı bir sistemin kullanılması gerektiği anlaşılınca 1878'de Thomas Edison tarafından bulunan karbonlu mikrofon kullanılmaya başlandı. Mikrofonla alıcı arasında aküyle beslenen bir doğru akım devresi bulunur. İlk telefon şebekesi 1878'de ABD'nin New Haven kentinde döşendi ve kısa sürede hem ABD'de hem de öteki ülkelerde telefon yaygınlaştı. Yerüstü ve yeraltı kablolarıyla uzak mesafeler arasında konuşma olanağı sağlandı.
Devrenin topraktan kapanması hâlinde meydana gelen "araya girme" olayının önlenmesi için kablolu devreler kullanılmaya başlandı. Günümüzde uzak mesafeler arasında telefon bağlantısı mikrodalga ve radyolinklerin yanı sıra haberleşme uyduları aracılığıyla da kurulmaktadır. Televizyon sistemiyle eklemlenen telefonlarla konuşmacılar birbirlerini görme olanağına da kavuşmuştur. Bakır tel yerine optik tellerle şebekenin konuşma kapisitesi 500 kat artırılabildiğinden kimi ülkelerde optik telli şebekeye geçilmektedir.
Türkiye'de ilk telefon İstanbul'da (1908), otomatik santrallı ilk telefon sistemi de Ankara'da (1926) kullanılmaya başlandı. 1978'de kademeli olarak başlatılan yurt içi şehirlerarası otomatik bağlantının yanı sıra, milletlerarası otomatik telefon bağlantısı da giderek genişletilmiştir. Son yıllarda ise uydu bağlantılı cep telefonu uygulaması tüm ülkede yaygınlık kazanmıştır.
MsXLabs.Org & Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi
