RANUNCULUS (Düğün Çiçeği,Horozayağı)YETİŞTİRİCİLİĞİ
1. Genel Özellikleri
Bilimsel Sınıflandırma
Âlem: Plantae
Şube: Magnoliophyta
Sınıf: Magnoliopsida
Takım: Ranunculales
Familya: Ranunculaceae
Botanik Adı:Ranunculus Türkçe Adı: Düğün çiçeği, horozayağı Yumrulu köklü çok yıllık, otsu bir bitkidir. İnce uzun narin gövdeli ve çok dallıdır.25–75 cm kadar boy yapabilir. Derin dilimli olan yaprakları genellikle bitkinin tabanındaki uzun gövdeler üzerindedir. Fotoğraf 8.1: Ranunculus bitkisinin değişik görünüşleri
Şubat-Haziran aylarında sarıçiçek açar. Çiçekler parlak ve mumsudur. Birbirleri ile sıkıca geçmiş olan taç yaprakları ile altın bir fincan tabağı görünümündedir. Hibrit çeşitlerin çiçekleri katlı veya yarı katlı, renkleri sarı, turuncu, kırmızı, pembe ve beyazdır. Üretimi
Ayırma ve hibrit çeşitler tohum ile üretilir. Ayrıca Kasım-Nisan aylarında kök ayırımı suretiyle de üretimleri yapılabilir. Bitkiler 4 yıl yerlerinde kalır. Yumrularda yumru pençeleri aşağı gelecek şekilde, 5–7,5 cm derinliğinde ve 10–15 cm ara ile Şubat-Mart aylarında kum ve odun kömürü ile doldurularak dikilir. Çiçeklenmeden sonra yumrular sökülür.
Ekolojik İstekleri
Hafif, iyi drenajlı topraklarda ve tümüyle güneş alan sınırlı küçük yerlerde çok iyi gelişir. Bitkinin iyi gelişmesi için toprağın nemli tutulmasında fayda vardır. Bitki dikimi ilkbaharda vegetatif gelişmenin başladığı dönemde yapılmalıdır. Dikim 20–40 cm ara ile yapılır. Toprağı nemli tutmak için organik maddelerle dikimden sonra malçlama yapılmalıdır.
Peyzajda Kullanımı
Soğuk ve nemli bölgelerde; otsu alanlar da, su veya kaynak kenarlarında; küçük yığınları düzenlemek için kullanılır.
Önemli Türleri
Ranunculus asiatucus “Victoria scarlet” (düğün çiçeği); Çok yıllık kümeler halinde gelişen, 60 cm boy yapabilen yumru köklü otsu bir bitkidir. Yapraklar derinde üç loplu veya üç yaprakcıklı derin dişli veya tüysü derin parçalıdır.
Çiçekler uzun bir sap üzerinde terminal, katmerli ve kırmızı renklidir. Çiçekler geç kış, ilkbahar aylarında açar ve kesme çiçek içinde uygundur.
Fotoğraf 2: Ranunculus asiatucus ‘’Victoria scarlet’’ Bitkinin genel görünüşü
Tohum ve yumru ile üretilir. Tohumlar sonbaharda 10–15 0C’ de çimlendirilir. Yumru köklerle üretim dinlenme döneminde yapılmalıdır.
Güneşli yarı gölge yerlerde ve ılıman iklimlerde yetişir. Organik ve besin maddelerince zengin, drenajı iyi, nemli toprakları tercih eder. Çiçeklenme döneminde düzenli olarak orta derece de sulanmalıdır. Soğuklara dayanıklıdır.
Çiçek parterlerinde, karışık düzenlenmiş çiçek tarhlarında, teras ve balkonlarda kullanılabilir.
Ranunculus aquatilis (su düğün çiçeği): Bir yıllık veya çok yıllık zengin dallı,uzun ve zayıf gövdeli su içinde yetişen otsu bir bitkidir. Yapraklar su altında kılcal, yayılmış, sert-yarı sert genelde sapsız grimsi- yeşil renklidir. Çiçekler su yüzeyinde uzun bir sap üzerinde tek, yaprak ters yumurta şeklindedir. Çiçekler birbirinden ayrık orta kısmı sarı, beyaz renklidir.
Fotoğraf 3: Ranunculus aquatilis bitkisinin değişik görünüşleri
Tohum ve gövde parçaları ile üretilir. Gövdeden koparılan kısım ayrılarak kolayca yeni bir bitki elde edilebilir. Güneşli- yarı gölge yerlerde ve ılıman iklimlerde yetişir. Durgun veya yavaş akan, sığ organik maddece zengin suları tercih ederler. Soğuklara karşı dayanıklıdırlar.
Havuz ve göletlerin sığ kenarlarında, yavaş akan su kenarlarında ve su yüzeylerinin bitkilendirilmesinde kullanılır.
Ranunculus dissectus; Tüysüz, kısa veya uzun tüylerle örtülü çok yıllık bitkilerdir. Toprak altı yumru eğik, kökle sapın birleştiği bölge fibrillidir. Gövde dik, ince ve 1–2 çiçeklidir. Köke ait yapraklar üç parçalı, sapsız veya uzun saplı yaprak ayası dairemsi ile geniş yumurtamsı şeklindedir. Üst yapraklar şeritsi saçak loplar şeklinde ve 1–3 derin parçalıdır. Meyve aken durumundadır.
Fotoğraf 4: Ranunculus dissectus bitkisinin genel görünüşü
Tür 1600 m’nin üzerindeki rakımlarda kireçtaşı üzerindeki çayırlar arasında gelişir.Çiçeklenme zamanı haziran-temmuz aylarıdır.
Ranunculus repens: Yerde sürünücü çok yıllık bir bitkidir. Hasır gibi kaplayıcı bir forma sahiptir. Geniş üç parçalı yaprakları parlak ve koyu yeşil renklidir. Sarı renkli düğme benzeri mumlu ve katmerli çiçekleri geç ilkbahar ve yaz aylarında açar. Fotoğraf 5: Ranunculus repens bitkisinin genel görünüşü
Yoğun gölge olan yerlere dikilirse küf görülür. En iyi olarak hafif gölge alanlarda yetişir. Dikimi 30 cm aralıklarla gerçekleştirilir. Bütün bölgelere adapte olabilir.
Ranunculus amplexicaulis: Pirene kökenli yüksek dağ bitkisidir. 25 cm kadar boy yapabilen çok yıllık bitkidir. İlkbahar sonu yaz başında açan çiçekleri beyaz renkli, ortası sarı, 2-4’ü bir arada uzun bir sap üzerinde yer alır.
Fotoğraf 6: Ranunculus amplexicaulis bitkisinin genel görünüşü
Yaprakları oval kılıcımsı, alt taraftan çevrilir. Kaya bahçelerinde ve güneşli yerlerde kolaylıkla yetişir.
Ranunculus gramineus: Avrupa kökenlidir. Yazın açan çiçekleri canlı sarı renkli olup adi düğün çiçeğini andırır. Yapraklar, dar şeridimsi, mavi yeşil renklidir. Bitki 10–20 cm boy yapar. Kaya bahçelerinin güneşli kesimlerinde yetişir ve büyük kümeler oluşturur. Fotoğraf 7: Ranunculus gramineus bitkisinin genel görünüşü
Ranunculus glacialis (Glasiye düğün çiçeği): İlkbahar sonu ve yaz başında açan çiçekleri beyaz renkli, ortası büyük sarı renkli ve dış yüzü pembe ya da koyu kırmızıdır. Yaprakları etli ve ince parçalıdır. Bitki 7,5–15 cm boy yapar. Nemli taşlar arasında iyi gelişir.
Fotoğraf 8: Ranunculus glacialis bitkisinin genel görünüşü
6. Karşılaşılan Önemli Hastalık ve Zararlılar
Nematodlar, beyazsinek, tel kurdu, yeşil kurt zararlıları ve kurşuni küf, fide çökerten ve fide döneminde fungal hastalıkları görülür.
Kaynak:Megep
