Malmö
Vikipedi, özgür ansiklopedi

Malmö [malmø, İsveç'in güney sahilinde bulunan bir liman kentidir. Nüfusu 280.000 olan Malmö İsveç'in 3. büyük kentidir. Danimarka'nın başkenti Kopenhag ile arasında uzaklığı 20 kilometre olan bir boğaz mevcuttur. Çok sayıda göç alan kentin, %27'sine yakını İsveç dışında doğmuştur. Tahmini olarak nüfusunun %16'sı müslümandır. Şehrin futbol takımı Malmö FF'dir. Malmö, Skåne ilinin yönetim merkezidir.
Kopenhag ile aralarında 2001'de hizmete giren Oresund adlı köprü ile bir asırlık bir hayal gerçekleştirilmiş olup sadece güzel havalarda hızlı feribotla kurulabilen bağlantı artık alttan trenlerin üsten araçların gidebildiği muazzam bir şekle dönüşmüştür. Bu 100 yıllık hayalin maliyeti 5 milyar € civarında olmuştur.

Tarih

Malmö'nün 1275 yılında kurulmuş olabileceği düşünülmektedir. İlk kurulduğu yıllarda LundDanimarka'nın en büyük ikinci kenti olarak kaldı. Kentin o zamanlardaki ismi; kum yığını anlamına gelen Malmhaug idi. 15. yüzyılda şehir, Danimarka'nın en yoğun ve büyük kentlerinden biri haline geldi. O dönemde 5,000'lik bir nüfusa sahip olan Malmö, Hansa Birliği ve İskandinavya arasında dev bir market şehri görevi üstlendi.

Zamanla kentteki ringa balıkçılığı ivme gösterdi. Aynı dönemlerde Kral Pomeranyalı Erik, 1437 yılında şehre savunma silahları tahsis etti. 1434 yılında, güney kıyılarında bir hisar inşa edildi. Malmöhus olarak bilinen hisar, 16. yüzyıla kadar günümüzdeki şekline kavuşmadı. Zamanla Malmö sayısız kaleyle donatıldı. Döneminin güçlü savunma kentlerinden biri olarak ünlenen Malmö'de, bu kalelerden sadece Malmöhus kaldı.
16. yüzyılda Reform hareketleri Malmö'yü kısa sürede etkiledi ve Malmö bu hareketleri İskandinavya'da benimseyen ilk kent oldu. Yine 17. yüzyıla gelindiğinde, 1658'deki Roskilde Antlaşması sayesinde, Skåne bölgesiyle beraber Malmö şehri de İsveç'e katıldı. Ancak Haziran 1677'de 14,000 kadar Danimarka askeri, kenti İsveç'ten geri alabilmek adına savaşa katıldı. Ancak şehir alınamadı.

18. yüzyıl başlarında Malmö, 2,300 nüfuslu bir kentti. Ancak, XII. Karl'ın savaşları ve veba salgınları yüzünden 1728 yılında kent nüfusu 1,500'e geriledi. Bu yüzyılın sonlarında çağdaş bir liman kurulana kadar nüfus artmadı. Şehir göçler sayesinde büyük bir ivmeyle nüfus artışı yaşadı. 1800 yılında şehir nüfusu 38,054'e çıktı.

1850-70 arası inşa edilen demiryolu hattı, sanayiyi katladı. Limanın da etkisiyle Malmö bir İskandinav ticaret merkezi oldu. Dönemin üçüncü kalabalık İsveç kenti olan Norrköping'i 1870'de geçen Malmö, 1915'de 100,000; 1952'de de 200,000'lik bir nüfusa sahip oldu. Kockums adlı kent limanı; zamanla kenti dünyanın en büyük limanlarından biri haline getirdi. 1971'de 265,000'lik nüfusa erişen kentin Skåne bölgesindeki diğer kentlerde işsizliğe yol açtığı farkedilince; 1980'lerin ortasında Kockums limanı kapatıldı ve diğer sanayi dallarına ağırlık verildi. Bu sayede orta gelirli aileler, çevre illere göç etti. Kent nüfusunun böylece aşırı artması engellendi. Günümüzde yine de Malmö; bir göçmen kenti olarak yoğun nüfusa sahiptir.

Coğrafya ve İklim



Malmö, 13°00' doğu ve 55°35' kuzey koordinatlarında kuruludur. Şehir yakınlarındaki Öresund Boğazı, Danimarka'yı İsveç'ten ayırır. 1 Temmuz 2000'de açılan Öresund Köprüsü sayesinde; Malmö ve Kopenhag kentleri arasında karayolu ulaşımı gerçekleştirilebilmektedir.
Şehir, Okyanus İklimi'ne sahiptir. Gulf Stream akıntıları sayesinde mevsimler arasındaki sıcaklık farklarının az olduğu kentte, yazın 17 saat gündüz, 7 saat gece gözlemlenmektedir. Yıl içinde ölçülen en sıcak aylar; 22 °C ile Temmuz ve Ağustos aylarıdır. Aynı şekilde Ocak ve Şubat aylarında kentteki ortalama sıcaklık -1 °C olarak ölçülür. Yılın 169 günü yağışlı olan şehirde, kar yağışları sık görülür fakat uzun süreli yağmaz.

Ulaşım


Öresund trenleri; her 20 dakikada bir Öresund Boğazı'nı geçerek, Avrupa ülkelerini İskandinavya'ya bağlar. 2005 yılında Şehir Tüneli adı verilen yeni bir tren sisteminin yapımına başlandı. Bu hatın, Malmö Havalimanı'nı Danimarka'ya bağlaması planlanmaktadır. Malmö'deki Havalimanı Kopenhag'dakinin çok daha küçüğüdür. Malmö'den havayoluyla sadece birkaç büyük İsveç kentine uçuşlar gerçekleşirken; Kopenhag'dan uluslararası uçuşlar gerçekleşebilmektedir. Yine kentten geçen otoyollar; Växjö–Kalmar, Kristianstad–Karlskrona, Ystad ve Trelleborg hatları olarak bilinmektedir.

Nüfus








1971'den sonra nüfus 265.000 olan şehri 1985'te 229.000'e gerilemiştir. 2003 saymlarında nüfus 265.481 olmuştur. 2007'de 75.156 yabancının ülkelere dağılımı şöyledir;

1. Danimarka (8,857)
2. Sırbistan (8,658)
3. Irak (7,975)
4. Polonya (6,314)
5. Bosna-Hersek (5,725)
6. Lübnan (3,392)
7. İran (3,041)
8. Macaristan (1,856)
9. Almanya (1,822)
10. Finlandiya (1,694)
11. Afganistan (1,673)
12. Romanya (1,640)
13. Türkiye (1,589)
14. Şili (1,329)
15. Vietnam (1,167)
16. Somali (1,037)
17. Makedonya (947)
18. Norveç (847)
19. Pakistan (806)
20. Hırvatistan (754)

Kardeş şehirler

• Province of Chieti, İtalya
• Floransa, İtalya
• Newcastle, İngiltere
• Port Adelaide, Avustralya
• Stralsund, Almanya
• Szczecin, Polonya
• Tallinn, Estonya
• Vaasa, Finlandiya