Hız Kavramı Nedir?
Hız kavramı genelde eksik anlaşılan bir kavram olarak görülmekte. Bu öngörü hem fizikçilerde, hem de genel kanımızda mevcut. “Hız” denilen olay, bir cismin belli bir güzergahta, yolda, bir noktaya göre elde ettiği doğrusal hareketin adıdır. Fakat bu tarife baktığımızda eksik olan bir konunun olduğu aşikârdır.
Makro aleme baktığımızda, gezegenlerin güneş etrafında bir yörüngede dönmesi bir hızın kazanılmasını gerektirmekte. Bu da dünyamız için 365 gün ve 6 saatlik zaman dilimi sonucunda güneş etrafındaki turunun tamamlanması demektir. Fakat birde dünyanın kendi etrafındaki dönüşü vardır ki, bunun bize yansıması 24 saat olacaktır. Yani 24 saat de bir dünya kendi ekseni etrafındaki dönüşünü tamamlamaktadır. Yani dünyamızın kendi ekseni etrafındaki dönüşü, bir hızın varlığına delildir.
Mikro alemde de parçacıkların hızları değerlendirilirken, her zaman için doğrusal hızları değerlendirilmektedir. Fakat makro alemde olduğu gibi, mikro alemde de parçacıkların kendi etraflarında dönüşleri ile elde ettikleri bir hız kavramı olmak durumundadır.
Fizik biliminde “spin” olarak ifade edilen kavram aslında bir bakıma bunu yansıtmaktadır veya yansıtmalıdır diyebiliriz. Fizikte, bir parçacığın kendi etrafında dönüşü sırasında ilk şeklini hangi durumda alıyorsa, ona spin denmekte. Örnek verirsek 1/2 spinli bir parçacık olan elektron, kendi ekseni etrafındaki dönüşü sırasında, her yarım turda bir kendisinin ilk şeklini almaktadır. Tabi ki buda bir hızı gerektirmektedir.
Yani sonuç olarak hız denilen kavramı ikiye ayırmak durumundayız ;
a- Doğrusal hızlar
b- Parçacıkların kendi etraflarındaki dönüşleri
Bu her iki durumda, cisim ve parçacıkların hem kütleleri, hemde enerjileri konusunda tesir hakkına sahiptirler.
Kaynak:Ufkun Ötesi(Metin Şahin)
