Parazit Belirtileri ve Tedavisi
İnsanların bağırsaklarında yaşayıp çoğalabilen, toplumumuzda da sık görülen parazitler şunlardır.

• Askaris
• Oksiyur (kıl kurdu)
• Giardia
• Tenya(şerit)

ASKARIS
Askaris lumbricoides adlı parazitin neden olduğu,daha çok okul öncesi ve erken okul çağı dönemindeki çocuklarda görülen, genelde belirti vermeyen,ancak nadir de olsa ciddi akciğer hastalığı, safra ya da bağırsak tıkanıklığı yapabilen bir parazittir.
Askaris en sık hastalık tablosu yapan parazit olup,sıcak iklimin hakim olduğu bölgelerde daha çok görülür. Yurdumuzda ise özellikle Güneydoğu,iç ve doğu Anadolu ile Karadeniz bölgesinde daha fazla olmak üzere her bölgede görülür.
Erkek parazitin uzunluğu 15-25cm. dişilerde 23-35cm arasındadır. Gövde çapı ise 0.5 cm. kadardır. Erişkin parazitin yaşam süresi 1-2 yıldır. Bu süre boyunca dişi parazit ortalama günde 200.000 yumurta yumurtlayabilir. Hem erkek hem de dişi paraziti taşıyan çocukların dışkılarında döllenmiş yumurtalar bulunur. Bunlar dışkılama ile atılmalarını takiben 5-10 gün içinde,uygun ortam ve koşullarda, içlerinde kurtçuk bulunan yumurtalar haline dönüşürler. Bu aşamadan sonra bulaşma yeteneklerine sahip bu yumurtalar 6 yıl kadar canlı kalabilirler. Eğer sadece dişi parazit insan dışkısında varsa, bunların bulaşma özelliği yoktur.
Bulaşma
En sık görülen bulaşma şekli parazit yumurtalarını içeren dışkı ile toprak,gıda ya da suların ağızdan alınması ile olur. Insan dışkısının gübre olarak kullanıldığı bölgelerdeki bitkilerin çiğ yenmesi ile de bulaşma olabilmektedir.
Belirtiler
Kolik şeklinde karın ağrısı
Bulantı,kusma
Iştahsızlık
Allerjik döküntü(kurdeşen)
Ağızdan-burundan parazitin çıkması,gaitada görülmesi
Nadiren zatürre (löffler pnömonisi)
Bağırsak tıkanıklığı
Teşhis
Dışkıda tipik yumurtaların görülmesi ya da parazitin kendisinin görülmesi ile olur. Teşhis için tek bir gaita analizi yeterli olmayabilir,en az 3 kez analiz ve konsantre etme yöntemleri sonrasında daha güvenilir sonuçlar elde edilebilir.
Tedavi
Askarise etkili hekimin uygun önerdiği anti-paraziter ilaçlar kullanılır.
Korunma
3 temel yaklaşım vardır.
Paraziti olanların tedavisi
Dışkı ile bulaşmanın önlenmesi
Hijyen kurallarına tam uyulmasını sağlayacak eğitim
OKSIYUR (KIL KURDU)
Etken enterobius vermikülaris adlı sarımsı-beyaz renkte küçük bir parazittir. Erkeğin boyu 3-6mm.dişilerin boyu 8-13mm olup, enleri 0.3mm. civarındadır. Çiftleşmiş bir dişi 100.000 kadar yumurta bırakır. Yaşam süresi ortalama 2 aydır. Dişiler geceleri anüse doğru hareket ederek yumurtalarını anüs çevresine bırakırlar ve ölürler. Özellikle anüs ve etrafının kaşınması ile etrafa saçılan yumurtalar uygun ısı ve nemli ortam bulduklarında, altı saat içinde içlerinde kurtçuk bulunan bulaştırıcı yumurtalar haline dönüşürler. Bu yumurtalar kuruluğa 3-10 gün kadar dayanıklıdırlar.
Kıl kurdu tüm yaş ve sosyoekonomik gruplarda görülmekle beraber, çocukluk çağında özellikle 5-14 yaş arasında daha sık görülür.
Bulaşma
En sık bulaşma anüs etrafı bölgenin kaşınması sırasında ellere ve tırnaklara bulaşan yumurtaların ağız yoluyla alınması sonucu oluşur. Parazit yumurtlamayı takiben 6 saat içinde bulaşma özelliğine ulaşmaktadır ve bu durum 20 gün kadar sürebilmektedir.
Belirtiler
Genelde çok fazla belirti vermez.
En sık görülen belirti anüs etrafında özellikle geceleri artan şiddetli kaşıntı
Burunda kaşıntı,diş gıcırdatma
Ishal,karın ağrısı
Iştahsızlık,kilo kaybı
Dışkıda kan
Teşhis
Kıl kurdunun kendisinin dışkıda görülmesi ya da sabah erken saatlerde anüs çevresinde yumurtalarının aranması ile olur. Yumurta aranması için uygulanan selefon yöntemi hem kolay hem de iyi sonuç veren bir yöntemdir. Bunun için selefonun (seloteyp) önce anal bölgeye sıkıca bastırılır,sonra lam üzerine yapıştırılıp mikroskopik muayene yapılır.
Tedavi
Kıl kurduna etkili hekimin önerdiği anti-paraziter ilaçlar kullanılır.
Korunma
Hijyen kurallarına tam uyulması
Parazitli kişilerin tedavisi
Aile bireylerinin taranması
Çocukların tırnaklarının kısa kesilmesi, çamaşırlarının yatak çarşafla rının kaynatılarak temizlenmesi,anüs bölgesinin temiz tutulması
GIARDIA
Giardia lamblia nın neden olduğu bir paraziter enfeksiyondur. Özellikle az gelişmiş ve gelişmekte ola ülkelerde sık görülür.
Bulaşma
Giardia kistleri bulaşmış su ve gıda maddelerinin alınması, kişiden kişiye direkt temas, oral veya anal seksüel temas, oyuncaklar ve evcil hayvanlar hastalığın yayılmasında başlıca rolü oynarlar. Arıtma sistemi yeterli olmayan bölgelerde ve kırsal alanlarda bulaşmış suların içilmesi ile salgınlar oluşabilir.
Belirtiler
Hastalık kendini 3 şekilde gösterebilir.
a-Hiç belirti vermeyebilir.
b-Akut ishal şekli: Sık, sulu, açık renkte bazen yağlı görünümde, kötü kokulu dışkılama ile başlar. Buna halsizlik, kolik tarzında karın ağrısı, karında şişkinlik, kusma,hafif ateş, iştahsızlık eklenebilir.
c-Kronik ishal şekli: Uzun süre devam eden yağlı, kötü kokulu dışkılama, karın ağrısı, karın şişliği ve kilo kaybı ile kendini gösterir.
Teşhis
İshalli hastalarda dışkıda giardianın kist ya da trofozoitinin görülmesi ile konulur.
Korunma
Hasta çocukların saptanıp tedavi edilmesi
Anne-baba ve bakıcıların kişisel hijyen konusunda eğitilmesi
Kreşlerde çevre şartlarının sağlığa elverişli hale getirilmesi
Giardia yolcularda,kamplarda tatil yapanlarda ve özellikle turistlerde sorun olabilmektedir. Temiz içme ve kullanma suyu sağlanması en önemli nokta olup, suyun temizlenmesinde rutin olarak kullanılan çöktürme, süzdürme, klorlama ve filtrasyon yöntemleri ile ortadan kaldırılmaktadır. Giardia kistlerini eradike etmek için en etkili ve güvenli yol suyun 3 dakika süre ile kaynatılması ya da sadece şişe suyu içilmesidir.
Tedavi
Giardia ya etkili hekimin önerdiği anti-paraziter ilaçlar kullanılır.
TENYA(ŞERIT)
Pişirilmemiş ya da az pişirilmiş hastalıklı sığır etinin yenmesi ile Tenya Saginata, domuz etinin yenmesi ile de Tenya Solium oluşur. Parazit 10-15metre kadar olabilir. Dışkıyla atılan yumurta toprakta 8 hafta yaşayabilir. Ülkemizde de sık olarak görülmektedir.
Belirtiler
Genellikle belirti vermezler. Karın ağrısı, iştahsızlık, kilo kaybı gibi yakınmalar olabilir.
Teşhis
Dışkıda parazitin kendisinin ya da renkli ve hareketli segmentinin görülmesi ya da mikroskopik olarak yumurtaların saptanması ile olur.
Korunma
Etlerin iyi pişirilerek yenmesi en önemli koruyucu önlemdir.
Tedavi
Tenya ya etkili hekimin uygun gördüğü anti-paraziter ilaçlar kullanılır. Tenya dışkıyla çıkmaya başlayınca çocuk oturduğu yerden kaldırılmamalı,tenyanın tamamen düşmesi beklenmelidir. Tenya zorla çıkarılmaya çalışılmamalıdır. Çünkü baş düşmedikçe tenyadan kurtulmak mümkün değildir.
Çengelli Kurtlar
Beyaz ya da sarımtırak renkte olan çengelli kurt, 8 milimetre ila 1,5 metre arası boydadır. Yumurtaları pis sularda gelişir. dolayısıyla çocuklara pis sulardan geçer. Onikiparmak barsağında yerleşir ve çoğalırlar. Kan emerek beslendiklerinden bir müddet sonra kansızlık ve sindirim sistemi bozukluklarına sebep olurlar.
Tedavi:
Doktor kontrolünde ilaçla yapılır. Yukarıda geçen temizlik kuralları şüphesiz burada da geçerlidir.
Kedi-Köpek Parazitleri
Kedi, köpek, tavşan gibi evcil hayvanların barsaklarında gelişen bazı solucan tiplerinin dişileri, yumurtalarını bu hayvanların dışkısına bırakırlar. Dışkı ile dışarı atılan yumurtalar etrafa yayılırken; aynı zamanda hayvanların tüyleri arasına da girerler. Çocuk onları severken tırnak aralarına geçer; oradan da yemek yerken ağız yoluyla barsaklara ulaşırlar.
İnce barsaklara açılan yumurtalar, kurtcuk(larva) halinde kalıp gelişmezler. Barsak çeperlerini delip kana karışırlar. Kan yoluyla karaciğer, akciğer, beyin zarı ve göz gibi hayati önem taşıyan organlara yayılırlar.turkeyarena.com
DİKKAT:Tedavi ile vaktinde zararsız hale getirilmeyen parazitl larvaları, yerleştikleri dokularda kalıp kireçleşirler. Kireçlenmeleri halinde ameliyattan başka çare yoktur. erken müdahalelerde ilaç tedavisi yeterlidir.