Oscar Niemeyer
Vikipedi, özgür ansiklopedi

Oscar Ribeiro de Almeida Niemeyer Soares Filho veya kısaca Oscar Niemeyer (d. 15 Aralık 1907, Rio de Janeiro), Brezilya kökenli bir mimar ve uluslararası modern mimarlığın en önemli temsilcilerindendir. Dökme betonunun estetik amaçlar için farklı biçimlerde kullanılmasının öncülüğünü yapan ilk mimarlardan birisidir.

• Vatandaşlık: Brezilya
• Doğum: 17 Aralık 1907, Rio de Janeiro, Brezilya
• Evlilik: Annita Baldo (ilk eşi), Vera Lucia Cabreira (ikinci eşi)
• Etkin yılları: 1936 - halen etkin
• Mimarlık tarzı: Modernizm
• Ünlü yapıtları:
  • Brezilya Ulusal Kongre Binası
  • Assisili Francesco Kilisesi
  • Palácio da Alvorada
  • Brasilia Katedrali
• Ödül:
  • Lenin Barış Ödülü
  • Pritzker Mimarlık Ödülü
  • Asturias Prensliği Ödülü
  • Légion d'honneur Madalyası

Dönemin Brezilya’daki ünlü mimarlarından Lúcio Costa ve Carlos Leão'nun ofislerinde mimarlık kariyerine adım atan Oscar Niemeyer, zaman içinde uluslararası modern mimarlığın en önemli temsilcilerininden birisi olmuştur. 1939 New York Dünya Fuarı'ndaki Brezilya Pavyonu tasarımı ile uluslararası mimarlık dünyasında daha da tanınmaya başlayan mimar, Pampulha'da daha geniş alanlara yayılmış büyük ve farklı kapsamlı projeleri tasarlamak fırsatını elde etmiştir. Ancak kendisinin çok ünlü bir mimar yapan ve de modern mimarlığın önemli eserlerinden bazılarını oluşturma şansını veren, UNESCO Dünya Mirasları listesinde olan Brasilia şehrindeki tasarımları olmuştur.
Gençlik yıllarından beri komünist ideolojiyi benimseyen ve de 1945 yılından beri Brezilya Komünist Partisi’ne üye olan Oscar Niemeyer, 1964 yılında gerçekleşen askeri darbeden sonra, siyasi görüşlerinden dolayı 1985 yılına kadar yurtdışında yaşamıştır. Bu dönemde daha çok Brezilya dışında tasarımlar gerçekleştiren mimar, ülkesine dönüşünden sonra hem yurtiçi hem de yurtdışında çalışmalarına devam etmiştir. Birçok ulusal ve uluslararası ödülün de sahibi olan Oscar Niemeyer hâlen mimarlık alanında çalışmaya devam etmektedir.
Tasarladığı yapılarda geniş alanlara yer vermesi ve farklı amaçlı kullanımları alışılmadık şekillerde kullanması ile tanınan mimar "anıtsal yapıların heykeltraşı" nitelemesi ile hem övülmüş hem de eleştirilmiştir.

Özel hayatı
Oscar Niemeyer, 15 Aralık 1907 tarihinde Brezilya'nın başkenti Rio de Janeiro'da yer alan ve de daha sonraları dedesi Ribeiro de Almeida'nın ismi verilecek olan Laranjeiras bölgesinde dünyaya geldi. Oscar Niemeyer Soares ve Delphina Ribeiro de Almeida'nın oğludur. İki erkek ve bir kız kardeşi vardır. Büyük babası Brezilya Anayasa Mahkemesi'nden sorumlu devlet bakanı olan Niemeyer, ailesini katolik kökenli bir burjuva aile olarak tarif eder. 21 yaşında İtalya'dan göçen bir aileden olan Annita Baldo ile evlendi ve ondan bir kızı (Anna Maria Niemeyer) oldu. Bu kızından dört torunu vardır. Nimeyer'in ilk eşi 2004 yılında öldü, 16 Kasım 2006 tarihinde (98 yaşındayken) kendisinden 38 yaş genç olan asistanı Vera Lúcia Cabreira ile evlendi.
Çalışma hayatına babasının tipografi ofisinde başladı. Bir süre sonra Escola de Belas Artes okulunda eğitim görmeye başladı ve 1934 yılında mimar/mühendis olarak mezun oldu. Mezun olduğu dönemde parasal sorunlar yaşamışsa da mimar Lúcio Costa ve Carlos Leão'nun ofislerinde ücretsiz olarak çalışmaya başladı.
Zaman içinde mimar olarak daha çok tanınmaya başlayan Oscar Niemeyer 1945 yılında, ömür boyu üye kalacağı ve 1992 yılında başkanı olacağı, Brezilya Komünist Partisi'ne katıldı. Komünistliği sebebiyle askerî diktatörlük döneminde oldukça baskılara uğradı. Bu dönemde Avrupa'ya sürgüne gitmek zorunda kalacak olan mimarın ofisine baskınlar düzenlendi; çizimlerine ve diğer çalışmalarına el kondu. 1985 yılında askeri dikatörlükten demokrasiye dönüşün başlamasıyla Brezilya’ya geri döndü. Halen mimarlık çalışmalarını bu ülkede devam ettirmektedir.

İlk çalışmaları
1936 yılında, dönemin Brezilya Eğitim Bakanı tarafından, Rio de Janeiro'deki Brezilya Eğitim ve Kamu Sağlığı Bakanlığı'nın yeni merkezinin (Gustavo Capanema Sarayı) inşaatında stajer mimar olarak görev aldı. 1939 yılında aynı amaç için bir grup mimara (Lucio Costa, Carlos Leao, Affonso Eduardo Reidy, Jorge Moreira, Ernani Vasconcellos) katıldı. Le Corbusier ise bu gruba 1936 yılında danışman olarak katkıda bulundu.

Gustavo Capanema Sarayı, Rio de Janeiro

Oscar Niemeyer'in talebi üzerine bu yapıya 1985 yılında, yazar ve pedagog olan Brezilya'nın ilk Eğitim Bakanı Gustavo Capanema'nın ismi verildi. 1930'larda tamamlandığında dünyada devlet siparişi ile tamamlanmış ilk modernist gökdelen idi. O dönemde Le Corbusier bile henüz bu kadar yüksek bir modernist yapı tasarlamamıştı. Le Corbusier'nin teorik olmayıp inşa edilme fırsatı elde eden ilk çok katlı tasarımı olan Unité d'Habitation binası bile ancak 1947 yılında inşa edilmeye başlanabilmiştir. 1943 yılında tamamlanan Gustavo Capanema Sarayı'nda hem Brezilya kültürünün hem de modern stilinin malzemeleri ve tekniklerinden faydalanılmıştır. Mesela geleneksel Portekiz tekniği olan azulejo tekniği, Le Corbusier'a ait olan brise-soleil tekniği, koloni mimarlığının renk tonları, Roberto Burle Marx’ın tropik bahçe tasarımları gibi unsurlar başarılı bir şekilde bir arada kullanılmıştır.

Gustavo Capanema Sarayı, Rio de Janeiro

1939 yılında Oscar Niemeyer, 1939 New York Dünya Fuarı'ndaki Brezilya Fuar Pavyonu'nu Lucio Costa ve Paul Lester Wiener ile birlikte tasarladı. Bu tasarımdan etkilenen dönemin New York Belediye Başkanı Fiorello La Guardia, kendisine şehrin anahtarını hediye etti.
Yirminci yüzyılın ortalarında gelindiğinde Brezilya'daki modernist mimarlık Reyner Banham'ın belirttiği gibi "dünyadaki ilk ulusal modern mimarlık stili" olarak tanındı. 1940 ve 1950'li yıllarda basılan mimarlık dergilerinde özelikle Oscar Niemeyer ve Affonso Eduardo Reidy'nin tasarımları geniş bir şekilde yer bulmuştur.

Pampulha Projesi

Pampulha Gölü, Belo Horizonte

1940 yılında Oscar Niemeyer, Minas Gerais Eyaleti'nin başkenti Belo Horizonte'nin belediye başkanı olan Juscelino Kubitschek ile tanıştı. Belediye başkanı Juscelino Kubitschek, eyalet valisi Benedito Valadares ile birlikte başkentin kuzeyinde "Pampulha Kompleksi" diye adlandırılacak yeni bir banliyö şehri oluşturmak için Oscar Niemeyer'i görevlendirdi.
Brezilya'nın kayıtlara geçmiş ilk modern anıtı olacak ve de Aziz Assisili Francesco'ya adanmış olan Assisili Francesco Kilisesi bu dönemde inşa edildi. Pampulha Kompleksi'nde kiliseye ek olarak bir gazino, dans merkezi, restaurant, yat klübü, golf klübü ve 100 oda kapasiteli bir hotelin (hotel inşa edilmedi) yapay bir gölün etrafına yerleştirilmesi planlandı. Vali'nin haftasonları dinlenmesi için bir yapı da yapay gölün yakınına inşa edildi.

Pampulha Gölü'nün hemen yanında yer alan Assisili Francesco Kilisesi, Belo Horizonte

Bu yapılar 1943 yılında tamamlandığında beraberlerinde yoğun bir tartışmayı da getirdiler. Aynı sene New York'ta yer alan New York Modern Sanat Müzesi (MoMa)'daki "Brezilya inşa ediyor" sergisinde bu proje uluslararası olarak da tanınma fırsatını elde etti. Başka bir tartışma da yeni inşa edilen Assisili Francesco Kilisesi hakkında çıktı. Minas Gerais Eyaleti'nin Kilise yetkilileri bu kilisenin kutsanmasını ve kullanıma açılmasına, modern ve alışılmadık tasarımı ve ressam Candido Portinari'nin altardaki duvar resimleri resimleri nedeniyle, 1959'a kadar karşı çıktılar. Oscar Niemeyer, Pampulha'da gerçekleştirdiklerinin çağdaş mimarlığın monotonluktan çıkması için kendisine fırsat verdiğini belirtti ve ekledi:

"Eğri biçimlere karşı ilgi duyuyorum. Gelişmekte olan modern teknoloji sayesinde gerçekleşebilen özgür ve hassas eğrileri, eski ve saygın Barok tarzı kiliselere tercih ederim […] Doksan dereceli köşeleri ve rasyonel mimarlığın cetvel ve gönyeyle oluşturulan anlayışını özellikle gözardı ettim ve de dökme betonunun bana sunduğu eğrilerin ve düz çizgilerin dünyasına girdim […] Bu kasıtlı protestoyu gerçekleştirebilmek için, yaşadığım ülkemin ortamından, beyaz kumsallarından, kocaman dağlarından, eski Barok tarzı kiliselerinden ve çekici esmer kadınlarından ilham aldım."

(Oscar Niemeyer)

1940 ve 1950'li yıllar

Birleşmiş Milletler Genel Merkez Binası, New York

1945 yılında Brezilya Komünist Partisi'ne üye oldu, 1992 yılında ise başkanı seçildi.
1947 yılında dünyaca tanınan bir mimar olduğu için New York'ta inşa edilecek yeni Birleşmiş Milletler Genel Merkez Binası'nın tasarımı için oluşturulan uluslararası tasarım grubunda yer aldı. Birleşmiş Milletler Genel Merkezi Binası için Oscar Niemeyer’in "taslak 32" önerisi Tasarım Kurulu tarafından onaylandıysa da Niemeyer daha sonradan Le Corbusier'nin baskısına razı olarak onunla birlikte (Vladimir Bodiansky ve Ernest Weissmann'ın da yardımıyla oluşturulan) "taslak 23/32"ü sundu. Bu plan hem Niemeyer hem de Le Corbusier'nin projelerinden unsurlar içermekteydi ama ağırlıklı olarak Niemeyer'in orijinal planına dayalıydı. Her ne kadar Le Corbusier inşaat sırasında da bu proje ile ilgili kalmak istediyse de, tasarımı onaylayan mimarlar grubu inşaatı gerçekleştirmesi için Wallace Harrison ve Max Abramovitz'e onay verdi.
Niemeyer, 1946'da Yale Üniversitesi'nde ders vermek için davet edildiyse de komünist partisi üyesi olduğu için ABD'ye giriş vizesi alamadı. 1950 yılında çalışmaları hakkındaki ilk kitap, Stamo Papadaki tarafından ABD'de basıldı. 1953 yılında Harvard Üniversitesi Yüksek Lisans Tasarım Bölümü'ne dekan olarak seçildi ama yine politik görüşleri nedeniyle vize alamadı.
Sao Paulo şehrinin kuruluşunun 400. yılı anısına 1951 yılında Ibirapuera Parkı'nı tasarladı. Bu dönemde tasarladığı diğer projeler ise Copan Apartman Kompleksi (1953-1966), JK Binası, Belo Horizonte şehri (1951), Casa das Canoas, Rio de Janeiro (1952-1953), kendisi için tasarladığı evi (1952-1953), Niemeyer lüks apartman kompleksi, Belo Horizonte şehridir (1954-1960).
1945 ile 1955 yılları arasında Oscar Niemeyer, Venezuela'nın başkenti Caracas'ta yer alan Caracas Modern Sanat Müzesi'ni tasarladı.

Brasilia Şehri'nin tasarlanması

Oscar Niemeyer'in Brasilia'da tasarladığı bazı yapılar: Brezilya Ulusal Kongre Binası, Ulusal Cumhuriyet Müzesi, Brasilia Katedrali, Ulusal Kütüphane

Juscelino Kubitschek 1956 yılında Brezilya Başkanı seçildikten çok kısa bir süre sonra 1956 Eylül'ünde Oscar Niemeyer’ı evinde (Casa das Canoas) ziyaret etti. Arabada Oscar Niemeyer ile konuşurken kafasından geçen iddialı önerisini onunla paylaştı:

"Bu ülke için yeni bir başkent inşa edeceğim. Bunun için bana yardım etmeni istiyorum. […] Oscar, bu sefer birlikte Brezilya’nın başkentini inşa edececeğiz."

Bu vesile ile ülkenin yeni başkentinin (Brasilia) tasarlanması projesini Oscar Niemeyer'e verdi. Yeni şehrin tasarlanması için bir yarışma organize eden Niemeyer, aday projelerden Lucio Costa'nınkini uygulanması için seçti. Oscar Niemeyer Brasilia şehrindeki yapıları tasarlarken Lucio Costa ise şehrin planlamasını gerçekleştirmeye başladı.
İlerleyen aylarda Oscar Niemeyer, Brasilia şehrinin önde gelen ticari, konut ve devlet yapılarından bazılarını tasarladı. Bu yapılar arasında Brezilya Devlet Başkanı'nın resmi konutu olan Palácio da Alvorada, Brezilya Ulusal Kongre Binası, Brasilia Katedrali, bazı başkanlık yapıları ve apartman birimleri ile Anıtsal Eksen gibi şehir düzenlemeleri yer alıyordu.

Brezilya Ulusal Kongre Binası, Brasília, Brezilya

Cumhuriyet Kültür Kompleksi'nin bir parçası olan Ulusal Kütüphane ve Ulusal Cumhuriyet Müzesi de bu dönemde inşa edildi. Brasilia şehrinin önemli yapılarının tasarlanması, inşa edilmesi ve kullanıma açılması dört yıl içinde tamamlandı.
Çoğu yapının Oscar Niemeyer tarafından tasarlanmış olması nedeniyle Brasilia şehri uzaktan gözlemlendiği zaman bazı tasarım öğelerinin çoğu bölgede tekrar edildiğini, bu vesile ile şehrin tarz olarak bir bütünlük içinde olduğunu söylemek mümkündür. En yakın şehre kilometrelerce uzakta boş bir alana bir şehirin sıfırdan yaratılması ve bunun çok kısa sürede gerşekleşmesi Juscelino Kubitschek'in en büyük başarılarından birisi, hatta bazılarınca en önemlisi olarak nitelendirilir. Her ne kadar bazı tarihçiler Brasilia'nın inşaatını Amerika kıtasının kolonileştirilmesiyle eşdeğer bir eylem olarak nitelendirmişse de genel olarak olumlu tepkiler aldı. Oscar Niemeyer ve Lucio Costa bu şehrin planlamasını gerçekleştirirken bazı yeni fikirleri de denemek fırsatını elde ettiler. Oldukça geniş ve boş caddelerin varlığı bunun bir örneğidir. Oscar Niemeyer insanların aynı şehirde bir noktadan diğerine gidebilmesi için 20 dakikadan daha fazla süre harcamasının, o insana saygısızlık olduğu yorumunu yapmıştır. Diğer bir yeni şehir planlama fikri ise yapıların çoğunlukla yerden kolonlar ve diğer taşıyıcı sistemler ile yükseltilmesidir; böylelikle bu binaların boş kalan alt kısımlarının özgür olması ve doğa ile bütünleşmesi amaçlanmıştır.
Brasilia şehrinin oluşturulmasında, Oscar Niemeyer'in dünya görüşüne paralel bir şekilde, sosyalist ideolojiye referans veren bir tasarım amacı da vardır. Bu amaca göre şehirdeki tüm konut yapılarının devlete ait olması ve devlet tarafından kiralanması amaçlanmıştır. Yine bu amaca göre bakanlar ile işçiler aynı yapıları paylaşacaklardı. Ancak bu amaç devlet yönetimi tarafından görmemezlikten gelinmiş ve şehirde Juscelino Kubitschek'den sonra iktidara gelen devlet başkanları kendi siyasi görüşlerine göre değişiklikler yapmışlardır.

1960'lı yıllar ve askeri diktatörlük
Brasilia şehrinin oluşturulmasından sonra Oscar Niemeyer, Brasilia Üniversitesi Mimarlık Bölümü Başkanı seçildi. 1963 yılında Amerikan Mimarlar Enstitüsü'ne onur üyesi olarak seçildi. Aynı yıl Sovyetler Birliği tarafından verilen Lenin Barış Ödülü'nü kazandı.
1964 yılında, Haifa şehrinin belediye başkanı Abba Hushi tarafından Hayfa Üniversitesi'nin tasarlanması için İsrail'e davet edildi. Tasarımı tamamlayıp ülkesine döndüğü zaman bambaşka bir Brezilya ile karşılaştı.
1961 yılında Brezilya'nın yeni başkanı olan Joao Goulart, 1964 Mart'ında bir askeri darbe ile görevinden alındı. General Castello Branco ülkenin yönetimini eline aldı ve askeri diktatörlük 1985 yılına kadar sürdürdü.

Sürgün yılları

Arnoldo Mondadori Yayınevi, Milano, İtalya

Komünist görüşü nedeniyle, Oscar Niemeyer askeri diktatörlük döneminde baskılara maruz kaldı. Ofisine baskınlar düzenlenen mimar bu dönemde politik baskılar nedeniyle yeni projeler tasarlayamadı. Basımını üstlendiği dergi merkezine de baskınlar düzenlendi, matbaa kısmı yıkıldı ve dergi kapatıldı. 1965 yılında askeri diktatörlüğü protesto için 200 öğretim görevlisi ile birlikte Brasilia Üniversitesi'ndeki görevinden istifa etti. Aynı yıl Fransa'daki Louvre Müzesi'ndeki bir sergiyi görmeye giden mimar, çalışmalarını 1966 yılından itibaren bu ülkeden devam ettirmeye başladı.
Paris'in Şanzelize Caddesi bölgesinde ofis açan mimarın bu dönemdeki kariyeri ve tasarladığı eserleri Brezilya'dakine kıyasla farklıdır. 1966 yılında Lübnan'da yer alan Trablusşam şehrindeki Uluslararası Sergi Merkezi'ni tasarladı. Binanın tamamlanmasına rağmen Lübnan İç Savaşı nedeniyle kullanıma açılamadı. Bu dönemde tasarladığı önde gelen projeler Cezayir'de yer alan Huari Bumedyen Fen ve Teknoloji Üniversitesi ve Paris'te yer alan Fransız Komünist Partisi Genel Merkez Binası, İtalya'da yer alan Arnoldo Mondadori Yayınevi, Funchal'da yer alan bir hotel ile Madeira Kumarhanesi ve de Malezya'nın Penang Eyaleti'nin başkenti George Town'da yer alan Penang Eyaleti Camisi oldu.
Oscar Niemeyer Paris'te kaldığı dönemlerde mobilyalar da tasarladı. Bükülmüş demir ve deri kaplamadan oluşan sandalye ve ayak iskemleleri limitli bir sayıdaki müşterisi için tasarlamıştır. 1978 yılında ise Oscar Niemeyer'in bu mobilya tasarımlarının bazıları bir Japon firması tarafından Brezilya'da da satışa sunuldu. Tıpkı mimarlık alanındaki tasarımlarında olduğu gibi, Oscar Niemeyer'in mobilyalarında da kadın vücuduna ve Rio de Janeiro dağlarına gönderme yapılan hassas eğrisel formlar kullanılmıştır.

1980 ile 2000 yılları arası dönem
21 yıl süren askeri diktatörlük yönetimin 1985 yılında sona erdi. Brezilya'nın yeni devlet başkanı João Figueiredo döneminde demokrasiye geçilmeye başlanması nedeni ile Oscar Niemeyer ülkesine dönmeye karar verdi. Oscar Niemeyer, 1980'den sonraki dönemi hayatının ve mimarlık kariyerinin son aşaması olarak tanımlamıştır. Bu dönemde tasarladığı önemli eserler arasında Juscelino Kubitschek Anıtı (1981), Ulusal Panteon (1986) ve Latin Amerika Anıtı (1989) yer aldı. İsa'nın kanayan elinden ve bu elden akan kanın Orta ve Güney Amerika şeklinde aktığı Latin Amerika Anıtı'nı İngiltere'de yayınlanan The Independent gazetesi "anlamsız ve insanları gücendirici bir inşaat"' olarak nitelendirmiştir.
Oscar Niemeyer 1988 yılında ABD'li mimar Gordon Bunshaft ile birlikte, mimarlık alanındaki en prestijli ödüllerden birisi olarak kabul edilen, Pritzker Mimarlık Ödülü'nü kazandı.
1992 ile 1996 yılları arasında Brezilya Komünist Partisi'nin (PCB) başkanı olarak görev aldı. Sovyetler Birliği'nin yıkılmasından beri oy kaybeden Brezilya Komünist Partisi, Oscar Niemeyer'i hem Brezilya kamuoyunda oldukça tanınan bir şahıs olduğu için hem de bu partiye gençliğinden beri sempati duyduğu için, başkanlık görevinde getirdi. Oscar Niemeyer politikada aktif bir lider olmadıysa da, partinin yaşadığı kriz boyunca ayakta durmasında önemli katkıları oldu. 1992 yılında partinin ideolojik ayrılıklar nedeniyle bölünmesi sırasında partinin isminin komünist partisi olarak kalmasını talep edenler grubunda yer aldı. 1996 yılında ise bu görevi bıraktı.

Ulusal Cumhuriyet Müzesi, Brasilia

Niterói Güncel Sanat Müzesi, Niterói

Oscar Niemeyer Müzesi, Curitiba

1987 yılında Brasilia şehrinde önemli bir yapı olan Yerli Halklar Müzesini tasarladı. 1996 yılında 89 yaşında iken Rio de Janeiro eyaletindeki Niterói şehrinde yer alan Niterói Güncel Sanat Müzesi'ni tasarladı. Rio de Janeiro şehrine de oldukça yakın olan Niterói şehrinde tasarlanan bu yapı bazı mimarlık eleştirmenleri tarafından mimarın tasarladığı en iyi projesi olarak nitelendirildi. Guanabara Körfezi'ne ve Rio de Janeiro şehrine bakan Niterói Güncel Sanat Müzesi kayalık bir alan üzerine kuruldu.

2000'den günümüze

Oscar Niemeyer

Oscar Niemeyer'ın 1967 yılında Brezilya'nın Paraná eyaletindeki Curitiba şehri için tasarladığı bir müze projesi, orijinal tasarıma sadık kalınarak inşa edildi. 2002 yılında ünlü mimarın kendisine adanarak, Oscar Niemeyer Müzesi adıyla açıldı. Şekli nedeniyle yerel halk tarafından "Niemeyer'in Gözü" olarak adlandırılan müze bazı restorasyonlar ve eklemeler ile tam kapasite kullanıma 8 Temmuz 2003 tarihinde açıldı.
Londra'nın Hyde Park'ında yer alan Serpentine Gallery yönetimi, bu galerinin geçici Yaz Pavyonu'nu tasarımı için Büyük Britanya'da bugüne kadar hiç tasarım yapmamış bir mimarı, her sene davet eder. Bu gelenek bağlamında 2003 yılında Oscar Niemeyer'ı davet edildi.
Niemeyer, 2004 yılında, bir komünist olan Carlos Marighella'nın ölümünün 35. yıldönümü vesilesiyle, Marighella'nın Salvador da Bahia şehrindeki mezar taşını tasarladı.
Amerika kıtası'nın en doğu noktası olan João Pessoa'da yer alan ve de inşaatına 2005 yılında başlanan Estação Cabo Branco adlı proje 2008 yılında tamamlandı.
15 Aralık 2006 tarihinde, 50 yıl gecikmeli de olsa, Oscar Niemeyer'in Brasilia şehri için tasarlamış olduğu Ulusal Cumhuriyet Müzesi ve Ulusal Kütüphane yapıları mimarın 99. doğum gününde kullanıma açıldılar. Her iki yapı da Brasilia şehrinin Esplanada dos Ministérios bölgesinde ve de Brasilia Katedrali'nın hemen yanında yer almaktadır.
Oscar Niemeyer 2007 yılında 100 yaşına bastı. Mimarın 100. doğum gününde Rusya Başkanı Vladimir Putin kendisine "Dostluk Nişanı" verdi. Nisan 2008 tarihinde ise Avrupa'da gerçekleştirdiği en büyük projelerinden olan ve İspanya'nın Asturias bölgesinde yer alan Oscar Niemeyer Uluslararası Kültür Merkezi projesinin inşaatına başlandı. Oscar Niemeyer 1989 yılında kazandığı Asturias Prensliği Ödülü'ne karşı bir teşekkür jesti olarak, bu büyük kültür merkezi tasarım projesi Asturias'da inşa edilmek üzere sundu.
15 Aralık 2009 tarihinde 102 yaşına basan Oscar Niemeyer hâlen mimarlık çalışmalarına devam etmektedir.

Mimari tarzı
1936 yılında mimarlık kariyerine başlayan ve halen tasarımları inşa edilmeye devam eden Oscar Niemeyer'in mimari tarzı, zaman içinde yer yer değişiklikler göstermiş olsa da, en önemli özelliği dökme betonu son derece yaratıcı ve farklı biçimlerde kullanmasıdır. Kendisi ile yapılan söyleyişilerde sık sık betonun mimari tasarımlarında önemine dikkati çeken Oscar Niemeyer, genelde yapının betonarme taşıyıcı sistemi bittiğinde tasarımının da tamamlandığını belirtmiştir. Le Corbusier ile birlikte dökme betonun modern mimarlıkta yaratıcı bir şekilde kullanılmasının en önemli öncülerindendir.
Oscar Niemeyer'in ilk dönem tasarımlarında Le Corbusier'in etkilerini son derece belirgindir, ancak zaman içinde mimar kendi tarzını oluşturmuştur. Betonun estetik bir şekilde kullanılması bir yana bırakılırsa, bu mimari tarzın en dikkat çeken unsuru hafif görünen eğrisel formların oluşturduğu mekanların o güne kadar modern mimaride görülmemiş mimari biçimleri oluşmasıdır. Bu denli geniş mekânlarda betonarmenin son derece estetik ve hafif görünümlü bir şekilde kullanılabilmesi için dönemin ünlü mühendislerinden Brezilyalı Joaquim Cardoso ile İtalyan Pier Luigi Nervi'in önemli katkıları olmuştur. Tasarımlarında kullandığı eğriler hakkında şöyle demiştir:

"Doksan derecelik bir açı beni etkilemez; insanoğlu tarafından yaratılmış dümdüz, katı ve değişime açık olmayan şeyler de ilgimi çekmez. Beni esas etkileyen özgür ve hassas eğrilerdir; bu eğrileri ülkemin dağlarında, hızla akan akarsularında, denizin dalgasında, sevilen kadının vücudunda bulabilirsiniz. Eğrilerden oluşur tüm evren, Einstein'in eğrisel evreni."

(Oscar Niemeyer)

Dökme betonun eğrisel formlar veya kabuk şeklinde kullanılmasıyla ve de buna düz çizgisel kütlelerin eklenmesiyle Oscar Niemeyer pekçok çarpıcı form oluşturmuştur. Kabuk şeklini sık sık kullanan mimarın Brasilia şehrindeki tasarımları arasında en tanınmış olanı Brezilya Ulusal Kongre Binasıdır. Her ne kadar düz çizgiler kullanmayı Pampulha’daki projelerinde bırakmaya başlamışsa da Niemeyer mimari kariyerinde Brasilia şehrinin tasarımı bir dönüm noktası olmuştur. Dönemin devlet başkanı Juscelino Kubitschek öncülüğünde Brasilia şehrinini önemli binaların çoğunluğunu tasarlaması Niemeyer’e bu bağlamda sayısız mimari deney yapma fırsatını vermiştir. Bu dönemde ortaya çıkan yapıların birçoğu modern mimarinin önemli örneklerinden olmuşlardır. Niemeyer bir makalesinde mimari tarzının gelişmesini şu şekilde özetler:

"Mimarlık kariyerimi beş farklı döneme ayırabilirim: İlk dönem Pampulha’da yaptığım çalışmalar, sonra Pampulha ile Brasilia arasındaki dönem, Brasilia’da tasarladıklarım, sonra yurtdışındaki çalışmalarım ve en son olarak da günümüze kadarki çalışmalarım. [….] Mimarlık dünyasına etkisi olan hiçbir çalışma veya mimarlık stili hakkında bir mimar olarak görüşlerimi belirtmedim. Bugün geçmişe ve tasarladığım eserlere baktığım zaman bunun nedenini daha iyi anlıyorum. Yukarıda bahsettiğin beş dönemin tamamının ortak özelliği hiç şüphesiz ki bünyesinde isyankarlığı barındırmasıdır."

(Oscar Niemeyer)

Hakkındaki eleştiriler
2007 yılında yayımlanan bir makalede, New York Times gazetesinin mimarlık eleştirmenlerinden birisi olan Nicolai Ouroussoff, 90'lı yaşlarında hâlâ etkin olan Oscar Niemeyer'in son dönemdeki tasarımlarının kalitesinin düştüğünü iddia ederek bunu yaşının ilerlemesine bağlamıştır. Bu eleştirmene göre Niterói Güncel Sanat Müzesi, mimarın geçmişte ortaya koyduğu eserler ile karşılaştırıldığında, kalite olarak oldukça düşüktür. Aynı zamanda eleştirmen Oscar Niemeyer'in eserlerinin en büyük tehdidinin bir yatırımcının buldozeri veya bilinçsiz şehir plancıları değil de, bizzat kendisi olduğunu iddia etmiştir. Nicolai Ouroussoff, bu bağlamda mimarın Brasilia şehrinin Esplanada dos Ministérios bölgesindeki birçok değerli eseri bizzat mimar tarafından bozulduğu yorumunu da getirmiştir.

Siyasi görüşü
Oscar Niemeyer 1945'te Brezilya Komünist Partisi'ne girmiştir. 1964'te Brezilya'da askeri darbe olmuş, bunun ardından üzerindeki siyasi baskı artmış ve siyasi görüşleri nedeniyle devletten aldığı projeler kesilmiştir. Sonunda Brezilya'dan ayrılan Niemeyer, bunu izleyen 20 yılını Fransa'da geçirdi. Fransız kültür bakanı André Malraux'nun yardımıyla Fransa'da oturma vizesi elde etmiş ve mimar olarak çalışabilmiştir. Diğer projelerinin yanı sıra, Fransız Komünist Partisi'nin ve L'Humanité gazetesinin genel merkezleri, Bobigny'deki iş bulma merkezini, Le Havre Kültür Merkezi'ni tasarlamıştır.
Sovyetler Birliği'ni ziyaret eden mimar, Küba'nın lideri Fidel Castro ile de tanıştı. Fidel Castro, "Niemeyer ve ben dünyadaki son komünistleriz" demiştir. Siyasi görüşleri yüzünden 1940 ve 50'lerde ABD'ye giriş vizesi elde edememiş, bu yüzden Harvard ve Yale üniversitelerinden aldığı iş tekliflerine rağmen bu üniversitelerde görev alamamıştır.
Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra, 1992'de Brezilya Komünist Partisi de adını Sosyalist Halk Partisi olarak değiştirmiş, bu harekete karşı çıkan azınlık grubun başında yer alan Niemeyer, Brezilya Komünist Partisi'ni yeniden kurmuş ve 1992-96 arasında bu partinin başkanı olmuştur. Kendisi politik anlamda aktif olmamakla beraber popüler kişiliği sayesinde bu kriz döneminde partiye bir saygınlık getirmiştir.
Niemeyer, mimarinin para sahibi sosyal sınıflara hizmet ettiğini, fakirliğin çözümünün devrimden geçtiğini belirtmiştir. Niemeyer hayatın mimarlıktan daha önemli olduğunu, esas olanın insanları ileriye götürmek olduğunu belirtmiştir.
Niemeyer, eşi Vera Lucia ile birlikte 2008'den beri Nosso Camino adlı bir mimarlık ve kültür dergi çıkarmaktadır. Brezilya'daki yüksek eğitim sisteminin, gençleri hayatın gerçek sorunlarını bilmez şekilde ve bir siyasi dünya görüşü olmadan mezun etmesini eleştiren Niemeyer, dergisinin amacının gençleri daha idealist yapmak, bencil bir dünyada yaşadıkları gösterip onu daha iyiye götürmeye teşvik etmek olduğunu belirtmiştir. Yakın yıllarda verdiği röportajlarda Niemeyer eğitim sisteminin yarattığı uzmanlaşmayı eleştirmekte, gençlerin hayatın ve kültürün her yönü hakkında bilgi sahibi olmasını savunmaktadır.

Tasarladığı heykeller

• 1982: Carlos Fonseca Amador'a adanmış heykel, Nikaragua
• 1986: "İşkenceye Sonsuza Kadar Hayır" Heykeli, Rio de Janeiro, Brezilya
• 1988: "Dokuz Kasım" Heykeli (Kasım 1988’de gerçekleşen grevde ölen üç işçinin anısına), Volta Redonda, Brezilya
• 1989: El Heykeli, Latin Amerika Anıtı, São Paulo, Brezilya
  

İsa'nın elindeki Orta Amerika ve Güney Amerika şekillerinden akan kanın betimlendiği Kanayan El Heykeli, bu kıtada yaşayanların özgürlük mücadelesini simgeliyor. Latin Amerika Anıtı, São Paulo

• 1991: Goree Adası Anıt Heykeli, Largo Dakar, Senegal
• 1995: Prestes Heykeli, Santo Ângelo, Brezilya
• 2007: "Bir Kadın, Bir Çiçek Dayanışma" Heykeli, Paris
• 2007: "Küba için Heykel" (bağış), Havana, Küba

Kazandığı ödüller ve takdirnamelerden seçmeler

• 1963: Lenin Barış Ödülü, Sovyetler Birliği
• 1963: Amerikan Mimarlar Enstitüsü onur üyeliği, ABD
• 1964: American Academy of Arts and Letters onur üyeliği, ABD
• 1988: Pritzker Mimarlık Ödülü, ABD
• 1989: Asturias Prensliği Ödülü, İspanya
• 1989: Chico Mendes Dayanışma Madalyası
• 1995: Fahri doktorluk ünvanı, São Paulo Üniversitesi
• 1995: Fahri doktorluk ünvanı, Minas Gerais Federal Üniversitesi
• 1996: Venedik Bienali Altın Aslan Ödülü, VI. Uluslararası Mimarlık Sergisi, Venedik
• 1996: Altın Aslan Ödülü, Venedik Bienali, VI. Uluslararası Mimarlık Sergisi
• 1998: Kraliyet Altın Madalyası, Britanyalı Mimarlar Kraliyet Enstitüsü, Büyük Britanya
• 2001: Küba Cumhuriyeti Devlet Konseyi Dayanışma Madalyası, Küba
• 2001: Darcy Ribeiro Madalyası, Rio de Janeiro Eyaleti Eğitim Bakanlığı
• 2001: UNESCO Ödülü (Kültür alanında)
• 2001: Gabriela Mistral Eğitim ve Kültür Üstün Hizmet Madalyası, Şili Eğitim Bakanlığı
• 2001: Brezilya Mimarlar Odası, Yirminci Yüzyıl Mimarı Ödülü
• 2007: Kültür Liyakat Madalyası, Brezilya
• 2007: Légion d'honneur Madalyası, Fransa
• 2007: Dostluk Liyakat Madalyası, Rusya

Hakkında basılan yayınlardan seçmeler

• Andre Correa Lake (2007). Oscar Niemeyer: Uma Arquitetura da Sedução. BEI. ISBN 8586518883.
• Luiz Claudio Lacerda ve Rogerio Randolph. Oscar Niemeyer 360°. ISBN 8589049051.
• Ricardo Ohtake (2007). Oscar Niemeyer. Publifolha. ISBN 8574028010.
• Miguel Alves Pereira (1993). Architecture, Text and Context: The Discourse of Oscar Niemeyer. University of Sheffield, Dept. of Architecture. ISBN 8523004432.
• David Underwood (1994). Oscar Niemeyer and The Architecture of Brazil. Rizzoli Publishing. ISBN 8575031198.
• Hess Alan (2006). Oscar Niemeyer Houses. Rizzoli Publishing. ISBN 0847827984.
• Styliane Philippou (2008). Oscar Niemeyer: Curves of Irreverence. Yale University Press. ISBN 0300120389.
• Matthiue Salvaing (2002). Oscar Niemeyer. Assouline Publishing. ISBN 0300120389.

Filmografi

• 2007 yılında Fabiano Maciel tarafından kurgulanan ve yönetilen bir belgeselde Oscar Niemeyer'in hayatı ve çalışmaları işlendi.
• Oscar Niemeyer'in, 1960'ların başında Brasilia şehrinde yarattığı eserlerin anıtsal örnekleri, 1964 tarihli Rio Macerası (L'Homme de Rio) adlı Fransa - İtalya ortak yapımı sinema filminin çekim mekanları olarak kullanılmıştır. Philippe de Broca'nın yönettiği, Jean-Paul Belmondo ve Françoise Dorléac'ın başrollerini paylaştıkları bu filmde, oyuncular henüz inşaatı tamamlanmamış bu eserlerin önünde ve içlerinde oynuyorlardı.

Mimari projelerinden seçmeler

• 1940 - 1943:Belo Horizonte, Brezilya, Assisili Francesco Kilisesi
• 1953 - 1966: São PauloBrezilya, Copan Apartman Kompleksi
• 1940 - 1943:BrasiliaBrezilya, Palacio da Alvorada (Devlet Başkanı Resmi İkametgahı)
• 1956 - 1960: BrasiliaBrezilya,,Brezilya Ulusal Kongre Binası
• 1956 - 1960: BrasiliaBrezilyaBrasilia Katedrali
• 1957 - 1965: BrasiliaBrezilya,Adalet Sarayı
• 1958: BrasiliaBrezilya, Palácio do Planalto (Devlet Başkanı Çalışma Sarayı)
• 1958: BrasiliaBrezilya,Federal Yüksek Mahkeme Binası
• 1970:BrasiliaBrezilya,Dışişleri Bakanlık Binası
• 1975: Milanoİtalya, Arnoldo Mondadori Yayınevi
• 1976:FunchalPortekiz, Madeira Kumarhanesi
• 1981:BrasiliaBrezilya,Juscelino Kubitschek Anıtı
• 1982: Le HavreFransa, Le Havre Kültür Merkezi
• 1986: BrasiliaBrezilya,Ulusal Panteon
• 1987: BrasiliaBrezilya,Yerli Halklar Müzesi
• 1989: São PauloBrezilya,Latin Amerika Anıtı
• 1996:NiteróiBrezilya, Niterói Güncel Sanat Müzesi
• 2002 - 2003: CuritibaBrezilya,Oscar Niemeyer Müzesi
• 2002 - 2005: São PauloBrezilya,Ibirapuera Oditoryumu
• 2006: BrasiliaBrezilya, Ulusal Cumhuriyet Müzesi
• 2006: BrasiliaBrezilya, Ulusal Kütüphane
• 2008: NatalBrezilya, Natal Şehir Parkı