Cenaze Nedir?

Cenaze Hizmetleri Rehberi'nin yurtdışındaki ölümlerde yapılacak işlemler bölümünde özellikle vatandaşlarımızın yoğun olarak bulundukları ülkelerdeki işlemlerin yer almasının uygun olacağı düşünülmektedir. Bu itibarla, Berlin, Washington, Kanberra ve Riyad Büyükelçiliklerimizce hazırlanan bilgi notları aşağıda sunulmaktadır

1- BERLİN BÜYÜKELÇİLİĞİ

a. Almanya'da Genel Durum Almanya'da yaşayan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı veya çeşitli nedenlerle izinli olarak Alman Vatandaşlığını tercih eden vatandaşlarımızın vefatı halinde, aile yakınları genelde cenazelerinin Türkiye'ye naklini tercih etmektedir.
Bu nakil işlemlerinin büyük çoğunluğu, vatandaşlarımızın Almanya genelinde değişik isimler altında yardımlaşma vb. amaçlarla oluşturulan "Cenaze Yardımlaşma Fonu" gibi kuruluşlar kanalıyla gerçekleştirilmektedir.
Almanya'daki vatandaşlarımızın vefatları halinde Türk ve Alman makamlarındaki gerekli işlemlerin tamamlanması, defin için gerekli dini vecibelerin yerine getirilmesi (cenazenin yıkanması ve kefenlenmesi), memleketlerine götürülmesindeki zorluklar ve bu hizmeti veren uzman Türk Firmalarının azlığı sebebiyle, Diyanet işleri Türk islam Birliği'nin organizesinde 1991 yılının Aralık ayında Almanya'da kurulan ve Cenaze Yardımlaşma Fonları'ndan çoğunluğa hitap eden DITIB-Cenaze Fonu, bugün için DI- TIB-Sosyal Dayanışma Merkezi adı altında hizmetlerine devam etmektedir. Konu ile ilgili ayrıntılı bilgilere DTB Zentrum für Soziale Unterstützung e.V. (DTB Sosyal Dayanma Merkezi) internet adresinden ve + 49-221-8699797 numaralı telefondan ulaşılabilir.
Bu hizmetler, Almanya genelinde DITIB-Sosyal Dayanışma Merkezi'nin kurduğu "DITIB- Zsu GmbH Cenaze Firması" ve değişik bölgelerde, konusunda uzman firmalarca gerçekleştirilmektedir.
Cenaze Fonu, o kişinin Türk ve Alman makamlarındaki yürütülmesi gerekli işlemlerin tamamlanması, yıkanması, kefenlenmesi, cenaze namazının kılınması, tabutlanması, Türkiye'deki bir havalimanına uçak ile nakli, oradan da defnedileceği yere kadar Diyanet Vak- fı'nın ambulans ve araçları ile taşınması ve cenazenin yanında giden bir yakınının uçak biletinin karşılanması gibi hizmetleri üstlenmektedir. Almanya'da yürürlükte olan "Defin Kanunu"na göre cenaze ile ilgili işlemlerin görevlendirilecek "Cenaze Firması"nca yerine getirilmesi gerekmektedir.

b. Ölüm Anında Yapılması Gerekenler

Ölümün meydana geldiği yere göre yapılması gereken ilk işlemler farklılık göstermektedir.

b1) Evde Meydana Gelen Ölümler

Evde meydana gelen ölümlerde "Ölüm tespit raporu" (Todesbescheinigung) düzenlenmesi için mümkünse vefat edenin kendi aile doktoruna (Hausarzt), bu mümkün değilse nöbetçi doktora (Notarzt) haber verilmesi gerekir.

b2) Hastanede Meydana Gelen Ölümler

Hastanelerde meydana gelen ölümlerde hastane tarafından hazırlanan "Ölüm tespit raporu" alınarak işlemlere başlanır.

b3) Huzurevi, Bakımevi vb. Yerlerde Meydana Gelen Ölümler

Huzurevi, bakımevi gibi yerlerde meydana gelen ölümlerde "Ölüm tespit raporu" varsa doktor tarafından, yoksa çağırılacak nöbetçi doktor tarafından verilir.

b4) Yolda, Sokakta Meydana Gelen Ölümler

Ev ve hastane dışında meydana gelen ölümlerde genelde cenazeye savcılıkça el konur ve cenaze incelemeye alınır.

b5) Trafik Kazası, İntihar, Cinayet vb. Adlî Ölüm Olarak Sınıflandırılan Ölümler

Bu tür ölümlerde yine savcılık tarafından cenazeye el konularak Adli Tıp Kurumu'na sevk edilir.
2- İşlemler İçin Gerekli Belgeler
3- Vefat edenin pasaportu,
4- Vefat edenin nüfus cüzdanı,
5- Vefat eden evli ise, uluslararası evlenme cüzdanı, evlenme cüzdanı uluslararası değil ise, Almanca tercümesi,
6- Vefat evde vuku buldu ise ev doktoru veya nöbetçi doktor tarafından düzenlenen ölüm raporu.
a. Alman Makamları ve Belediyelerindeki İşlemler
Hastane vb. yerlerde vefat eden kişinin cenazesi, görevlendirilen cenaze firmasınca
"Ölüm tespit raporu" (Todesbescheingung) ile birlikte teslim alınır.
Ev veya hastanede meydana gelen ölümlerde doktor muayenesi sonucu "şüpheli ölüm" tespiti yapılan, trafik kazası, cinayet vb. adli olaylarla, ev veya hastane dışında meydana gelen şüpheli ölümlerde cenazeye savcılık tarafından el konulur. Bu durumda Adli Tıp yoluyla otopsi vb. şekilde incelenmesi tamamlanan cenaze için verilecek olan "Serbestlik Belgesi (Freigabebescheinigung)" olmadan, görevli nakil firması cenazeyi teslim alamaz ve işlemlere başlayamaz.
Ayrıca Almanya'nın bazı eyaletlerinde yurtdışına çıkarılacak cenazelerin ikinci kez doktor kontrolünden geçirilmesi gerekmektedir. Bu işlem görevlendirilen cenaze firmasınca yerine getirilir.
Görevlendirilen firma tarafından teslim alınan cenaze için Kamu Düzeni Dairesi (Stande- samt)'nden cenaze Almanya'da defnedilecek ise "Defin izni" (Bestattungserlaubnis), Türkiye'ye nakledilerek defnedilecek ise Türkiye'ye götürülen cenazelerin sınırdan girişi ve çıkartılması sırasında cenazenin taşınmasına izin verildiğini ve taşınmasında sağlık yönünden sakınca bulunmadığını belgelemek amacıyla Kamu Düzeni Dairesi (Standesamt)'den "Ölü Nakil Belgesi (Leichenpass)" talep edilir.

e. Türkiye Cumhuriyeti Başkonsolosluklarınca Yapılması Gereken İş ve İşlemler

Vefat eden kişinin cenazesi, ölümün vuku bulduğu Almanya'da defnedilecek ise, 1587 sayılı Nüfus Kanunu'nun 41.maddesi uyarınca, vefat eden Türk vatandaşının ölümünün yakınları tarafından otuz (30) gün içerisinde kayıtlı bulunduğu Nüfus Müdürlüğü'ne bildirilmesi gerekmektedir. Aynı kanunun 169. maddesi uyarınca, yurt dışında vefat eden Türk vatandaşlarının ölüm olayları, ilgili yerel makamlardan alınan belgelerin Türk Konsolosluklarına verilmesi suretiyle bildirilir. işlem kişisel başvuru veya posta ile yapılabilir. Yurt dışında vefatlarla ilgili yerel makamlar tarafından düzenlenen belgelerin Türkçe tercümelerinin Konsolosluklarca onaylanması gerekir.

e1) Almanya'da Defnedilecek Cenazelerin Bildirilmesi İçin Gerekli Belgeler

-Ölümün tescilini isteyen, ölenin yakınınca yazılmış form dilekçe,
-Dilekçeyi yazanın nüfus cüzdanı fotokopisi,
-Ölüm zamanı, ölüm nedeni, hastalık adı ile bu bilgileri tespit eden kurumun adı bulunan "Ölüm Tespit Raporu (Todesbescheinigung)" veya "Serbestlik Belgesi (Freigabebescheini- gung)",
-Vefat edenin pasaportu,
-Vefat edenin nüfus cüzdanı.
-Vefat eden kişinin cenazesi, ölümün vuku bulduğu Almanya'dan Türkiye'ye veya herhangi bir başka ülkeye nakledilecek ise Türk Konsolosluğu'ndan cenazenin naklinde, toprakları üzerinden geçeceği bütün devletlerin, serbest geçiş müsaadesi verilmesini belirten "Müruriye" alınır.
"Müruriye'nin alınması ile 1587 sayılı Nüfus Kanunu'nun 41.maddesi uyarınca, vefat eden Türk vatandaşının ölümünün yakınları tarafından otuz (30) gün içerisinde kayıtlı bulunduğu Nüfus Müdürlüğü'ne bildirilmesi şartı gerçekleştirilmiş olur."
e2) Türkiye'ye nakledilecek cenazeler için gerekli belgeler
-"Ölüm Tespit Raporu" (Todesbescheini- gung) veya "Serbestlik Belgesi" (Freigabe- bescheinigung),
7- Kamu Düzeni Dairesi (Standesamt)'nden alınan "Ölü Nakil Belgesi" (Leichenpass),
8- Vefat edenin pasaportu,
9- Vefat edenin nüfus cüzdanı,
10- Vefat eden evli ise, uluslararası evlenme cüzdanı,
11- Evlenme cüzdanı uluslararası değil ise, Almanca tercümesi,
-Vefat evde vuku buldu ise ev doktoru veya nöbetçi doktor tarafından düzenlenen ölüm raporu,
- Uçak nakli ile ilgili bilgi, Türkiye'de defnedileceği mezarlık ismi ve adresi.

e3) Başkonsolosluklarımıza sağlanan hizmetler

a. Kimsesi olmayan vatandaşlarımızın ölümü halinde, Türkiye'deki ailesine veya yakınlarına haber verilerek cenazenin Türkiye'ye aldırılmasına imkân sağlanması,
b. Vefat edenin pasaportunun iptali,
c. Nüfus cüzdanının iptal ve imha edilmek üzere T.C. ilçe Nüfus Müdürlüğü'ne gönderilmesi,
d. Cenaze Nakil Belgesinin onaylı Türkçe çevirisi,
e. Ölüm sebebi tespit eden belgelerin dosyaya eklenmesi sebebiyle adli olaylarda mahalli
Savcılıklardan ölüm veya kaza raporlarının temini,
f. Kayıtlı bulunduğu T.C. ilçe Nüfus Müdürlüğü'ne mernis ölüm bildirimi gönderilerek ölüm tescilinin sağlanması,
g. Yabancı uyruklu eşin ölümü halinde, vatandaşımızın kayıtlı bulunduğu T.C. ilçe Nüfus Müdürlüğü'ne ölüm bildirimi yapılması,
h) Miras konusunda vatandaşlarımıza bilgi verilmesi.

Almanya'daki Dinî İşlemler

Cenazenin Alman makamlarındaki formalitelerinin görevli firma tarafından amamlanmasından sonra cenaze sahiplerinin isteği doğrultusunda cenaze en yakın gasilhanede Islami usul ve kaidelere göre yıkanarak kefenlenir. Cenaze kefenlendikten sonra nakil için kullanılan uluslararası standartlara uygun bir tabuta konularak cenaze yakınlarının rızası dâhilinde en yakın camide namazı kılınır.

Cenazenin Türkiye'ye Nakli

Alman makamlarında ve Başkonsolosluktaki resmi ve dinî işlemleri tamamlanan cenazenin vefat ettiği yere en yakın havaalanından, defnedileceği yere en yakın havalimanına uygun uçuş programı hazırlanır. Tabut Kargo şirketi aracılığı ile uçakta yük olarak yüklenir ve AWB-Nr olarak adlandırılan kargo numarası kaydı yapılır. Cenaze havalimanın Kargo bölümüne götürülerek tartılır ve teslim edilir. Gümrük işlemleri yapılarak alıcı ismi de belirtilerek ilgili uçak şirketine evraklar teslim edilir.
Vefat eden kişi Cenaze Fonuna üye ise, indiği havalimanından fonun anlaşmalı olarak çalıştığı firma tarafından karşılanarak, cenaze sahiplerinin daha önceden bildirdikleri adrese teslim edilir.
Vefat eden kişi, herhangi bir Cenaze Fonuna üye değilse, cenaze yakınları tarafından bizzat ilgili havalimanında teslim alınır.
Cenazelerin nakli 10.02.1937 tarihli Cenazelerin Nakline Mahsus Beynelmilel Itilafname ve 26.10.1973 tarihli Cenazelerin Nakli Anlaşması hükümlerine göre gerçekleştirilir.
h. Almanya'daki Mezarlıklar
Almanya'da sembolik olan Berlin Şehitlik mezarlığından başka özel Müslüman mezarlığı yoktur.
Mezarlık işletmek için resmi kurum olma şartı vardır (Körperschaft des Öffentlichen Rechts). Mezarlığı işleten resmi kurum bakım, güvence, personel, yatırım, defin işlemleri gibi tüm sorumluluğu üstlenmelidir. Almanya'da Müslüman defin sayısının az olması sebebiyle Müslüman kurum veya kuruluşlar bu şekilde talepte bulunmamaktadır.Belediyelere veya resmi kurumlara ait mezarlıklarda Müslümanlara ayrılmış, Kıbleye yönlendirilmiş parseller bulunmaktadır. Belediyeler genelde bu konularda Diyanet işleri Türk islam Birliği (DITIB)'nden de bilgi edinerek, mezarlık ve defin ile ilgili düzenlemeleri gerçekleştirmektedir.Almanya'da mezarlar belirli süreler için kiralanır. Ebedi defin mümkün değildir. Kira süresi biten mezarlar belediyelerce kaldırılabilir. Kira ücretleri belediyeden belediyeye değişiklik göstermektedir.

i. Mezar Çeşitleri

Seçme mezar: Yöreye göre 20-25 yıl kiralanır ve süresi dolduktan sonra tekrar 20-25 yıl uzatılabilir. Ebedi defin gibi olur, kira parası ödenmez ise, anlaşma fesh edilir. Genelde belediyeler, Müslümanların uzun süreli mezarlık isteğinden dolayı Müslüman parsellerine seçme mezar imkanı sağlarlar.
Sıra mezar: Yöreye göre 15-20 yıl kiralanır ve süresi dolduktan sonra uzatma imkanı olmaz, süresi dolan mezar kaldırılabilir.
Ölü doğum ve bebek defini için özel parseller: Yöreye göre 10-15 yıl kiralanır ve bir defa uzatma imkanı olur, daha sonra mezar kaldırılır.
Eğer ölü doğum ve bebek mezarı istenmiyorsa, birinci veya ikinci alternatif kullanılabilir.
Bazı belediyelerce mezarlıklarda cenaze yıkama ve namazını kılma imkânı sağlanır.

k. Cenazenin Defnedilmesinden Sonra Cenaze Yakınları Tarafından Yapılması Gerekenler
l. Türkiye'de Yapılması Gereken İşlemler
2- Veraset İlamının Çıkartılması
Veraset ilamı, ölen bir kimsenin mirasçılarını gösteren ve mahkemelerce verilen bir belgedir. Vefat eden kişinin menkul ve gayri- menkullerinin yakınlarına intikali için önce veraset ilamının mahkemeye müracaat edilerek çıkartılması gerekmektedir.
3- Evlenme Kayıt Örneği Alınması
Özellikle vefat eden evli ise ve Almanya'da ki işlemler sırasında uluslararası evlenme cüzdanı veya tercümesi teslim edilemedi ise mutlaka Türkiye'den "Evlenme Kayıt Örneği"nin alınması ve Kamu Düzeni Dairesi (Stande- samt)'ne teslim edilmesi gerekmektedir.
m. Almanya'da Yapılması Gereken İşlemler
-Vefat edenin bağlı olduğu emekli sandığına en kısa sürede bildirimin yapılması,
-Vefat edenin Sağlık Sigortası'na bildirimin yapılması,
-Vefat edenin bağlı olduğu muhtarlığa bildirimin yapılması,
-Vefat edenin bankasına bildirimin yapılması,

MsXLabs.org & DİB

MsXLabs Üye Girişi