Ceyhun irmaginin Aral gölüne döküldügü yerin güney kesimleri Harezm (Harzem) adiyla anilir. Öteden beri burada hüküm sürenlere Harzemsah (Harezmsah) denilmistir .Harzemsahlar sülâlesinin atasi Anus-Tegin isminde, Begdili Türk zümresine mensup bir kisidir. Anus- tegin Selçuklu Sultani Meliksah'in saray hizmetinde bulunuyordu. Oglu Kudbeddin Muhammed, Selçuklulara bagli kalarak, Harzemsah unvani ile bu bölgenin valiligini üstlenmistir (1097-1128). Daha sonra basa geçen Atsiz ve Il-Arslan devirlerinde hem Irak Selçuklulari hem de Kara-Hitaylarla mücadele edildi. Nitekim Il-Arslan, Sultan Sencer'in ölümü üzerine bagimsizligini ilân etti (1157).
Harzemsahlarin en büyük hükümdari Alaaddin Tekis'tir (1172 -1200). Tekis, önce Kara-Hitaylar'i, ardindan son Selçuklu Hükümdari II. Tugrul'u yendi. Harzemsahlar kisa sürede sinirlarini Dogu Anadolu'dan Maverâünnehir'e kadar genislettiler. Âdeta Selçuklu devletinin vârisi oldular. Karahanli ve Kara-hitay devletlerine son verdiler. Ancak bu parlak dönem uzun sürmedi. 1220'de bütün ülke Cengiz Mogollari'nin istilâsina ugradi. Celâleddin Harzemsah devleti yeniden toparlamak için ugrastiysa da basarili olamadi. Ölümü üzerine Harzemsahlar Devleti tamamen ortadan kalkti (1231).
MsXLabs.org & Osmanlı Tarihi
