Ünsüz Benzeşmesi (Ünsüz Sertleşmesi) [değiştir]
P, ç, t, k, f, h, s, ş harfleri ile biten bir kelimeye c, d, g harfleri ile başlayan bir ek gelirse, ekin başındaki yumuşak harfler sertleşir. Buna göre; c-ç, d-t, g-k olur.
Örnek [değiştir]
- Kebap-cı...kebapçı,
- Yavaş-ca...yavaşça,
- Ayak-cak...ayakçak,
- ayak-da...ayakta,
- yurt-dan...yurttan,
- ses-deş...sesteş,
- yap-dı...yaptı,
- aç-dır...açtır,
- at-gı...atkı,
- seç-gin...seçkin,
- çalış-gan...çalışkan,
- kıs-gaç...kıskaç...
- kitap-da kitapta...
NOT : Bu kural, sayıların rakamla yazılışlarında da geçerlidir. Buna göre rakamlar okunur ve okunuşu p, ç, t, k, f, h,s, ş harflerinden biriyle biterse, ekler de sertleşir. Buna uyulmazsa yazım yanlışı yapılmış olur. Örnek : Saat 3'de geldim. (Yanlış), Saat 3'te geldim (Doğru)
Özel durumlar [değiştir]
1. Bazı birleşik kelimelerin bu kurala uymadığı görülür : Dikdörtgen, Akciğer... 2. Bazı matematik terimlerinin bu kurala uymadığı görülür: Üçgen, beşgen.. 3. -De, da bağlacı, başlı başına bir kelime olduğu için p, ç,t,k,f,h,s,ş harfleriyle biten kelimelerden sonra gelse bile sertleşme kuralına uymaz. Zaten de, da bağlacını -d, -d ekinden ayıran en önemli özelliklerden biri de budur. Örnek: Gitsek de olur, gitmesek de..
Farklı örnekler [değiştir]
Sözcük: Ek: Yazılışı:
Kayı
k -cı Kayık
çı
Pi
ş -gin Piş
kin
Ağa
ç -dan Ağaç
tan
Ü
ç -de Üç
te
Simi
t -ci Simit
çi
Çora
p -ci Çorap
çı
Saba
h -cı Sabah
çı
Dola
p -de Dolap
ta
Ta
ş -gin Taş
kın