AGAH EFENDİ
Agâh Efendi 1860 yılında Türkiye'de doğdu. Özel Türk gazetesini çıkaran bir yazar ve devlet adamıdır.
Memlekete hiçbir Türk'ün bir gazete çıkarmadığını gören Agâh Efendi hükümete şöyle başvurdu:
<<Çeşitli Eğitim konularını, iç ve dış olayları yaymak için birkaç günde bir kere çıkan Türkçe bir gazete çıkarmak emelindeyim. Yabancıların Arapça ve Türkçe gazeteler yayınladıkları gibi bütün masrafı ve kârı kendime ait olmak üzere, devlet ve milletimin politika ve menfaatlerini koruyan bir gazetenin basılması için müsaade buyrulmasını isterim.>>
O zamana kadar Türkiye’de hükümetin resmi gazetesi olan <<Takvimi Vekayi>> ile ilgili bir İngilizin Türkçe yaydığı <<Caridei Havadis>> gazeteleri çıkıyordu. Agâh Efendi <<Tercümanı Ahval>> adını verdiği gazetesini haftada bir çıkardı. Bu gazete karakterini taşıyan ve Türk aydınlarının çıkardığı ilk gazetedir. Bu gazetenin çıkışı Türk kültür tarihinin yeni bir sıçramasıdır. <<Caridei Havadis>> bunu rakip saydı. Onu batırmak için haftada beş gün <<tercümanı Ahmal Caridei Havadis>> i çıkardı. <<Tercümanı Ahval >> 1866'ya kadar yaşadı.
1832'de İstanbul'da doğan Agâh, Tıbbiye Mektebi'nin hazırlık sınıflarında yedi yıl okudu. Fransızca öğrendi ve sonra okulu bırakarak Babıâli tercüme odasına girdi. Elçi kitabı olarak Paris'te bulundu. Memleketin içinde ve dışında çeşitli memurluklar yaptıktan sonra memlekete dönerek << Tercümanı Ahval >> i çıkardı. Agâh Efendi gazetesini çıkarmakla beraber 1861'de Posta Nazırı oldu. Türkiye'de ilk posta pulu kullanılmasını o ortaya koydu. Agâh Efendi sonra birçok memurluklarla bulundu. <<Yeni Osmanlılar>> derneğine girdi. Memlekete yenilik ve özgürlüğün gelmesine çalışıyordu.1867'de Paris'e kaçtı. Türk hürriyet sevenlerin arasına karıştı. 1871'de memlekete döndü. Abdülhamid'in hürriyeti sevenleri sürdüğü sırada o da Bursa'ya ve sonra Ankara'ya sürüldü. Altı yıl sonra affedildi. Agâh Efendi 1885'te öldü.
Kaynak: Yüz Ünlü Türk, Nebioğlu Kim, Niçin, Nerede Ansiklopedisi
