Güneş (Uzay)

Güneş Yüzeyi Oldukça Hareketli Bir Dönem Geçiriyor

Güneş gökyüzünde görüldüğü gibi sakin olarak durmamaktadır. Yüzeyinde gerçekleşen ilginç olaylarla hem amatörlerin hem de profesyonel gözlemcilerin ilgisini üzerine çekmeyi başarmaktadır. Ekim ayı ortalarında meydana gelen lekenin yaklaşık 12 gün boyunca kaybolmaması geçtiğimiz dönemin önemli gök olaylarından biri olmuştur.

20 Ekim’de meydana gelen 1117 numaralı büyük Güneş lekesi ay sonuna kadar o kadar büyüdü ki çıplak gözle bile görülebilecek hale geldi. Lekenin ana kısmının büyüklüğü, Yer’in büyüklüğünün dört katı genişliğine ulaştı. Sadece büyümekle kalmayan Güneş lekesi, şeklini de değiştirdi. Ayrıca M sınıfı bir parlama (flare) gerçekleştirdi. M sınıfı parlamalar orta şiddetteki parlamalar olup Yer’in uçlak bölgelerindeki radyo yayınımlarını etkilemektedir. Amatör gökbilimciler için görsel bir şölen olarak tanımlanan bu parlamanın görüntüleri profesyonel gökbilimciler tarafından da incelenerek parlamanın Yer’e etkisi araştırıldı. Ayrıca Güneş Dinamiği Gözlemevi (Solar Dynamics Observatory - SDO)’ni kullanan profesyonel gökbilimciler dev Güneş kasırgasını görüntülediler. 28 Ekim günü,gözlenen bükülmüş ipliksi yapının aniden düzeldiği de görüntülendi. Bu düzelme sonucunda olağanüstü bir püskürme gerçekleşti. Bu bükülmüş - düzelmiş yapının yüksekliği Güneş yüzeyinden 350000 km’dir. Uzaya atılan bu yapı Yer’e doğru gelmediği için bizim için bir tehlikesi de olmadı. İpliksi yapı sakin olarak iki gün geçirdikten sonra tekrar kırılarak iki parlama gerçekleştirdi. Bu parlamalar düşük şiddetteki C2 ve C6 sınıfı türlerindendi.

Güneş aktivitesi hızını kesmeden geçtiğimiz günlerde de devam etmiştir ve etmektedir.3 Kasım’da gerçekleşen C4 sınıfı bir parlama oldukça uzaktan SDO tarafından en uç moröte dalgaboyunda kaydedilmiştir. Bu parlama Güneş’in arka yüzeyinde bulunan doğu çevresindeki etkin bölgede gerçekleşmiştir. İlginç olan bu parlamanın kaynağının sahibi olan Ekim ortalarında ortaya çıkmış 1112 numaralı etkin bölgedir. Bölge Güneş’in arka yüzeyine giderek gözlem alanından kaybolmuş ve bu parlamayla tekrar geri geldim mesajı vermiştir.

İkinci geçişini gerçekleştiren 1112 numaralı lekeye yeni geçiş gözlemleri için 1121 numarası verilmiştir. Leke 4 Kasım’da M1 sınıfı, 5 Kasım’da M2 sınıfı ve 6 Kasım’da bu yılın en parlak parlaması olarak kaydedilen M4.5 sınıfı bir parlama gerçekleştirmiştir. Parlamalar SDO tarafından gözlenmiştir. 11 Kasım’da ise leke beşten fazla C sınıfı parlama geçirerek ikiye ayrılıp yeni bir lekenin ortaya çıkmasına neden oldu. 1123 numarası verilen yeni leke 12 Kasım’da C4 sınıfı bir parlama gerçekleştirmiş ve Güneş yüzeyinden koparttığı maddeleri doğrudan Yer’e doğru atmıştır. Bu kütle atımını Güneş ve Helyosfer Gözlemevi (Solar and Heliospheric Observatory - SOHO) ve NASA’nın ikiz uydusu Güneş Yer İlişkileri Gözlemevi (Solar Terrestrial Relations Observatory -STEREO) koronograf yardımıyla gözlemiştir. C sınıfı parlamalar düşük şiddetli oldukları için Yer’e doğrudan bir zararları yoktur. Doğa harikası olarak nitelendirilen uçlak ışıklarının oluşmasına neden olurlar. 13 Kasım’da da 1124 ve 1125 numaralı lekeler tarafından B sınıfı parlamaların meydana geldiği gözlenmiştir.

Kaynak:Spaceweather(27 Ekim-13 Kasım 2010)

MsXLabs Üye Girişi