Arama

Yapım Ekleri Nedir? - Tek Mesaj #1

pesimist - avatarı
pesimist
Ziyaretçi
6 Aralık 2010       Mesaj #1
pesimist - avatarı
Ziyaretçi

YAPIM EKLERİ


İsim ya da fiil kök veya gövdelerine gelerek onlardan başka isim ya da fiil türeten eklerdir.

1.İsimden İsim Türeten Ekler:


Bu ekler kök ya da gövde (bir sözcüğün yapım eki almış biçimi) durumundaki ad soylu sözlere gelerek yeni adlar, sıfatlar ve zarflar türetir. Aşağıdaki cümlelerde belirtilen ekler bu türdendir:
  • Türkçe, soylu bir dildir.
  • Bencil biri olsaydım böyle davranmazdım.
  • Benim de her yurttaş gibi haklarım var.

2. İsimden Fiil Yapan Ekler:


Ad soylu sözcüklere gelen bu ekler, herhangi bir kipte çekimlenmeye uygun eylemler türetir. Yani bu ekleri alan sözcükler "-mak, -mek" eklerini alabilecek duruma gelir. Söz gelimi "Büyük kardeşler, küçükleri gözetir." cümlesindeki "göz", sözcük tüürü bakımından isimdir. Ama bu sözcük "-et" ekinialdığında "gözetmek" şeklinde söylenebilir. Demekki "-et" eki, isimden fiil türetmiştir.
Aşağıdaki cümlelerde belirttiğimiz ekler de isimden fiil türetmiştir.
  • Işıldayan yıldızlara bakarak onu düşünüyordu.
  • Bu sözcük, bir isimden türemiştir.
  • Hepimiz bu tarafa yönelin, dedim.

3. Fiilden İsim Yapan Ekler


Bu ekler eylem kök ve gövdelerine gelerek ad, sıfat, zarf görevinde kullanılabilecek sözcükler türetir:
  • Onun düşüncelerine saygı duyuyoruz.
  • Elektrik saylarındaki arıza giderildi.
  • Gezegenimiz, çevre kirliliğiyle karşı karşıya.
Not: Fiilmsi ekleri de fiilden isim yapan eklerdendir.

4. Fiilden Fiil Yapan Ekler


Bu ekler, fiil kök ve gövdelerine gelerek yeni eylemler türetir.
  • Bana aktarılan bilgiye göre siz haklısınız.
  • Çocukları kovalamaktan vazgeç artık.
  • Onu dışarı çıkarmak için elimden geleni yaptım.
Son düzenleyen Safi; 20 Kasım 2016 21:30