OSMANLI’DA ORDU TEŞKİLATI
Osmanlı kara ordusu; Merkez Ordusu ve Eyalet Ordusu olmak üzere iki bölümdür.
A-Merkez Ordusu:İlk daimi ordu Orhan Bey zamanında kurulmuştur.Kapıkulu piyadeleri ve Kapıkulu Süvarileri olmak üzere ikiye ayrılırlardı.Kapıkulu askerleri “Devşirme” adı verilen sistemle toplanırdı.Bu sisteme göre savaşlarda küçük yaşta ele geçirilen çocuklar,Türk-İslam geleneklerine göre önce çiftliklerde yetiştirilir sonra da yeteneklerine göre başta Yeniçeri Ocağı olmak üzere diğer Kapıkulu ocaklarına gönderilirdi.
1-Kapıkulu Piyadeleri:
a-Yeniçeri Ocağı: Kapıkulu piyadelerinin en kalabalık ve en önemli bölümüdür.Hükümdarı savaşta ve barışta korumakla görevlidirler.Üç ayda bir “ulûfe” adı verilen maaş alırlardı.Bölüklerine “orta”,koğuşlarına “oda” komutanlarına “Yeniçeri Ağası” adı verilirdi.I.Murat zamanında kurulan bu bölük,III.Murat zamanında disiplinini kaybetmiş,II.Mahmut zamanında da kaldırılmıştır.
b-Cebeci Ocağı:Yeniçerilerin silah,araç ve gereçlerini yapan ve tamir eden sınıftır
c-Topçu ve top arabacıları Ocağı:Top ve top mermisi döken,savaşlarda topları nakleden ve kullanan sınıftır.
d-Humbaracı Ocağı:Havan topu,gülle ve bomba yapan sınıftır.
e-Lağımcı Ocağı:Tünel açan,ordunun önünden giderek geçmesi için köprü yapan ve düşman kalelerinin çökmesini sağlayan sınıftır.
2-Kapıkulu Süvarileri:Doğrudan Padişaha bağlıydılar.Padişahı ve savaş ağırlıklarını korurlardı.”Altı Bölük Halkı” diye isimlendirilen bu süvariler: Sipah,Silahtar,Sağ ve Sol Ulûfeciler,Sağ ve Sol Garipler olmak üzere bölümlere ayrılmıştır.
B-Eyalet Askerleri:Osmanlı ordusunun en kalabalık bölümüdür.Temelini “Tımarlı Sipahiler”oluşturur.Üç bölüme ayrılır: 1-Yerli kulu:Eyalet ve sancak beylerinin emrindeki askerlerdir.Ücretleri eyalet veya devlet hazinesinden karşılanırdı. Görevlerine göre sınıflara ayrılmışlardır.
a-Azaplar:Anadolu’daki bekar Türk gençlerinden meydana gelmiştir.Savaşta topçu birliklerinin önünde yer alırlardı.
b-İcareliler: Sınırlardaki kalelerde görevli topçu askerleridir.
c-Lağımcılar:Sınır boylarındaki kalelerde görevli tünel ve hendek kazıcılardır.
d-Müsellemler:Rumeli’de Hıristiyan halktan,Anadolu’da Yörüklerden oluşturulmuştur. Barış zamanında ticari yolların,köprülerin ve geçitlerin güvenliğini sağlarlardı.
e-Sekban:Gönüllülerdir.Hizmet sürelerince ücret alırlardı.
1-Serhat Kulu:Akıncılar da denir.Rumeli sınırında görevlendirilmiş,hafif süvari birlikleridir.Hepsi Türklerden meydana gelirdi. Ordudan bir iki gün önde giderek,düşman birliklerinin durumunu orduya bildirirlerdi.Bilgi toplarlardı.Düşmanın geçiş yollarını tahrip edip,morallerini bozarlar,Türk kuvvetlerinin yol güvenliğini sağlarlardı.
2-Tımarlı Sipahiler:Osmanlı ordusunun en önemli,en kalabalık sınıfıdır.Devlete ait toprağın geliri ile geçinirlerdi.Atlı birliklerdi.Savaşta yaya askerlerini korur ve sonucu belirlemek üzere saldırıya geçerlerdi.
Bu kadar kalabalık Osmanlı ordusunun en önemli özelliği;hafif silahlarla donanmış atlı ordu olmasıdır.Çok hızlı yer değiştirebilen ve savaşan bu ordu,insan gücünün yanında hayvan gücünü de kullanmıştır.Bu bakımdan Osmanlı seferleri çok önemli bir neden olmadıkça bahar ve yaz aylarında yapılırdı.
Ordunun ihtiyaçları için devlet,halktan avârız denilen olağanüstü durum vergisi alırdı.Bu vergi hem hizmet olarak alınabilir,hem de ordunun ihtiyacı olan buğday,un vs. gibi hububat olarak alınabilirdi.
Ayrıca ordu içinde savaşan guruplara çeşitli şekillerde yardım eden “Yardımcı Kuvvetler” de vardı.
DONANMA:
Osmanlılarda ilk tersane;Yıldırım Bayezid döneminde Gelibolu’da kurulmuştur.İstanbul’un fethi ile donanma güçlenirken,denizcilikte en büyük gelişme Kanuni Sultan Süleyman döneminde olmuştur.
Donanma komutanına Kaptan-ı Derya denmiştir.Kaptan-ı Derya hem Divanın üyesi hem de Cezayir Beylerbeyi idi.Deniz askerine levend adı verilmiştir.Osmanlı deniz kuvvetleri 93 Harbinden sonra önemli bir güç olmaktan çıkmıştır.
