Ay Kullanılarak Bulunması Zor Kozmik Parçacıklar Yakalanmaya Çalışılıyor
Gökbilimcilerden oluşan bir ekip çok yüksek enerjiye sahip nötrinoları tespit etmek için araştırmalarında yeni bir teleskop sisteminin parçası olarak Ay’ı kullanıyorlar. Bu çalışmayla birlikte atom altı parçacıklar hakkında yeni bilgiler edinip, evrenin gelişimi ve geleceği konularında yeni bir bakış açısına sahip olabiliriz.
Araştırma ekibi, çok özel elektronik aygıtlara sahip olan Ulusal Bilim Vakfı (National Science Foundation )’nın sahip olduğu Çok Büyük Dizge (Very Large Array - VLA) radyo teleskobunu kullanarak ve ayrıca genişletilmiş VLA projesinin bir parçası olan yeni ve çok duyarlı radyo alıcılarının getirdiği imkanlardan yararlanarak gözlemlerini yaptı. Ekip,gözlemlere başlamadan önce, ufak bir helyum balonuna bağlanmış bir verici ile VLA üzerinde bir dizi deneme gözlemi de yapmıştır. 200 saatlik gözlemlerin sonucunda beklendiği gibi hiçbir yüksek enerjili nötrinoya rastlanmadı. Gözlemledikleri bölge için uzaydan gelen nötrinoların sayısına yeni bir sınır getirip, bu türden nötrinoların oluşum koşullarını konu alan bazı kuramsal benzetimlere şüpheyle yaklaştılar.
Nötrinolar çok yüksek hızlarda hareket eden ve yüksüz oldukları için maddeyle neredeyse hiç etkileşmeyen atom altı parçacıklardır. Evrende oldukça bol miktarda bulunmalarına rağmen bu parçacıkları tespit etmek çok zordur. Güneş ve süpernova patlamaları üzerinde yapılan bazı çalışmalarda çok büyük miktarlarda su ya da klor kullanarak bu parçacıkların bu maddelerle nadir etkileşimlerinden tespit edilmeleri mümkün olmuştur.
Yüksek enerjili nötrinoların üretimi bilim insanlarının da beklediği gibi çok uzakta ve çok yüksek enerjiye sahip olan gökadaların merkezlerindeki güçlü karadelikler, çok büyük kütleli yıldızların patlamalarında ve Kozmik Mikrodalga Ardalan Işınımı ile etkileşen kozmik parçacıklarla olmaktadır.
Radyo teleskoplar nötrinoları algılayamazlar fakat bilim insanları Ay’ın çevresini radyo teleskoplarla gözlemleyerek, Ay’ın içinden geçip giderken Ay maddesiyle etkileşen nötrinoların etkileşim sonrasında açığa çıkan radyo dalgalarını yakalamayı beklemektedirler. Bu türden radyo dalgaların oluşum süreçleri hesaplanmış ve saptanmasının mümkün olduğu görülmüştür. Bu uygulamalar ilk olarak 1995 yılında yapılmış ve o tarihten itibaren bir dizi gözlem gerçekleştirilmiş olmasına rağmen hiçbir nötrino tesbit edilememiştir. Fakat günümüzde bu gözlemler için çok daha duyarlı araçlar kullanılmaktadır.
