Açık Kaynak Yazılım
Açık kaynak yazılım (İngilizce: Open-source software) veya açık kaynaklı yazılım veya kaynağı açık yazılım, kaynak kodu isteyen herkese açık olan yazılımlardır.
Faydası
Bu tür yazılımların ayırt edici özelliği kullanıcıya yazılımı değiştirme özgürlüğü sağlamasıdır. Açık kaynak kodlu yazılımlar, uyarlanabilir, sağlam, hızlı ve güvenlidir. Açık kaynak kod dünyası, yeni bir yazılım üretme biçimi, yeni iş modelleri sunmaktadır. Dünyanın her tarafından bilişim uzmanlarınca imece yöntemi ile endüstri standartlarında geliştirilen açık kaynak kod yazılımları, insanlığın ortak malıdır.
Yazılımcılar yazılımları geliştirirken kullandıkları programlama dilleriyle kaynak dosyaları oluştururlar. Daha sonra derlemeli ve yorumlamalı dillerde (C, C++, Java, C#, Pascal, Python, Ruby) bu dosyayı derleyerek çalıştırılabilir hale çevirirler. Açık kaynaklı yazılım savunucuları her üretilen ve dağıtılan yazılımla birlikte kaynak kodunun da dağıtılmasını savunurlar. Bu sayede geliştirme esnasında ve ilerde yeni sürümlerin ortaya çıkması esnasında daha çok sayıda gözün süzgecinden geçmiş daha kaliteli bir yazılım çıktığını düşünürler. Açık kaynaklı yazılımlar 2005 senesi itibariyle bir patlama yapmışlar ve on binlere varan yazılım ve varyanta ulaşmışlardır. En iyi bilinenler Linux, Open Office, GNU, Debian'dır. Toplumda Yeri
Açık kaynaklı yazılımlar, en küçüğünden cep telefonu, saat gibi gömülü sistemlerden, en büyüğünden süper bilgisayarlara, ev kullanıcılarından KOBİ'lere, kamu kurumlarından her türden okullara, tüm kurum ve bireylerin rahatça kullanabileceği, gereksinimlere göre basitleştirilebilen, sağlamlaştırılabilen, güçlendirilebilen yazılımlardır. Açık kaynak kod yazılımlar, her alanda çözümler sunarak, yazılım tekellerine karşı tüketiciye seçenekler sunmaktadır. Almanya, İspanya, Meksika, Brezilya, Çin, Kore, Hindistan gibi birçok ülke, kamu kurumlarında açık kaynak kodlu yazılımlarının kullanımını benimsemiş ve bilgi toplumu stratejilerin bir parçası yapmışlardır. Avrupa Birliği, UNESCO, Dünya Bankası gibi kuruluşlar güvenlik ve tasarruf gibi gerekçelerle açık kaynak yazılımlarını önermektedir. Dünya üzerindeki hemen her ülke kendi gereksinimlerine göre açık kaynak kodlu bir Linux dağıtımı geliştirmiştir. Türkiye'de TÜBİTAK'ın girişimi ile bu yönde ULUDAĞ: Ulusal Dağıtım Projesi başlatılmış ve bir Linux dağıtımı olan Pardus Ulusal İşletim Sistemi hazırlanmıştır. Türkiye'de açık kaynak kod topluluğu 10 yılı aşkın bir süredir bulunmakta, Turkuaz, Gelecek Linux, İstanbulx, Boreas, Turkix, Truva Linux gibi dağıtımlar ve başka açık kaynak kodlu yazılımlar ve uygulamalar geliştirilmekte, açık kaynak şirketleri kurulmaktadır.
Açık kaynak kodlu yazılım toplulukları, şu görüşlerle açık kaynak ortamlarını desteklemektedir:"Açık kaynak kodlu yazılımlar tasarruf ve güvenliğin ötesinde de bir ülke ekonomisi için önemlidir. Açık kaynak ortamları, teknoloji üretebilecek gençleri yetiştirmenin etkin yollarından biridir. İthal hazır çözümler yerine, ülke insanına güvenmek, ona yatırım demektir. Açık kaynak, kendi okullarında gereksinimlerine göre uyarlanmış, güvenli, sağlam ve ucuz çözümler demektir. Açık kaynak yazılımlar, mütevazı donanımları etkin kullanabilmek demektir. Tüm üretim ve hizmet sektörlerinde bilişim maaliyeti gittikçe artmaktadır. Açık kaynak yazılımlar, en başta ruhsatlar nedeniyle bu maliyetleri düşürerek, yerli sanayici ve bilişimciye destek demektir, ülkenin rekabet yeteneği artırmak demektir. Açık kaynak yazılımları, kapalı kaynak kod yazılımlarla yetenek ve verimde yarışacak konumdadır. Açık kaynak yazılımların tam rekabet ortamında kapalı kaynak yazılımlarla yarışması gerekir. Temel bilişim eğitimin marka bağımlılığı yaratmayacak, kullanıcıyı tüm alternatif düzlem (platform) ve ürünlerde çalışabilme yeteneğini kazandıracak, ürünlere değil kavramlara ağırlık vermesi gerekir."
Açık kaynak yazılımları savunucularınca, bu tür yazılımların ülkelerin bilgi toplumu stratejisinde önemli rol oynaması gerektiği, ilgili tüm tarafların katkıları ile katılımcı bir süreçle bu stratejilerin belirlenmesi gerektiği, özellikle yönetici düzeyinde çalışanların açık kaynak yazılımları seçeneğini maliyet ve verimlilik açısından değerlendirmeleri gerektiği belirtilmektedir. Açık Kaynak Ekonomisi
Dünyada bir çok şirket daha önceleri gizli tuttukları yazılım kaynaklarını kısmen açmışlardır.
- Bir kısmı gizli bir kısmı açık: IBM'in bir ürününden ortaya çıkan Eclipse entegre yazılım geliştirme ortamı buna çok güzel bir örnektir. Arada bir IBM Eclipse'in son halini alır kendi gizli fazlasını ekler ve ayrı bir ürün ismiyle satar.
- Hepsi açık, kişisel kullanım serbest, ticari kullanım ücretli: Buna örnek olarak GPL/LGPL çift lisanslı yazılımlar gösterilebilir
- Hepsi gizli, ama açık kaynaklı bir temel uzerinde çalışır: Bu sonuncuya açık kaynak demek zor ama yazılım üreticisinin açık kaynak hareketine uyum sağlamak zorunda kaldığını göstermesi bakımından ilginç. Buna örnek olarak Linux üzerinde kullanılacak yazılım ya da Eclipse için plugin satan şirketler gösterilebilir.
Açık kaynak hareketinin ortaya çıkardığı bazı gerçekleri kendi yararlarına kullanma çabaları arasinda şu en önemli üç konu bunların başını çeker:
- Tüketicinin kendisi hakkında olumlu intiba edinmesi, bedava olan ürünün, yazılımcının teknik beceri seviyesi hakkında ve bedava olmayan diğer ürünleri hakkında reklam işlevi görmesi,
- Bedava olan sürümü kullananların ihtiyaçları arttığında kullanıcı ara yüzü alışkanlığı sebebiyle seçimlerini ayni ürünün ücretli ve daha işlevli sürümü yönünde kullanma ihtimalinin artması,
- Açık kaynağin çok daha yüksek sayıda kullanıcı tarafından denenmesi, hatalarının masrafsızca düzeltilmesi, hatta bazı eksiklerinin gönüllü yazılımcılarca yazılıp eklenmesi.
Bu şirketler bu işteki çıkar/özveri dengelerini, bir çok parametreyi gözleyerek ayarlar, çıkar seviyesini en yüksek tutmaya çalışırlar. Bu parametreler tüm giderler, satışlardan gelirler, rekabet durumu, pazar genişlemesi gibi ölçümlerdir. Bu konu alışılagelmisin dışında bir ekonomik analiz disiplinidir, kuramları henüz gelişme halindedir. Son düzenleyen Safi; 22 Şubat 2017 00:16
Tanrı varsa eğer, ruhumu kutsasın... Ruhum varsa eğer!
