Tarımda
kullanılan Hormonlar ve kimyasal tarım ilaçlarının sağlığımıza etkileri
Tarla bitkileri, tahıllar, yetiştirme, ıslah ve fitopatoloji (bitki
hastalıklarını inceleyen bilim dalı) bilim dallarında uzman Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
Ziraat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Engin Kınacı tarımda kullanılan hormonlar
ve kimyasal tarım ilaçlarının sağlığımıza etkilerini daha doğrusu doğru bildiğimiz
yanlışlarımızı düzelterek sağlığımızı nasıl koruyabileceğimizi anlattı.
Hormonlar (BGD), bitkilerin gelişmesini
düzenleyen maddeler olup bitkilerin bünyesinde doğal olarak üretildiği gibi sentetik
olarak da elde edilebilmektedir. Hormonlar uygun bir şekilde kullanıldıklarında verimi
ve kaliteyi yükseltebilmekte, bitkilerin hastalık ve zararlılara karşı dayanıklılığını artırabilmekte
ve depolanma özelliklerini güçlendirmektedir. Hormonlar, üzümde çekirdeksizliği teşvik etmek, meyve
ve salkım büyüklüğünü artırmak, domates ve patlıcanda çekirdeksiz meyve tutumunu
sağlamak, kirazda büyük ve sert meyve elde etmek, elma ve
armutta daha iri meyve elde etmek, muz, limon gibi meyvelerde
sarartma ve diğer birçok meyvenin erken olgunlaştırılması, çelikle köklendirme, buğdayda
dar ve geniş yapraklı otları öldürmek amacıyla kullanılmaktadır. Hormonların kullanımında
yanlış zamanda uygulama, aşırı doz kullanımı, bazı olumsuzluklara yol açabilmektedir.
Bu nedenle kullanılan ürünlerde kalıntı miktarlarının düzenli izlenmesi, kabul edilen
sınırları aşıp-aşmadığının belirlenmesi önemlidir.
PESTİSİTLER (KİMYASAL TARIM İLAÇLARI)
Pestisitler; bitki ve
hayvanlara zarar veren canlı organizmalara (böcek, mantar, akar, bakteri) karşı
kullanılan bütün kimyasal tarım ilaçlarına verilen isimdir.
Tarım ilacı kullanmak
üretimi artırabilmekte, ancak yanlış kullanım insan ve çevre sağlığında problemler
oluşturabilmektedir. Kimyasal tarım ilaçları önerilen dozların üzerinde kullanıldıklarında, gereğinden fazla
sayıda uygulama yapıldığında, gerekmediği halde birden fazla kimyasal tarım ilacı
birbiriyle karıştırılarak kullanıldığında veya son ilaçlama ile hasat dönemi arasında
bırakılması gereken süreye uyulmadığı durumlarda, gıda maddelerinde fazla miktarda kalıntı
bırakabilmekte ve bu gıdalarla beslenen insanlarda akut veya kronik zehirlenmeler
meydana gelebilmekte, bazı ürünlerin aroma ve kalitesinde değişimler oluşabilmektedir. Kimyasal
tarım ilaçları özellikle gıdalar vasıtasıyla insan vücudunda birikebilmekte ve çevre
kirliliğine neden olabilmektedir. Tüketime hazır hale gelen bitkisel ve hayvansal
gıdalardaki kimyasal tarım ilaçları kalıntısı düzeyine; ürünün çeşidi, kimyasal tarım
ilaçlarının özellikleri, iklim koşulları, ilaçlama ile hasat arasında geçen süre
gibi pek çok faktör etki etmektedir. Bu faktörler arasında, kalıntı
kimyasal tarım ilaçlarının miktarını en alt düzeye indirme konusundaen etkili
olanı, ilaçlama ile hasat arasında geçen süredir.
Bitkisel ürünler için
çeşitli ülkeler, hasat aralığı için kural koyarak kalıntı kimyasal tarım
ilacı düzeyini en alt seviyede tutabilecek önlemler almışlardır. Kontrollü bir
şekilde uygulandığında bile gıdalarımızda az da olsa kimyasal tarım ilacı
kalıntısı bulunabilmektedir. Bu nedenle gıda maddelerinin üretimi aşamasında kimyasal tarım
ilacı kalıntılarının azaltılması yolları şunlardır: Yıkama, kabuk soyma, ısıl işlemler
(haşlama, pişirme, pastörizasyon, sterilizasyon), muhafaza (depolama), ışınlama, mikroorganizmalar yoluyla parçalama,
bazı katkı maddelerinin eklenmesi. Hormonların oluşturdukları sağlık ve çevresel riskler
tarım ilaçlarından çok daha azdır. Tarım ilaçlarının yanlış kullanımının doğuracağı
olumsuzluklar, hormonlardan daha fazladır.


kaynak