İskoç gaydasının atası olan gayda-tulum benzeri nefesli sazların Romalılar tarafından Anadolu veya Trakya üzerinden kıta Avrupasına taşındığı teorisi genelde kabul görmektedir.

17. yüzyılda bölgeye gelen Evliya Çelebi seyahatnamesinde "dankiyo tulum sazı" ve "Sazende-i dankiyo düdüğü" olarak tanımladığı enstrumanı Trabzon Lazları'nın icat ettiğini bildirmiştir.

http://img1.loadtr.com/b-379526-tulum_müzik_aletleri.gif


Bununla birlikte Antik Yunanca olup "Hayvan derisinden yapılmış torba" anlamına gelen dankiyo kelimesi bugün neredeyse hiç bilinmediği gibi dini sebeplerle ya da küçükbaş hayvancılığın terkedilmesiyle unutulmuştur .

1923 mübadelesine kadar Rumlar tarafından özellikle Maçka ve Kuzey Gümüşhane'de (Krom, Santa, İmera) yoğun olarak kullanılmaktaydı. Bunun yanı sıra Bayburt'un kuzeyinde yer alan ve Trabzon'a komşu olan bazı köylerde kullanılmaktadır. 1970'lere dek Holo boğazı köylerinde de çalındığı bilinmekte, kemençenin bazı parçaları çalmak için tulum gibi akort edildiğinden Trabzon folklorunda etkisi sürmektedir.

Günümüzde tulumun tek enstruman olarak kullanıldığı bölge Hemşinliler'in yaşadığı Rize'nin Hemşin ve Çamlıhemşin ilçesidir. Bunun yanında Çayeli ilçesinden doğuya doğru dil bilen Lazlar'ın yaşadığı Rize'nin Pazar, Ardeşen, Çamlıhemşin, Fındıklı ve Artvin'in, Arhavi, Hopa, Borçka ilçelerinde ve Gürcistan sınırında geleneksel olarak çalınır. Artvin'in iç bölgelerinde Gürcüler tarafından da geleneksel enstruman olarak kullanılmakta.Ayrıca tulum, Artvin ve Rize'nin diğer ilçelerindede çok sık olmasada kullanılmaktadır. İç bölgelerde Tatos dağları sınırından itibaren yerini davul-zurnaya bırakmaktadır.