YILLIK HAREKETİ
Bu hareketini 365 gün 5 saat 48 dakikada tamamlar.Buna yıllık dolanım denir.Yer küre kendi ekseni etrafında hareket ederken aynı zamanda saat ibresinin tersi yönünde Güneş etrafında döner.365 günde arta kalan 5 saat 48 dakikalar 4 yılda yaklaşık olarak 1 gün yapar.Bu nedenle Şubat ayları 3 yıl boyunca ;28 gün4. yıl 29 gün sürmektedir.Dünya güneş etrafında dolanırken elips şeklinde izlediği yola yörünge denir. Bu elips şeklindeki yörüngeden geçen düzleme Yörünge düzlemi veya Ekliptik denir.
Yer kürenin Güneş çevresindeki hızı;saniyede 30 km’dir.
Dünya Güneş etrafında dönerken 2-3 Ocak’ta Güneşe en yakın konumda bulunmaktadır.Bu konuma günberi denir.
Dünyanın güneşe olan uzaklığı 147 milyon km’dir.Dünyanın Güneşe en yakın olduğu bu dönem de Güneşin çekim etkisinin artmasına bağlı olarak Dünyanın dönüş hızı da artar.Bu nedenle Şubat ayları kısa sürer.
Mevsimlerin oluşumunda hem eksen eğikliği hem e Dünya'nın Güneş etrafındaki hareketi birlikte etkili r. Dünya'nın Güneş etrafında dönerken Güneş'e karşı ığı özel günlere ait konumları sırayla inceleyelim:
21 Haziran Durumu
21 Haziran'da güneş ışınları 23°27' Kuzeyenlemi üzerinden geçen Yengeç Dönencesi'ne öğlen vakti dik açıyla düşer.
Bu tarihte;
* Yengeç Dönencesi üzerinde;
a)Öğlen vakti gölge boyu sıfır olur.
b)Güneş tam doğudan doğup, tam batıdan batar.
d)Sabah gölge yönü tam batıya akşam ise tam doğuya düşer.
d) Güneş ışınlarının atmosferdeki aldığı yol en kısa, tutulma en az olur.
Kuzey Yarımküre'de yaz, Güney Yarımküre'de kış mevsimi yaşanmaya başlar.
* Aydınlanma Çemberi kutup dairelerinden geçer.
* Güneş ışınları kutup dairelerine teğet geçer.
* Kuzeye gidildikçe gündüzler güneye gidildikçe geceler uzar.
* Kuzey Kutup Dairesi'nin kuzeyinde sürekli aydınlık Güney Kutup Dairesi'nin güneyinde ise sürekli karanlık günler yaşanır.
* Kuzey Yarımküre'de en uzun gündüz en kısa gece, Güney Yarımküre'de ise en uzun gece en kısa gündüz yaşanır. .
* Yengeç Dönencesi'nin kuzeyinde kalan yerler yıl boyunca alabileceği en büyük açılarla güneş ışınlarını alır, gölgeler kısa olur.
* Güney Yarımküre'de bulunan yerler güneş ışınlarını yıl boyunca alabileceği en küçük açıyla alır, gölgeler uzun olur.
* Kuzey Yarımküre'de Güneş, Güney Yarımküre'ye göre erken doğar, geç batar.
* Yengeç Dönencesi'nin kuzeyindeki cisimlerin gölgesi kuzeye, güneyindeki cisimlerin gölgesi güneye düşer.
Ekvator yıl içerisinde güneş ışınlarını alabileceği en dar açıyla aldığı günlerden birini yaşar.
* Kuzey Yanmküre'de yaz gündönümüdür. Bu tarihte ülkemizde en uzun gündüz, en kısa gece ve yaz mevsimi yaşanmaya başlar.
21 Aralık Durumu
21 Aralık'ta güneş ışınları 23°27' Güneyenlemi üzerinden geçen Oğlak Dönencesi'ne öğlen vakti dik açıyla düşer.
Bu tarihte;
* Oğlak Dönencesi üzerinde;
a)Öğlen vakti gölge boyu sıfır olur.
b)Sabah gölge yönü tam batıya, akşam tam doğuya düşer.
c)Güneş tam doğudan doğup, tam batıdan batar.
d)Güneş ışınlarının atmosferde aldığı yol en kısa, tutulma en az olur.
* Kuzey Yarımküre'de kış, Güney Yarımküre'de yaz mevsimi yaşanmaya başlar.
* Aydınlanma çemberi kutup dairelerinden geçer.
* Güneş ışınları kutup dairelerine teğet geçer.
* Kuzeye gidildikçe geceler, güneye gidildikçe gündüzler uzar.
* Güney Kutup Dairesi'nin güneyinde sürekli gündüzler, Kuzey Kutup Dairesi'nin kuzeyinde ise sürekli geceler yaşanmaktadır.
* Güney Yarımküre'de en uzun gündüz, en kısa gece, Kuzey Yarımküre'de en uzun gece en kısa gündüz yaşanır.
* Oğlak Dönencesi'nin güneyinde kalan yerler yıl boyunca Güneş ışınlarını aıabileceği en büyük açıyla alır, gölge boyları kısa olur.
* Kuzey Yarımküre'de bulunan yerler ise güneş ışınlarını en yatık açıyla alır, gölgeler uzun olur .
* Güney Yarımküre'de Güneş, Kuzey Yanmküre'ye göre erken dOğar, geç batar.
* Oğlak Dönencesi'nin güneyinde kalan cisimlerin gölgeleri güney yönüne, kuzeyinde kalan cisimlerin gölgeleri ise kuzey yönüne düşer.
* Ekvatorun yıl içerisinde güneş ışınlannı alabileceği en eğik açıyla aldlğı iki günden biridir.
* Güney Yarımküre'de yaz gündönümüdür. Bu tarihte ülkemizde en uzun gece, en kısa gündüz ve kış mevsimi yaşanmaya başlar.
21 Mart - 23 Eylül Durumu (EKINOKS)
Bahar başlangıç günleri olan bu iki tarihte benzer olan özellikler:
* Güneş ışınları Ekvator'a öğlen vakti dik açıyla gelir.
* Güneş ışınları kutup noktalarına teğet geçer.
* Aydınlanma çemberi kutup noktalanndan geçer.
* Dünyanın her yerinde gece ile gündüz süresi eşit olur. (ekinoks)
* Ekvator çevresinde yağışlar artar.
* Ekvator üzerinde Güneş tam doğudan doğar, tam batıdan batar.
* Aynı meridyen üzerindeki bütün noktalarda Güneş sabah aynı saatte doğar, akşam aynı saatte batar.
* Farklı yarımkürelerde numarası aynı olan paraleller güneş ışınlarını aynı açıyla alır.
* Gel-git genliği artar.
* Güneş ışınlarının yere düşme açısı Ekvatordan kutuplara doğru düzenli biçimde azalır. Cisimlerin gölge boyları uzar.
21 Mart ile 23 Eylül tarihlerinin farklı özellikleri ise 21 Mart'ta
* Kuzey Yarımküre'de ilkbahar, Güney Yarımküre'de sonbahar mevsiminin yaşanmaya başlaması
* Kuzey Kutup Noktası'nda altı ay sürecek gündüzün başlangıcı olması
* Güney Kutup Noktası'nda altı ay süren gecenin başlangıcı olması
23 Eylül'de
Kuzey Yarımküre'de sonbahar, Güney Yarımküre'de ilkbahar mevsiminin yaşanmaya başlaması
* Kuzey Kutup Noktası'nda altı ay sürecek gecenin başlangıcı olması
Güney Kutup Noktasında altı ay sürecek gündüzün başlangıcı olmasıdır.
Başlangıç Ortası Sonu
Kuzey Kutup Noktası'nda 21 Mart 21 Haziran 23 Eylül
Altı ay sürecek gündüz
Güney Kutup Noktası'nda 21 Mart 21 Haziran 23 Eylül
altı ay sürecek gece
Kuzey Kutup Noktası'nda 23 Eylül 21 Aralık 21 Mart
ay sürecek gece
Güney Kutup Noktası'nda 23 Eylül 21 Aralık 21 Mart
altı ay sürecek gündüz.
