Alzheimer
Bu maddedeki yazılar yalnızca bilgi verme amaçlıdır. Yazılanlar, doktor uyarısı ya da uzman önerisi değildir.
Bu hastalık, ilk kez 1907 yılında bir kadın hastada rastladığı bulgu ve belirtileri araştıran Alman doktor Alois Alzheimer tarafından tanımlanmıştır. O günden bugüne yapılan araştırmalar, Dr. Alzheimer’in bulgularını doğrulamış ve bunun ötesinde hastalığın birçok özelliğini ortaya koymuştur. AIDS ya da kanser gibi, Alzheimer hastalığı da yüzyılımızın hastalıkıları arasında yerini almıştır.
Kişi ve yer adlarını, telefon numalarını, verdiğimiz bir randevuyu ya da evimizin anahtarlarını nereye koyduğumuzu zaman zaman hepimiz unutabiliriz. Yoğun çalışma temposu, stres, alkol gibi çeşitli faktörlerin bu tür küçük unutkanlıklara yol açması normaldir ve bunlar günlük yaşamımızı hiçbir zaman ciddi biçimde engellemeyen unutkanlıklardır. Herhangi bir zihinsel bozukluğu olmayan kişiler, unuttukları şeyleri çoğu kez kısa süre sonra hatırlarlar. Yaşın ilerlemesi ile birlikte, bazı insanların hafızasında hafif bir zayıflama görülebilir. Ancak bu durum, günlük işlerin yerine getirilmesini güçleştirmediği ve zamanla ilerleme göstermediği sürece, kaygı duymak yersizdir. Oysa Alzheimer (Alzaymer olarak okunur) hastalığındaki unutkanlık, kalıcı ve ciddi boyutlara ulaşıp, zaman içinde ilerler ve günlük yaşamı ciddi ölçüde etkiler.
Alzheimer hastalarının büyük bölümü ileri yaştaki kişiler olduğundan, unutkanlıkları genellikle ailesi ve yakın çevresi tarafından yaşlanmanın doğal bir sonucu olarak kabul edilir, ciddiye alınmaz, hatta eğlence konusu edilir. Oysa bunun, sağlıklı insanlarda görülebilecek sıradan unutkanlıklardan ayırt evdilmesi çok önemlidir.
Alzheimer hastalığının ilk habercilerinden olan bellek bozukluğu, başlangıçta yakın geçmişi hatırlayamama şeklinde kendini gösterir. Örneğin hasta olan kişi ogün öğle yemeğinde ne yediğini hatırlayamaz ya da iki hafta önce yurtdışından oğlunun kendisini ziyarete geldiğini unutur. Hangi ayda olduğunu bilemez ve konuşurken kelime bulmakta güçlük çekebilir. Alzheimer hastalarını ayırcı özelliği, sağlıklı insanlardan farklı olarak, unuttuklaı şeyleri daha sonra tekrar hatırlayamaları, sık sık aynı soruları sormaları ve bazen de anlamsız cevaplar vermelidir.
Alzheimer hastalığı en sık görülen demans tipidir. İkinci sıklıkta görülen demans tipi vasküler (damarsal) demanstır ve beyin kan dolaşımındaki bozuklukla ilişkilidir. Alzheimer hastalığı, bellekte, düşünme ve davranışta ve günlük işlevlerin sürdürülmesinde bozulmaya neden olan ilerleyici bir beyin hastalığıdır. Alzheimer hastalığı, kadınları biraz daha sık oranda tutar. Yaşlılarda, kalp hastalıkları, kanser ve inmeden sonra gelen en sık hastalıklardandır. Alzheimer hastalığının seyri genellikle yavaştır.
Alzheimer hastalığının sıklığı yaşla birlikte artar. Alzheimer hastalığı tanısı konan hastaların çoğunluğu 65 yaşın üzerinde olmakla beraber, kırklı ve ellili yaşlarda da görülebilir. Bu nedenle, sadece çok yaşlıların astağıdır diye düşünmemek gerekir.
Ailenizde Alzheimer hastası varsa, bu sizin de ilerde hasta olacağınız ya da hastalığı çocuklarınıza akrataracağınız anlamına gelmez. Birçok çalışma, hastalığın oluşumunda birden fazla kalıtsal özelliğin rol oynadığını göstermiştir. Alzheimer hastalığı bulaşıcı bir hastalılık değildir.
Bunama ya da demans nedir?
Bunama ya da demans, günlük yaşam işlevlerinin sürdürülmesini engelleyen ilerleyici bir beyin hastalığıdır. Bellek kaybı, günlük yaşamın gereksinimleriyle başa çıkabilme yeteneğinde azalma, algılamada, toplumsal davranışların düzenlenmesinde ve duygusal tepkilerin kontrolünde bozulma ve yanlış inançlar sık karşılaşılan belirtilerdir. Bunama ya da demans, büyük çoğunlukla geri dönüşsüz ve ilerleyici bir durumdur.
Alzheimer Hastalığının Belirtileri
Alzheimer hastalığının habercisi olabilecek sık karşılaşılan belirtiler aşağıda sıralanmıştır. Kendinizde ya da yakınlarınızda bu belirtilerden biri ya da birkaçı bulunuyorsa, nörolojik muayene için hekime başvurmalısınız.
· Günlük yaşam işlevlerini yapmada güçlük
Telaşlı insanlar bazen yemeği fırında unutabilir ve yemek yandıktan sonra hatırlar. Alzheimer hastalığı bulunanlar ise, yemeği fırında unutmakla kalmaz, hazırladıklarını da hatırlayamayibilirler. Kendilerine bakmakta, uygun elbiseleri seçmekte güçlük çekerler.
· Kelime bulmada güçlük
Hepimiz bazen doğru kelimeyi bulmakta güçlük çekebiliriz. Alzheimer hastalığı bulunanlar ise çok basit kelimeleri bulamayabilir ya da yerine uygun olmayan kelimeler kullanabilirler.
· Zaman ve mekan karmaşası
Hangi günde olduğunuzu ya da nereye gideceğinizi bir an için unutmak normaldir. Alzheimer hastalığı bulunanlar ise, günü, ayı, yılı unutabilir, her gün geçtikleri sokaklarda kaybolabilirler. Nerede olduklarını, oraya nasıl geldiklerini ya da evlerine nasıl gideceklerini bilemeyebilirler.
· Yargı ve karara varmada güçlük
Alzhemir hastaları olayları doğru yargılayıp doğru sonuçlara gitmekte, geleceği planlamakta güçlük çekebilirler.
· Pratik düşünme becerisinde güçlük
Pratik yöntemlerle, günlük bazı karmaşık sorunlarımızın üstesinden gelebiliriz. Alzheimer hastalığı bulunanlar ise, prtak çözüm üretmede güçlük çekerler.
· Sık kullanılan eşyaları yanlış yere koyma
Hepimiz bazen cüzdan ya da anahtarlarımızı olağan dışı yerlere koyar, sonra da bir süre ararız. Alzheimer hastalığı bulunanlar ise, eşyalarını olmadık yerlere koyabilir; gözlüğünü buzdolabına ya da kol saatini şeker kavanozuna koymak gibi.
· Ruh hali ya da davranışlarda değişim
Hepimiz zaman zaman üzgünya da kaygılı bir ruh hali içinde olabiliriz. Alzheimer hastalığı bulunanlar ise, çok çabuk ağlayabilir, alıngan ya da çok sinirli hale gelebilir, içine kapanabilir, yanlış inanançlar göskerebilir ve suçlayıcı olabilirler.
· Kişilik değişimleri
İnsanların kişilikleri yaşla birlikte bir miktar değişim gösterebilir. Alzheimer hastalığı bulunanlarda ise, bariz değişimler görülebilir. Şüpheci, inatçı, agresif bir kişilik sergileyebilirler.
· Sorumluluktan kaçma
Zaman zaman ev işlerinden, iş ve toplumsal sorumluluklardan bıkıp yorulabiliriz. Bununla beraber, bu sorumluluklala mücadele gücümüzü tekrar kazanırız. Alzheime hastalığı bulunanlar ise, iş ve toplum yaşamında çok pasif hale gelebilir ve bu kalıcı bir hale dönüşebilir.
Son düzenleyen Daisy-BT; 11 Ekim 2009 03:54
